MINDER STEMMEN, MEER GEWELD

VOORPOST

PARTIJEN

MAATREGELEN

LANDEN

MUZIEK

MEDIA

INTERNET

SYMBOLEN

BOEKEN

Hoge verkoopcijfers zijn met rechts-extreme popmuziek niet te halen. Zelfs de racistische skins hielden het meest van ska - echte immigrantenmuziek.

Jan Vollaard

Axl Rose heeft zijn leven gebeterd. De zanger van de onlangs heropgerichte hardrockband Guns N'Roses belooft dat het nummer One in a million met denigrerende opmerkingen over ‘niggers, immigrants & faggots' van toekomstige cd-edities zal worden weggelaten. Om tekstfragmenten als ‘they come to our concerts and spread some fucking disease' werd Guns N'Roses verdacht van homofobie en rechts-extreme sympathieën. Axl Rose doet het nu af als een onschuldige jeugdzonde, maar in 1988 veroorzaakte het voorval een storm van negatieve publiciteit.

Iets dergelijks overkwam de Amerikaanse metalband Type O Negative, die in 1991 een Europees tournee grotendeels moest afzeggen omdat linkse activisten zich druk maakten om de vermeende fascistische lading van nummers als Der Untermensch. Achteraf bedankte zanger Peter Steele de activisten voor hun inspanning; het voorval bracht Type O Negative veel meer publiciteit in de serieuze nieuwsmedia dan ze ooit op grond van hun obscure doem-metalmuziek zouden hebben gekregen.

Rechts-extreme popmuziek is in feite een contradictio in terminis, want populair wordt het nooit in brede kring. De Engelse Oi!-beweging die eind jaren zeventig een stem gaf aan de racistische denkbeelden van skinhead-jongeren, bevond zich aan de periferie van de toch al niet door miljoenenverkopen gekenmerkte punkbeweging. Groot konden bands als Skrewdriver en Cockney Rejects niet worden, achtervolgd als ze werden door het negatieve imago van hun fascistische slogans en het geweld bij hun concerten.

De Amerikaanse punkgroep Black Flag maakte zich zelfs zo druk om de aantrekkingskracht die hun ideologisch correcte muziek uitoefende op extreem-rechtse skinheads, dat zanger Henry Rollins regelmatig op de vuist ging met de amokmakers op de voorste rijen. Vreemd genoeg kozen de Engelse skinheads met hun bomberjacks en zware legerschoenen de lichtvoetige ska als hun favoriete muzieksoort, zonder stil te staan bij het feit dat de zwarte skamuziek van het eiland Jamaica in feite immigrantenmuziek bij uitstek was. Multiraciale en antifascistische skagroepen als The Specials en The Beat werden razend populair, terwijl de skinhead-ska van Bad Manners weinig gehoor vond buiten een club van kaalgeschoren fans.

Skinheadmuziek is in Nederland nooit zo aangeslagen en de muziek van de aan de verboden CP'86 gelieerde groep Ramoons (‘Gonny is een gabber') blinkt uit door knulligheid. Wel heeft extreem-rechts geprobeerd ingangen te zoeken bij de inmiddels alweer doodgebloede gabbercultuur, die vooral om de uiterlijke verschijningsvormen (kale koppen en bomberjacks) overeenkomsten met de skinheadbeweging vertoonde. Rond de Rotterdamse skinheadband Landstorm ontstond een nieuw netwerk van extreem antisemitische en racistische elementen, die er niet van opkeken toen Landstorm het Horst Wessellied in een Engelstalige punkversie op het repertoire nam. In België is er de zogenaamde heidense beweging, die banden onderhoudt met het Vlaams Blok en die enkele obscure groepen voortbracht. Muziek van dergelijke bands is moeilijk te krijgen via de reguliere cd-handel, maar er bestaat een ondergronds distributienetwerk dat gebruik maakt van internet en ruilhandel van geluidsdragers.

Veel prominenter is de vanuit Scandinavië opgekomen black metal-beweging, die regelmatig in het nieuws komt omdat de extreem agressieve en satanische aanhangers hun haat jegens de mensheid, joden- en christendom in de praktijk brengen door geweld te plegen en kerken in brand te steken. Een kopstuk van de Noorse black metal-beweging is de heidense nazist Kristian Vikernes, die momenteel een gevangenisstraf uitzit wegens moord en brandstichting. Tot in de gevangenis toe produceert Vikernes onder het alias van de eenmansgroep Burzum zijn oerlelijke muziek, die verpakt in hakenkruizen en runetekens zijn nationaal-socialistische denkbeelden uitdraagt.

In Nederland bestaat geen distributienetwerk dat ongestraft racistische of nationaal-socialistische denkbeelden kan verspreiden, afgezien van het kleine Berzerker-label in Oegstgeest dat onder meer een cd van de Poolse black metal-band Lord of Evil uitbracht, een groep die zich afficheert als onderdeel van een ‘White Aryan Resistance'. Wél onder contract bij een reguliere platenmaatschappij staat de groep Rammstein uit voormalig Oost-Duitsland, die vorig jaar in opspraak kwam toen er in een van hun videoclips gebruik werd gemaakt van beelden uit nazi-propagandafilms.

Rammstein haaste zich te verklaren dat ze daar geen nationaal-socialistische denkbeelden aan vastknoopten en stopte de vertoning van de clip toen Amerikaanse supermarktketens dreigden de cd's van de schappen te halen. Gevaarlijk wordt rechts-extremisme in de popmuziek pas als goede muzikanten zich met foute denkbeelden bezighouden. Die combinatie is na de jeugdzonde van Axl Rose zeldzaam, en beperkt zich tot Iggy Pop die ondeugend zingt over zijn ‘nazi girlfriend' en Primal Scream die in Swastika eyes al het onrecht in de wereld op een onhandige manier aan de kaak stelt.