NIEUWS | TEGENSPRAAK | SUPPLEMENT | AGENDA | ARCHIEF | ADVERTENTIES | SERVICE

Overzicht eerdere afleveringen  BIBLIOTHEKEN  GESCHIEDENIS KB  JUBILEUM KB  HISTORIE  ORGANISATIES  VAKBLADEN  NIEUW  OUD  COLLECTIES  BLINDEN  VARENDEN  IMMIGRANTEN  OPLEIDINGEN  ZOEKSYSTEMEN  PRIVÉCOLLECTIES  LINKS

| Dissidenten | Querulanten | Haarlemmers Dissidenten Naam: F.A. Janssen (59) Bibliotheek: de Bibliotheca Philosophica Hermetica van J. Ritman in Amsterdam Beroep: bibliotheekdirecteur en hoogleraar ,,Hier worden eigenlijk de dissidenten van het christendom verzameld. Van jongs af aan was Joost Ritman, de eigenaar van de bibliotheek, geïnteresseerd in filosofisch-religieuze stromingen die niet voortkwamen uit een kerkelijk instituut. In 1957 is Ritman begonnen met het bijeenbrengen van de collectie met als thema 'het raakvlak tussen de filosofie en de religie'. ,,Om dit raakvlak gaat het in de Hermetische filosofie. De beweging kende een opleving in de Renaissance. Is bijvoorbeeld Plato nu een vertegenwoordiger van de filosofie of van de religie? Wat ons betreft is hij het van allebei en daar gaat het ons ook om. ,,De collectie telt nu zo'n 17.000 boeken, waarvan 4.500 van voor het jaar 1800. Ongeveer 435 zijn incunabelen. Veel werken dateren uit de Renaissance. Van Plato hebben we alle belangrijkste drukken, onder meer een eerste druk uit Florence van 1484. Daar hebben we zelfs twee exemplaren van. In die tijd konden er per exemplaar nog verschillen optreden, zowel in vormgeving als in tekst. Dubbele exemplaren uit die tijd bestaan dan ook nauwelijks. ,,Het belangrijkste van een bibliotheek is het concept. De kracht van de bibliotheek ligt niet in de hoeveelheid of de kostbaarheid. Het gaat erom boeken bij elkaar te brengen die nog niet eerder bij elkaar zijn gebracht. Het is geen optelsom van een aantal boeken, maar de meerwaarde van die optelsom. Geld is onbelangrijk, iedere student kan een verzameling aanleggen. Van belang is wat je toevoegt door je eigen inventiviteit. ,,Onze bibliotheek groeit nog steeds en is voor iedereen toegangelijk. Daarnaast zijn we ook een wetenschappelijk instituut. Dat is een van de gronden voor deze collectie.'' Querulanten Naam: Nop Maas (48) Bibliotheek: privéverzameling in Haarlem Beroep: publicist ,,Ik ben eigenlijk geïnteresseerd in de kleinere Multatuli's. Niet de bekende schrijvers uit de tweede helft van de negentiende eeuw, maar de auteurs die aan de rand zaten, het niet echt gemaakt hebben, maar wel interessant zijn. Het zijn veelal de dwarsliggers, de querulanten. ,,De verzameling van deze querulanten en waanzinnigen hoeft helemaal niet duur te zijn. Het gaat er gewoon om dat je een beetje leuk onderwerp voor je verzameling kiest. Zo heb ik liever een onbekende dichter uit 1860 dan werk van Beets. De onbekende dichter is al die jaren door de mazen van het net gevallen, die wil ik dan asiel verlenen. ,,Daarnaast zag ik betrekkelijk snel in dat bepaalde negentiende-eeuwse naslagwerken ontzettend belangrijk waren. Je wilt immers kunnen reconstrueren wat er in die periode aan de hand was. Zo haal je uit het Woordenboek van het praktische leven - een titel waar ik gelijk verliefd op was - dingen waar je nooit van gedroomd zou hebben. Zwangere vrouwen mochten om gezondheidsredenen bijvoorbeeld niet onder bomen gaan zitten. Dat is zinnig om te weten als je in een ander boek een toespeling hierop leest. ,,Ook verzamel ik veel tijdschriften uit de negentiende eeuw. De laatste tijd zijn dat met name satirisch-humoristische tijdschriften. Zo krijg je heel veel inside information. Dat is een van de prachtige aspecten van het kranten- en tijdschriftwezen: het is het kloppende hart van een periode. Je krijgt zo veel meer informatie dan via een roman. ,,Verzamelen is een beetje een ziekte. Ik heb veel meer boeken dan ik ooit kan lezen. Maar het feit dat je ze in huis hebt, vermindert de urgentie daartoe. Daarbij is de verzameling tijdsbesparend: voor onderzoek hoef ik de deur niet uit. En verder blijft het een kwestie van platte hebzucht.'' Haarlemmers Naam: Ab van der Steur (60) Bibliotheek: privéverzameling in Haarlem Beroep: Eigenaar kledingbedrijf en antiquariaat ,,Ik heb ongeveer 25.000 boeken in mijn huis. Ongeveer de helft van de collectie heeft betrekking op Haarlem en het dorp Warmond. Andere verzamelingen betreffen genealogie, publicaties van het Haarlems dichtgemeenschap Democriet, reizen van buitenlanders door Nederland en sodomie in de achttiende eeuw. Daarnaast heb ik een verzameling van enkele honderdduizenden portretprenten. ,,Ik ben op mijn vijftiende begonnen. Ik las erg veel. In plaats van de vereiste dertig boeken had ik ongeveer honderd werken op mijn boekenlijst staan, waaronder het complete werk van Bordewijk. Die boeken wil je dan ook zelf hebben en dat is me op een of twee na ook gelukt toen ik eindexamen deed. ,,De interesse voor Haarlem is voortgekomen uit genealogisch onderzoek. De familie van mijn vader komt uit Haarlem en van mijn moeders zijde uit Warmond. Beide families speelden een rol in de gemeenschap. Zo was mijn bedbedovergrootvader min of meer berucht omdat hij tegen de Fransen was, hij zou er eentje een oor hebben afgedraaid. ,,Ik verzamel boeken omdat ik er iets mee wil kunnen doen. Zo schrijf ik bibliografieën, publiceer ik artikelen en leen ik ook wel eens boeken uit voor een tentoonstelling. ,,Verzamelen is wel tijdrovend. Je moet het alleen maar doen als je een bepaalde bezetenheid hebt. Ik heb geen goede vakantie als ik niet minimaal met enige tientallen boeken terugkom. Maar goed, ik heb ook geen behoefte om lang op vakantie te gaan. Ik ben één keer drie weken weggegaan. Daarna was mijn achterstand zo groot, dat doe ik nooit meer.'' Teksten: TIJN KRAMER Foto's: FREDDY RIKKEN

NRC Webpagina's 3 september 1998

   Bovenkant pagina