NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

EWOUD SANDERS
Zojuist is de tweede release verschenen van Het Woordenboek der Nederlandsche Taal op cd-rom. Over het WNT is al veel geschreven, ook in deze krant, maar gemakshalve vatten we de voornaamste weetjes nog even samen: beschrijft het Nederlands van 1500 tot 1921, met veertig banden en 45.805 bladzijden het grootste woordenboek ter wereld, bevat ruim 1,6 miljoen historische citaten, geldt als de moeder van handwoordenboeken als Van Dale, Koenen en Verschueren en onmisbare bron voor neerlandici, historici, archivarissen, juristen, taal- en letterkundigen.

Aanvankelijk dacht men de klus in 25 jaar te kunnen klaren, maar uiteindelijk is er 147 jaar aan het WNT gewerkt, een wereldrecord deadline-overschrijding. In 1998 werd het hoofdwerk voltooid maar nog altijd wordt er gewerkt aan drie supplementdelen met zo'n 35.000 aanvullingen. Curieus effect van die lange looptijd: om geen breuk met het hoofdwerk te veroorzaken, gebruikt men ook voor de supplementen de spelling De Vries en Te Winkel uit 1864. Aangezien de supplementen de taal beschrijven tot 1976, levert dit soms rare dingen op, zoals digitaliseering met twee e's.

Die supplementen zijn nog niet klaar en komen pas op de derde release van de cd. De eerste verscheen in 1995, maar al spoedig bleek dat er heel wat op aan te merken viel. Een deel van het woordenboek was gescand, een deel was op de computer gemaakt en een substantieel deel was door een hal vol Indiase typistes ingetikt. Verschillende porties waren vergeten, zodat men op de cd (die aanvankelijk tweeduizend gulden kostte) bijvoorbeeld de aanduiding 'COLUMNS 729 TO 736 TO COME' kon aantreffen. En dit was slechts een klein gaatje, er zat ook een gat in van maar liefst 152 bladzijden. Er waren artikelen in elkaar geschoven, sommige artikelen waren helemaal niet te openen en er waren verschillende problemen met de indexen en de zoekmogelijkheden. Bovendien was het woordenboek nog niet voltooid: het liep van A tot WREKER.

Inmiddels is het hoofdwerk klaar, dus op de huidige editie loopt het woordenboek van A tot Zythum ("zeker bier uit Egypte"). De gaten zijn gedicht, de gesignaleerde problemen zijn verholpen en het woordenboek heeft een compleet nieuwe interface gekregen. Dat is even wennen voor iemand die veel met de oude cd werkte, maar dat gaat eigenlijk betrekkelijk snel, want de handleiding is goed en de helpfunctie op de cd is veel gedetailleerder en aanzienlijk verbeterd. In nauwe samenwerking met enkele redacteuren van het WNT heeft uitgever AND Publishers enkele zeer nuttige functionaliteiten aan de interface toegevoegd. Zo kun je nu bijvoorbeeld ook achterwaarts alfabetisch zoeken (geef mij alle woorden die eindigen op -heid, -kruid of -ing) en kun je, met behulp van een ingenieus knopje, zoeken op bijzondere tekens (bijvoorbeeld ) of letters met diacritische tekens (puntjes, accenten, streepjes etc.). Ook wordt aangegeven hoe vaak het gezochte woord of de gezochte woordencombinatie in een artikel en het hele woordenboek voorkomt - een enorme stap voorwaarts. Maar het allerbeste is dat je nu meteen kunt zien in welke context het gezochte woord voorkomt. De computer staat soms even te pruttelen als je van deze mogelijkheid gebruikt maakt, maar toch is dit een ernorme verbetering ten opzichte van de vorige interface.

Alles bij elkaar loont het zeer de moeite om de tweede editie van het WNT op cd-rom aan te schaffen. Het was al een onmisbaar werk, maar nu is het nog onmisbaarder.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal op cd-rom. Voor Windows 95/98/NT4 of hoger; f495,-

Eerder verschenen in deze rubriek:

Nieuw leven voor Pac-Man
(11 februari 2000)
Letters schrijven met het oor
(4 februari 2000)
Zorgzame onzin
(28 januari 2000)
Wolken van bloed en vlees
(21 januari 2000)
Verwaarlozing van een ideaal
(14 januari 2000)
Een spannend verleden
(7 januari 2000)

Eerder verschenen artikelen in het archief.