Babbelen in afwachting van Kok en Blair

Door onze diplomatiek redacteur J.M. BIK

ROTTERDAM, 5 JUNI 1999.

Tony Blair en Wim Kok kwamen gisteren bij elkaar voor een `Europadag'. Ze verbleven in een zijzaal, terwijl Euro-lijsttrekker Max van der Berg (PvdA) werd gepromoot.

In de bovenzalen van de Cruise Terminal aan de Rotterdamse Wilhelminakade, met hun fraaie uitzicht op de Maas en de Erasmusbrug, groeit de nervositeit onder PvdA-medewerkers. Zouden de premiers Tony Blair en Wim Kok op tijd arriveren van de tweedaagse EU-top in Keulen? En zo niet, hoeveel te laat zullen zij zijn en wat zal dat inhouden voor de Europese dag die de PvdA daar houdt en waarvoor in de vroege ochtend de voorbereidingen al zijn begonnen?

Natuurlijk komen Blair en Kok deze vrijdagmiddag te laat aan op Zestienhoven. En natuurlijk gaan zij eerst naar een zijzaal, waar de camera's van de televisierubriek Nova wachten. Wat betekent dat zo'n honderd overwegend oudere bezoekers in de hoofdzaal moeten vermoeden dat de hoofdzaken kennelijk in die zijzaal worden gedaan. Want zij horen van even verderop een tijdlang wel allerlei geluiden die erop wijzen dat de twee premiers er zijn. Maar ze krijgen hen nog niet te zien. Daarvoor in de plaats krijgt de hoofdzaal eerst een oorspronkelijk voor het einde van de gebeurtenis voorzien ,,uitloopgesprek''. Daarin spreekt voormalig Journaal-presentator Joop van Zijl met de PvdA-lijsttrekker in de Europese verkiezingen, oud-voorzitter Max van den Berg, de huidige partijvoorzitter Marijke van Hees, en staatssecretaris Dick Benschop (Europese Zaken).

Dat wordt een typisch gesprekje, aangekondigd als `briefing', waarin de almaar op zijn horloge en naar die zijzaal kijkende Van Zijl moet proberen het nieuwe profiel van de verse Europese politicus Van den Berg goed uit te laten komen. Dat lukt. Van den Berg, die voor hij in 1986 naar de Novib vertrok, als PvdA-voorzitter vooral de harde polarisatiestrategie tegen andere partijen en het verzet tegen de komst van NAVO-kruisraketten leidde, zegt veranderd te zijn. De eenheid van de Europese Unie achter de NAVO-bombardementen op Joegoslavië had hem verheugd, zegt hij. Als hij al kritiek heeft, is het dat die luchtacties ,,te weinig en te laat'' waren.

,,De democratische controle is zwak'' en de sociale kant ontbreekt in het ,,Europa van markt en munt''. Daaraan gaat wat gebeuren, daarover denken Gerard Schröder en Tony Blair net zo, zegt Van den Berg. ,,Ik heb vroeger als PvdA-voorzitter veel woorden verplaatst, maar de rol van partijpoliticus in 1986 bewust verlaten'', zegt hij ook. Waardoor een mens bijna zou vergeten dat de PvdA onder zijn leiding destijds in haar oppositierol was vastgelopen én dat zijn vertrek toendertijd samenviel met het aantreden van zijn gematigde tegenpool Wim Kok, de vroegere FNV-chef, als politiek leider.

Nog steeds komen er alleen maar geluiden, en geen mensen, uit die zijzaal. Maar Van Zijl besluit toch alvast om het ,,uitloopgesprek'' te beëindigen en het verdere verloop der dingen af te wachten. Pijnlijke stilte, Van den Berg posteert zich op de plaats waar Blair en Kok even later de hoofdzaal zullen binnenkomen. ,,Wat een vertoning'', roept iemand boos.

Zichtbaar vermoeid maar opgewekt betreden de beide premiers een paar minuten later de hoofdzaal. Blair trekt een heel stralend gezicht en wisselt enkele onhoorbare maar zeer hartelijke zinnen met Van den Berg nadat Kok de heren aan elkaar heeft voorgesteld. Kok staat er licht gegeneerd bij. Maar lachend, hij kijkt terug op een prachtweek: referendumcrisis overgedreven, Bijlmercrisis overgedreven, Kosovo-akkoord praktisch in kannen en kruiken. Van den Berg gaat weer zitten op de eerste rij.

De Britse premier wil koffie, die hem spontaan wordt overhandigd door Julius Vischjager, hoofdredacteur van het eenmansblad Daily Invisible, die vervolgens bijna van het podium valt. Er rest nog een kwartier, dat – uiteraard – opgaat aan Kosovo. Op de valreep vraagt Van Zijl, het dagmotto indachtig, nog iets over de Euroverkiezingen. Blair snapt de bedoeling. Ja, ga stemmen! Liefst sociaal-democratisch, zegt hij. Dan moet hij naar huis. Einde Europadag.

NRC Webpagina's
11 JUNI 1999