MINDER STEMMEN, MEER GEWELD

VOORPOST

PARTIJEN

MAATREGELEN

LANDEN

MUZIEK

MEDIA

INTERNET

SYMBOLEN

BOEKEN

Het Derde Rijk is virtueel terug

Vele clubs verspreiden de leer van Hitler op internet. Ook op het Nederlandse deel zijn er diverse ‘hate sites'.

Marie-José Klaver

‘ONS DOEL is het opbouwen van een nieuwe nazi-macht om buitenlanders in Amerika te weren en de joden in Amerika en Europa uit te roeien. We kunnen niet toelaten dat deze vieze buitenlanders de politiek van ons land beïnvloeden.''

Zo luidt het mission statement van de virtuele gemeenschap ‘Return of the Third Reich', een van de tienduizenden clubs die de website Yahoo rijk is. Yahoo Clubs is een onderdeel van het Amerikaanse miljardenconcern Yahoo en is bedoeld om gebruikers aan de website te binden. Behalve de mogelijkheid om digitale groepen op te richten, biedt Yahoo ook onder meer gratis e-mail, beurskoersen, digitale fotoboeken en agenda's aan.

Er zijn bij Yahoo tientallen fascistische en racistische clubs te vinden die zichzelf ten doel hebben gesteld de leer van Hitler te verspreiden. De groepen hebben bij elkaar honderden leden. Aan het taalgebruik te zien ('i new here too. i hate niggers' gaat het veelal om jonge en ongeletterde internetgebruikers die een sterke behoefte voelen om te provoceren. Dat maakt hun uitlatingen echter niet minder kwetsend en discriminerend.

Yahoo is niet alleen een ontmoetingsplek voor neonazi's, er wordt ook allerlei nazi-memorabilia te koop aangeboden. Op de veilingsite van Yahoo zijn momenteel ruim 1.200 SS-petten, vlaggen met hakenkruizen, speldjes van de Hitlerjugend en de Reichskulturkammer, wapens van de Wehrmacht en andere originele voorwerpen uit het Derde Rijk te koop.

In Frankrijk heeft de rechter onlangs besloten dat Yahoo ervoor moet zorgen dat Franse internetgebruikers geen toegang meer hebben tot de webpagina's met nazi-spullen, omdat de veilingen een ,,belediging vormen voor het collectieve geheugen van het land''. In de Verenigde Staten zijn de meeste racistische en antisemitische uitlatingen niet strafbaar. Ze worden beschermd door het First Amendment, het grondwettelijke recht op vrijheid van meningsuiting. Pas als een individu of een groep expliciet wordt benadeeld op grond van ras, religie of sekse, kan de rechter optreden.

Afgezien van de vraag of het technisch gezien mogelijk is voor Yahoo om gebruikers uit een bepaald land de toegang tot de veilingsite te ontzeggen, is met de uitspraak van de Franse rechter het probleem van rechts-extremisme op internet niet opgelost.

Ook op de site van de digitale boekhandel Amazon.com en tientallen andere websites worden nazi-voorwerpen te koop aangeboden die in de meeste Europese landen verboden zijn. In de tweedehandswinkel Zshops van Amazon.com biedt een Amerikaanse verkoper bijvoorbeeld bloedrode muismatjes met hakenkruizen aan. Het postorderbedrijf SS Enterprises verkoopt via zijn website replica's van nazi-uniformen en wapens.

Hoeveel extreem-rechtse en racistische websites er zijn, is niet bekend. De schattingen lopen uiteen van een paar honderd tot een paar duizend. De Nederlandse wetenschapper Jaap van Donselaar, verbonden aan de Rijksuniversiteit Leiden en de Anne Frank Stichting, doet al enkele jaren onderzoek naar extreem-rechtse uitingen op internet. ,,Dat er een substantiële hoeveelheid hate sites op internet zijn, staat zo vast als een huis'', zegt hij. Onder hate sites vallen niet alleen racistische en antisemitische websites, maar ook antichristelijke, seksistische en homofobe. Van Donselaar wijst erop dat volgens het Bundesamt für Verfassungsschutz, de Duitse BVD, er alleen al zo'n 300 Duitstalige, rechts-extremistische websites bestaan.

Ook de Amerikaanse antiracistische organisatie Hatewatch bestudeert extreem-rechtse websites, nieuwsgroepen en mailinglijsten. Hatewatch onderscheidt op haar website dertien categorieën hate sites, waaronder white supremacy-sites, neonazi-sites, antisemitische sites, sites met skinheadmuziek en websites die zich richten tegen christenen, moslims, vrouwen en homo's. De antiracistische organisatie beschrijft zo'n honderd niet-Amerikaanse sites. Alle beschrijvingen zijn voorzien van afbeeldingen en de webadressen van de sites.

Voor Amerikaanse hate sites verwijst Hatewatch de bezoeker naar het Southern Poverty Law Center, een organisatie die intolerantie en discriminatie probeert te bestrijden door educatie en voorlichting. Volgens het Southern Poverty Law Center zijn er momenteel ruim 450 racistische, antisemitische en extremistische groeperingen actief, waaronder 138 Ku Klux Klan- en 130 neonazi-groepen.

In Nederland bestaan er niet veel extreem-rechtse websites en meestal zijn ze snel van het net verdwenen. Dat wil niet zeggen dat er geen discriminerende uitlatingen te vinden zijn op het Nederlandse deel van internet. Het Meldpunt Discriminatie op Internet (MDI) ontving vorig jaar 181 meldingen over racistische, antisemitische en seksistische uitingen. Van deze meldingen betroffen er 67 uitspraken van Nederlandse internetgebruikers in nieuwsgroepen.

In het discussieforum nl.politiek worden regelmatig berichten gepost met een zeer antisemitische strekking. ,,Hypocriete joodse gouddelvers. De wereld zou een betere plaats zijn als alle joden acuut dood neer vielen'', schrijft bijvoorbeeld een internetgebruiker op 28 mei.

Om een beeld te krijgen van het aantal discriminerende uitlatingen in Nederlandse nieuwsgroepen doet het MDI regelmatig zelf onderzoek in de groepen nl.politiek, soc.culture.netherlands, nl.religie en nl.burgerrechten. Het aantal strafbare uitingen is volgens het MDI in 1999 bijna verdubbeld ten opzichte van 1998. In totaal zijn er in november vorig jaar 15.271 artikelen gepost in de vier nieuwsgroepen, waarvan er volgens het MDI 152 strafbaar waren. In november 1998 stuitte het MDI op 84 strafbare uitspraken. Naast de strafbare uitspraken trof het MDI 650 berichten aan met ‘tendentieuze' uitlatingen als ‘Mijn vriendin ruimt zonder klagen zelfs Turkse stront op'. Ze zijn niet strafbaar, maar getuigen wel van minachting voor vreemdelingen.

Het MDI noemt de resultaten van een maand onderzoek in vier nieuwsgroepen onrustbarend. ,,Opvallend is de toename van uitingen gericht tegen asielzoekers. In een aantal artikelen zet men aan tot geweld, waarbij bijvoorbeeld opmerkingen over brandende flessen benzine en granaten populair zijn.''

Ook Jaap van Donselaar maakt zich zorgen over de toename van het aantal rechts-extremistische uitingen op internet door Nederlanders. Nog meer zorgen maakt de onderzoeker zich over de toegankelijkheid van extreem-rechtse propaganda. ,,Vóór het bestaan van internet kon men ook van dergelijke uitingen kennisnemen, maar men moest daar veel meer moeite voor doen. Internet heeft op sommige uitingen van rechts-extremisme een turbo-effect.''

Ook het Simon Wiesenthal Center vreest dat door internet de invloed van racistische en antisemitische denkbeelden toeneemt. De uitlatingen die je op internet tegenkomt zijn niet nieuw, aldus het Simon Wiesenthal Center op zijn website. ,,Wat nieuw is, is de mogelijkheid om haat goedkoop, effectief en direct te promoten voor een begerenswaardige doelgroep: de jeugd, die ook het meest gebruikmaakt van internet.'' Hatewatch daarentegen is niet bang voor internet. Volgens directeur David Goldman neemt het aantal leden van extreem-rechtse groeperingen niet toe de laatste jaren. Daaraan kun je zien, zegt Goldman in een vraaggesprek met het webmagazine Wired News, dat al die rechts-extremistische websites geen invloed hebben. Internet is juist heel slecht voor hate groups, meent Goldman. ,,Ze worden nu ontmaskerd, bestudeerd en bekritiseerd.''

Hatewatch: www.hatewatch.org;;
Anti Defamation league: www.adl.org;
Southern Poverty Law Center: www.splcenter.org;
Simon Wiesenthal Center: www.wiesenthal.org;
Meldpunt Discriminatie op Internet: www.meldpunt.nu.

Domeinnamen ,,Onder in de kast stoppen''. Dat wil R. Betlehem van het internetbedrijf Namespace doen met de webadressen hitler.nl, hitlerjugend.nl en concentratiekamp.nl. Zijn onderneming is de eigenaar van enkele domeinnamen die iets met de Tweede Wereldoorlog te maken hebben. Om te voorkomen dat anderen er misbruik van maken heeft Namespace de domeinen geregistreerd, zegt Betlehem. Omdat het bedrijf veel kritiek krijgt op de namen, wil het ze overdragen aan de overheid. Aan welke instantie weet hij nog niet. Geldersch Beheer wil de domeinnamen nsb.nl, ss.nl en sa.nl het liefst verkopen aan de hoogste bieder. ,,Ik weet waar de afkortingen voor kunnen staan'', zegt R. Broekman van Geldersch Beheer. ,,Maar de grootste doelgroep op internet, jongeren, niet. We kunnen de economie toch niet laten ophouden door betekenissen van 55 jaar geleden?'' Omdat sa.nl, ss.nl en nsb.nl ,,mooie twee- en drieletterige domeinen'' zijn, verwacht Broekman ze wel kwijt te raken. Hoeveel hij er voor wil hebben, weet hij nog niet. ,,Als zich een koper meldt, ga ik daar over nadenken.'' Is Broekman niet bang dat bedrijven de domeinnamen niet willen omdat de afkortingen zo beladen zijn? ,,Nee. Ze kunnen voor van alles staan. Kijk maar eens onder ss.de. Dat is gewoon een bedrijf in Duitsland.'' Navraag bij de Duitse organisatie voor domeinregistratie Denic leert dat ss.de niet bestaat. Duitse webadressen moeten minimaal drie letters hebben. Hitler.de en adolfhitler.de zijn wel geregistreerd. Beide domeinen zijn gekocht om misbruik te voorkomen. Lebensraum.org is eigendom van de in Canada levende revisionist Ernst Zündel. De Duitse Holocaust-ontkenner gebruikt zijn site voor propaganda-doeleinden. Wat hij in Duitsland niet mag zeggen, valt in Canada onder de vrijheid van meningsuiting. Zündel onderhoudt onder lebensraum.org een uitgebreide revisionistische ‘educatieve' site met lessen over ,,leugens over de Holocaust'' voor beginners en gevorderden.