Foto Tara Fallaux

STIJF OF GEWILLIG Peter Poldervaart (57) Hoofd Papierrestauratie-atelier Ik houd van papier. Het ligt zo lekker in de hand. Je kunt het vastpakken, strelen, en het is zo vertrouwd dat ik vrij nauwkeurig kan schatten hoe oud het is. Zo'n datering lees ik niet alleen af aan het watermerk en de manier waarop het gemaakt is - ik voel hoe dik,

Omdat papier graag zwemt, gaat het hier als het bol staat even het bad in. Daar wordt het sterker van. De vezels gaan weer lekker recht liggen. En om het preventief te conserveren krijgt het ook nog een lijmbad: om het af te schermen voor bijvoorbeeld vuil. Daarna snijden we een passe-partout. In gestandaardiseerde formaten, anders zou het een rommeltje worden.

Er bestond in mijn tijd geen opleiding voor papierrestaurateur. Mijn vader was antiquaar, in boeken en prenten, maar omdat ik dyslectisch was ging ik maar als particulier restaurateur aan de slag. In 1968 werd ik aangesteld bij het Parijse Institut Néerlandais, voor de tekeningencollectie van Frits Lugt. Terug in Amsterdam, een paar jaar later, nam ik mijn eigen zaak weer op. Maar uiteindelijk bleek ik een slechte zakenman te zijn. ‘Óf je neemt een vaste baan, óf ik ga bij je weg', zei mijn vrouw. Vanaf 1981 werk ik in het Rijksmuseum.

,,Na al die jaren kan ik aan elke vlek zien of ie zich laat verwijderen of niet. Het schoonmaak- en restauratie-proces zit van a tot z in mijn hoofd. Al kijkend schrap ik letters tussen a en z door, en zo kom ik tot een methodische aanpak.

Zit er een gat in een prent dan vullen we dat op met pap, gemaakt van papier uit dezelfde eeuw. Daarom bewaren we elke 16de-, 17de- of 18de-eeuwse snipper in speciale dozen.

,,We restaureren met zijn vijven. Alles wat moeilijk is, is leuk. Het enige dat ik haat is gummen - misschien omdat het te gemakkelijk is. Meer dan de helft van onze tijd besteden we aan het herstellen van teruggekomen bruiklenen. Door niet al te beste klimatologische omstandigheden gaat er elders vaak iets mis.
Omdat het museum ongeveer een miljoen prenten en tekeningen bezit en elke aanwinst, soms drie-, vierhonderd bladen per jaar, hier langskomt, maken we zelf projectjes die anders blijven liggen.

Zo werk ik nu aan de honderden Indiase miniaturen die de Amsterdamse verzamelaar Formijne het museum naliet. Met haardunne injectienaalden spuit ik in een stoomcabine lijm in het blad om de soms dik opgebrachte verf vast te houden.

Er blijft genoeg te doen, want rond 1850 liep het mis met het papier. Lompen maakten plaats voor hout. Dat uit hout gemaakte papier wordt bruin, het vreet zichzelf op door de chemicaliën die werden toegevoegd. Dus geef mij maar een Rembrandt in plaats van een Picasso