HET WITTE HUIS

PEILINGEN

KIESSTELSEL

ANDERE KANDIDATEN

TECHNIEKEN

FINANCIERING

KIEZERS

NEDERLAND

ANDERE VERKIEZINGEN

BOEKEN

INTERNET

De betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Turkije kwamen vorige week onverwacht en ongewild terecht in zwaar weer. De Commissie voor Internationale Betrekkingen van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden had een resolutie aangenomen die zei dat Turkije zich in de Eerste Wereldoorlog schuldig heeft gemaakt aan volkerenmoord op de Armeniërs. De Turkse regering sprak zijn "ernstige verontrusting" uit, en dreigde als tegenmaatregel de Amerikaanse gevechtsvliegtuigen die de no-fly zone boven Irak controleren te verbieden nog langer vanaf Turks grondgebied op te stijgen.

Deze kwestie was een rechtstreeks gevolg van de verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden die op 7 november gelijktijdig met de presidentsverkiezingen gehouden worden. Op die datum beslist de kiezer behalve over de presidentszetel, over duizenden andere openbare ambten, van lid van het schoolbestuur, gemeenteraadslid tot afgevaardigde in het Huis van de eigen staat. Bijna net zo belangrijk als de presidentverkiezingen zijn de verkiezingen voor het nationale Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Het Amerikaanse Congres speelt immers een centrale rol bij het bepalen van het beleid, in een systeem waarbij de macht verdeeld is tussen de president en het Congres. In het Congres moeten alle wetten worden behandeld voordat deze door de president worden getekend of tegengehouden.

De rechtstreekse veroorzaker van de moeilijkheden met Turkije was een Republikeinse afgevaardigde, James E. Rogan, die de genocide-resolutie had ingediend onder druk van de lobby van de lokale Armeense bevolkingsgroep in zijn kiesdistrict in Californië. Daarmee werd weer eens een illustratie gegeven van een bekende uitspraak van Thomas P. Tip O'Neill, oud-voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, namelijk: All politics is local.

De spanning rond de congresverkiezingen is dit jaar aanmerkelijk door het machtsevenwicht tussen Republikeinen, die een zeer krappe meerderheid hebben in het Congres, en Democraten. In het 435 zetels tellende Huis van Afgevaardigden hebben de Republikeinen slechts een meerderheid van 6 zetels en in de Senaat, met honderd zetels, hoeven de Democraten slechts 5 zetels te veroveren om de meerderheid te krijgen. Doorgaans is het zeer moeilijk voor kandidaten van buiten om zittende congresleden te onttronen, maar op dit moment lijken volgens krantenberichten meer Republikeinse dan Democratische zetels kwetsbaar omdat zittende kandidaten hebben aangegeven dat zij niet verkiesbaar zijn.

De dood afgelopen maandagavond van de populaire Democratische Senaatskandidaat Mel Carnahan, gouverneur van swingstate Missouri, was in dit verband een klap voor de Democratische Partij. Carnahan, wiens vliegtuigje in de buurt van St. Louis neerstortte, maakte goede kans de zittende Republikeinse senator John Ashcroft van zijn zetel te ontdoen, waarmee de kansen toe zouden nemen van de Democraten om de meerderheid in de Senaat terug te winnen. Niet alleen is de kans toegenomen dat Ashcroft kan blijven zitten, analisten vrezen ook dat Al Gore's campagne schade oploopt door het wegvallen van Carnahan als stemmentrekker in Missouri. Hetzelfde geldt voor de campagne van Bob Holden, de Democratische kandidaat voor de post van gouverneur in Missouri.

Sommige lokale Democraten hebben volgens The New York Times hun hoop gezet op een soort dode-zielenscenario: omdat Carnahan binnen de termijn van een maand voor de verkiezingen is overleden blijft zijn naam op het stembiljet staan. Sommige Democraten in Missouri menen dat kiezers moeten worden aangespoord voor de overleden Carnahan te stemmen. Als Carnahan een postume meerderheid haalt, mag de plaatsvervangend gouverneur, de Democraat Roger B. Wilson, een kandidaat aanwijzen voor de Senaatszetel. "Het is een dilemma voor de lokale Democratische Partij", aldus een Democraat tegenover The New York Times, "Moeten de mensen aangespoord worden op Carnahan te stemmen in het vertrouwen dat er een andere goede kandidaat wordt aangewezen?"