Terrier die irritant kan zijn

Kees van der Malen
De betrekkelijk onbekende CDA'er Theo Meijer (51) bekleedt het voorzitterschap van de parlementaire enquête- commissie. Dat geldt in Den Haag als een prestigieuze functie. ,,Hij wordt hier sterker van.''

POLITIEK KAN onbarmhartig zijn. Je bezet ogenschijnlijk een zekere plaats op de kandidatenlijst van je partij, je haalt bij de verkiezingen een macht aan voorkeurstemmen binnen en toch blijf je buiten de Tweede Kamer.

Maar politiek kan ook grillig zijn. Zit je er later nog maar goed twee jaar en verwerf je een prestigieuze functie, die doorgaans alleen is voorbehouden aan parlementariers met een lange staat van dienst: van een onopvallende landbouwspecialist ben je opeens een prominent Kamerlid.

De pastoor had het vroeger al tegen zijn ouders gezegd: ,,Onze Lieve Heer heeft iets met Theo voor.'' Maar dat was toen het lot hem echt niet goed gezind was.

Op zevenjarige leeftijd kreeg Theo Meijer, zoon van een Brabantse boswachter die opgroeide op de Veluwezoom, kinderverlamming. Aan medische fouten bij zijn inenting tegen polio houdt hij een niet volgroeide rechterarm en een beperkt functionerende linkerarm over. Vijf jaar brengt hij door in ziekenhuizen en een sanatorium. Wat hij er ook aan overhoudt, is een enorme wilskracht.

Autorijden doet hij al vanaf z'n 18de. Alleen stuurt hij met z'n voeten. Schrijven doet hij met een zichzelf aangeleerd bloklettersysteem. En als het moet, typt hij ook. Net zo snel met zijn ene hand als anderen met twee. ,,Het is onvoorstelbaar wat een mens kan als-ie het echt wil'', vindt hijzelf.

Hij wilde eigenlijk journalist worden. 'Dat kun je wel vergeten', zei de beroepskeuze-adviseur. 'Dan moet je in alle omstandigheden kunnen schrijven en je ellebogen gebruiken.' Dus trad hij in de voetsporen van zijn vader en volgde hij na de tuinbouwschool een studie bosbouw. Het echte veldwerk bleef buiten zijn bereik, banen die hij wilde aanvankelijk ook. Zijn eerste sollicitatie bij de overheid liep compleet mis: ,,Ze lieten me zakken als een baksteen. 'We hebben geen kneusjes nodig', zeiden ze.''

Later, begin jaren zeventig, kwam Meijer alsnog bij de overheid, bij de regionale inspectie milieuhygiene van het ministerie van Volksgezondheid in Noord-Brabant. Zijn toenmalige collega Henk Hannessen: ,,We hadden aanvankelijk aarzeling. M'n baas was nog een ouderwets iemand. Die zei: 'kan dat eigenlijk wel'. Maar uiteindelijk is hij toch aangenomen. 'Iemand die zover is gekomen, moet je een kans geven', zeiden we.''

Tweeentwintig jaar was Meijer ambtenaar. Wel een aparte. Werkte liever niet vanachter zijn bureau, maar ging vooral de boer op. In het Brabantse was hij belast met het verlenen van hinderwetvergunningen aan boerenbedrijven. Daar bouwde de milieu-ambtenaar een uitgebreid netwerk op. ,,Theo heeft een enorme sociale vaardigheid, die weet makkelijk het vertrouwen van mensen te wekken. Ik heb later wel eens gezegd: een boer die Theo niet kent is geen goede boer'', zegt Stanley Binderhagel, voorzitter van het CDA in Noord-Brabant.

Een milieu-ambtenaar die het vertrouwen van boeren krijgt, hoe gaat dat? ,,Je moet laten merken dat je belangstelling hebt voor het boerenbedrijf. Ik luisterde 's morgens om half zeven naar de agrarische berichten op de radio. Dan kwam ik bij een boer en zei ik terloops: de varkensprijs doet 5 cent meer. Zei zo'n boer: 'hoe weet ge dat'. Ja, dan is het ijs snel gebroken en zit je al gauw aan de keukentafel.''

Hij was lange tijd niet geinteresseerd in politiek. In zijn dorp, het Brabantse Nistelrode, liet hij de gemeentepolitiek aan zich voorbijgaan. Meijer was daar een typische verenigingsman: voorzitter van de ponyclub, voorzitter van de carnavalsstichting, speaker bij wielerrondes. En voorzitter van het jubileumcomite 700 jaar Nistelrode. Beschermheer: Gerrit Braks.

Zijn politieke roeping krijgt hij ergens in 1992 op de pastorie van Nistelrode. De aanzegger heet Gerrit Braks, streekgenoot, oud-minister van Landbouw en Visserij, en nog altijd een invloedrijk man in agrarisch Brabant. Ze zitten aan tafel bij de pastoor om de zo goed verlopen jubileumfestiviteiten te vieren. Meijer als voorzitter, Braks als beschermheer en diens echtgenote als beschermvrouwe. Tussen de gangen door gaat het over Tweede-Kamerkandidaten voor het CDA. Niemand die aan Meijer denkt, totdat mevrouw Braks haar echtgenoot hint op de tafelgenoot naast haar die eerder zo gloedvol sprak en ook indruk maakte als lector bij de mis. ,,Ja, toen zijn we in gesprek geraakt'', vertelt Braks. ,,Tegen de Brabantse Boerenbond heb ik gezegd: jullie zoeken nog een landbouwspecialist? Ik heb er een.''

,,Theo'', zegt de Brabantse CDA-voorzitter Binderhagel, ,,is een product van Gerrit Braks. Zonder Braks was Theo alleen maar Theo.'' Zelf vond Braks het vooral knap dat Meijer het vertrouwen van de boeren wist te winnen en tegelijk zijn geloofwaardigheid op het departement wist te behouden. En wat Braks frappeerde was de bijbehorende inzet: ,,Hij is niet aflatend.''

Met zijn liefde voor het detail kan Meijer menigeen soms danig irriteren. En met zijn grote eigenzinnigheid ook. In het sanatorium hadden kennissen van zijn ouders het al vastgesteld: 'wat is dat een eigenwijs rotjoch geworden'. ,,Ja, hij zou af en toe wel eens wat tactischer kunnen zijn'', meent zijn leermeester Braks.

Met de patronage van Braks en de steun van de Brabantse boerenorganisatie behaalde milieu-ambtenaar Meijer bij de Tweede-Kamerverkiezingen van 1994 ruim 18.000 voorkeurstemmen. Alleen verloor het CDA 20 zetels en belandde hij in de wachtkamer. ,,Ik heb toen onzettend zitten balen, zag het even niet meer zitten. Niemand van je collega's die interesse toont. Na een paar dagen belde Brinkman: dat ik me geen zorgen moest maken, dat het CDA weer zou gaan regeren en dat er dan vanzelf plaatsen vrij zouden komen.''

Het CDA kwam niet in de regering, Meijer kon terug naar zijn oude werkkring en moest tot oktober 1996 wachten eer er een plaats in de Tweede Kamer vrijkwam: met het overlijden van milieuwoordvoerder Berry Esselink. ,,Ik heb toen sterk geaarzeld of ik mijn zetel zou innemen. Ik vond dat eerst niet kunnen. Maar later denk je dan: het werk moet worden voortgezet.''

Veel te werken viel er alleen niet. Rene van der Linden, boerenzoon uit Limburg en ook nog eens oud-bewindsman, dicteerde het landbouwbeleid van het CDA. En had Meijer, Brabander maar zonder boerenafkomst, niet fors geageerd tegen het landbouwbeleid van het derde kabinet-Lubbers, waaraan de CDA-fractie zich zwaar had gecommitteerd?

Pas na de Tweede-Kamerverkiezingen van vorig jaar, waarbij hij met ruim 16.000 voorkeurstemmen werd gekozen, werd Meijer een voldragen parlementarier. Hij concentreerde zich op landbouwzaken, maar ontwikkelde zich ook als tweede woordvoerder luchtvaart. Zo was hij namens het CDA begin vorig jaar al woordvoerder geweest bij een overleg van de Kamer over het rampzalige ongeluk met een Dakota bij Den Helder. En kwam hij afgelopen najaar in beeld om het onderzoek naar de Bijlmerramp te doen. Eenvoudigweg omdat Jacob Reitsma, de eerste woordvoerder van de CDA-fractie op luchtvaartterrein, die klus niet kon doen. De Kamer kent nu eenmaal de traditie dat nauw betrokken Kamerleden niet in een onderzoekscommissie zitting nemen.

Meijer beet zich erin vast en werd daarna bijna automatisch voorzitter van de enquêtecommissie. Vanuit New York, waar hij als Kamerlid de vergadering van de algemene vergadering van de VN bijwoonde, hield hij zijn kandidatuur eind vorig jaar wel nauwlettend in de gaten.

Waarom een landbouwspecialist zonder veel parlementaire ervaring die klus mocht doen? Een: het CDA was aan de beurt om een voorzitter te leveren. Twee: Jaap de Hoop Scheffer wilde voor het oppositiewerk de weinige routiniers in de fractie niet kwijt. Drie: menigeen in het CDA betwijfelt of met deze enquête wel eer is te behalen.

Zo niet Theo Meijer: hij vindt dat de overheid bij de afwikkeling van de ramp in gebreke is gebleven en wil dat er zaken worden rechtgezet. Of hij de waarheid boven water krijgt, weet hij niet, maar hij heeft zich wel voorgenomen met de enquêtecommissie als een terrier en ook nog eens als een eenheid te werken.

Hoe bezien ze in Brabant zijn voorzitterschap? Peetvader Braks: ,,Ik geniet ervan dat het zo gaat. Toen ik hem op televisie zag verschijnen, dacht ik, he Theo, je hebt je er stevig aan vastgeklampt.'' En Anton Vermeer, voorzitter van de Zuidelijke Landbouworganisatie, waarin de Brabantse boerenbond is opgegaan: ,,Hij wordt hier sterker van, hij krijgt een steviger positie in de CDA-fractie. En daar worden wij allemaal beter van.''

NRCWebpagina's
21 JANUARI 1999