Op campagne bij bejaarde oer-Europeanen

Door RINSKJE KOELEWIJN

NIJMEGEN / ALMERE, 5 JUNI 1999.

Het NIPO voorspelt een dramatisch lage opkomst bij de Europese verkiezingen van 10 juni. Nog geen 28 procent van de kiezers zal naar de stembus gaan. Mee met het CDA en de VVD op verkiezingstournee. ,,U doet veel voor Europa. Maar wat doet Europa voor u?''

Vandaag geen zitvolksdansen voor de bewoners van Huize Nijeveld in Nijmegen. Vandaag houdt het CDA-vrouwenberaad in de aula een discussie over ouderenbeleid. Bij de ingang groene CDA-buttons, blauwe eurosnoepjes en stapels folders. ,,Die discussie is een smoesje'', zegt Frans Krabbendam (79), terwijl hij rechtsomkeert maakt. ,,Pure propaganda.''

De campagnetournee van Hanja Maij-Weggen, CDA-lijsttrekker voor het Europese parlement gaat van school tot school, van bejaardentehuis tot bejaardentehuis. Paarse bloemen op de tafels, vijftig ouderen in de zaal. De andere bewoners kunnen de discussie via de televisie op hun kamer volgen. Vraag Dora van Lier, ze is ver over de tachtig, niet wanneer de Europese verkiezingen zijn. Dat is ze vergeten. Maar begin je over de Europese Unie, dan komt, heel even, het licht in haar ogen terug. Zij noemt het de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal, zo heette de voorloper van de EU in de jaren vijftig. Ze begint over de Tweede Wereldoorlog, en dat er daarna vrede moest komen. ,,Maar ik zing geen gloria als ik dit Europa zie. Er is weer oorlog.''

Maij-Weggen begint de `discussie' met een cursus EU voor beginners. Die duurt drie kwartier. Ze praat over vrede en veiligheid, vermijdt zorgvuldig de oorlog in Kosovo, en rept met geen woord over de euro, de gezamenlijke Europese munt. Want tachtig-plussers uitleggen dat hun pensioen binnenkort in euro's wordt uitbetaald, dat wil niemand.

,,U bent oer-Europeanen'', zegt Maij-Weggen. En: ,,U heeft veel voor Europa gedaan, maar wat doet Europa voor u?'' Europa denkt namelijk ook aan ouderen, zegt de lijsttrekster. In het verdrag van Amsterdam is bijvoorbeeld een verbod op leeftijdsdiscriminatie opgenomen, er is een ouderenparlement dat jaarlijks bijeen komt, en het Europarlement maakt zich sterk voor de internationale erkenning van de bejaardenpas.

En dan is er nog een half uur over voor vragen van bewoners. Een enkeling rolt naar de interruptiemicrofoon. Of er ook jeu-de-boulesveldjes in Nijmegen kunnen komen, of de bewindsvrouw zich realiseert dat de binnenstad onmogelijk te bereiken is met een rollator, en waarom de NS in hemelsnaam de kaartjesloketten wil afschaffen.

Om 12 uur precies is de discussie afgelopen: Maij-Weggen moet snel naar de volgende campagnelocatie, de bewoners hebben honger. ,,Aardig meisje, die Hanja'', zeggen twee bewoonsters. ,,Maar wat moet ze bij die dievenbende in Brussel?''

De allergie voor Europa is groot, zegt Maij-Weggen bij het weggaan. ,,De fraude met fondsen, de hoge declaraties, het gedoe met de salarissen. Dat blijft hangen.'' Veel zorgen hoeft ze zich niet te maken. Er gaan maar weinig mensen stemmen, voorspelt een NIPO-enquête, maar als ze gaan, stemmen de meesten CDA.

Dezelfde dag, maar nu 's avonds, in restaurant Het Lido in Almere. Daar is de `Bonte Verkiezingavond' van de VVD. Eén europarlementariër, twee kandidaten, minster Zalm en een presentator. De avond begint met een kennistest, de Trivialia-quiz zegt de presentator, doelend op het Tros-triviantspel waaraan SP'er Jan Marijnissen meedeed en dat achteraf gesponsord bleek door de EU.

Welk thema heeft de EU dit jaar? ,,Kunst'', zegt kandidaat Klaas Groenveld. ,,Vluchtelingen'', zegt kandidaat Herman Vermeer. Allebei fout. De EU heeft dit jaar geen thema. Hoe de dochter heet die in dienst is van haar moeder Maij-Weggen. Els? Esther? Nee. Hester.

Sterke kandidaten zijn er niet voor Europa, zegt Arjo Klamer, hoogleraar economie in Rotterdam en voorzitter van de Vereniging voor een Democratisch Europa. ,,Ze zijn misschien van een beter kaliber dan die uit 1994. Maar voor de Tweede-Kamerkandidatenlijst zouden ze het nooit redden.'' De partijen voeren een anti-campagne, vindt hij. ,,Het is beschamend om te zien hoe slecht ze Europa onder de aandacht brengen.''

Lichttechnicus Bob van Bree reist de komende dagen mee met de VVD-karavaan. Tegen Ruud, de chauffeur van Gerrit Zalm, beklaagt hij zich over de gekozen locaties. De zalen zijn te klein, te warm en te ver buiten de bewoonde wereld. ,,En als er al per ongeluk kiezers binnenlopen, dan is de zaal al vol.'' Chauffeur Ruud knikt begripvol. Nee, Europa zegt hem niet zoveel. Ja, hij gaat wel stemmen. Op wie? ,,Op Zalm natuurlijk.''

NRC Webpagina's
11 JUNI 1999