HENK VAN GELDER
Het is een intrigerend drieluik, want die twee andere meisjes aan weerszijden van de cabaretière Lenette van Dongen - dat zijn toch geen jeugdfoto's van haar? Nee, die meisjes werden gevonden door de fotografe Annaleen Louwes. Ze zijn in eenzelfde lichtblauwe truitje voor een gele achtergrond gezet, en ze hebben in de computer dezelfde moedervlek op hun linkerwang gekregen. En gedrieën maken ze reclame voor de solovoorstelling Een echte Van Dongen die ook dit seizoen nog in het hele land op tournee is.

Het affiche, dat ook als driehoek om de lantaarnpalen dienst doet, heeft gistermiddag de Theaterafficheprijs 2000 gewonnen. De ontwerpers Pjotr van Dijk en René Put ontvingen de prijs (5000 gulden) voor het beste affiche van het afgelopen theaterseizoen. Het was van de twaalf genomineerde ontwerpen het enige voor een cabaretvoorstelling. De andere elf waren voor theatergroepen als De Appel, Fact en het Nationale Toneel en voor evenementen als het Holland Festival (Frank Zappa in oranje shirt) en het Festival aan de Werf in Utrecht.

Lenette van Dongen hecht, zegt ze, veel waarde aan een goed affiche voor haar soloprogramma's. "Je wilt toch dat zo'n affiche een voorbode van je optreden is. Ik heb de ontwerpers verteld waar de voorstelling over zou gaan - dat je als kind zo snel mogelijk in het keurslijf van een ander moet passen. Daarop kwamen zij met een aantal ideeën. Dit was de beste; de verwarring die ermee wordt gecreëerd, vond ik heel leuk. Maar vergis je niet; er zijn ook mensen die er niets van snappen. Buiten de randstad wordt hier en daar alleen mijn foto opgehangen, omdat ze niet begrijpen wat die twee meisjes ermee te maken hebben."

Van Dijk en Put, werkzaam bij het ontwerpbureau Vandejong, hadden eerst een abstracter idee geopperd, zonder de beeltenis van Lenette van Dongen. "Maar het moet wel herkenbaar zijn," zegt zij. "Voor mijn vorige programma was er een affiche in het blauw, waarop ik met gesloten ogen stond. Heel mooi, het paste bij de spirituele sfeer. Toch hebben we dat uiteindelijk veranderd in een duidelijke foto van mezelf, want dat eerste ontwerp gaf niet het idee: Lenette is in de stad. Het hoorde meer bij een toneelvoorstelling. Je gezicht moet erop. Toon Hermans hoefde alleen maar TOON op een affiche te zetten, en iedereen wist wat er aan de hand was. Bij mij kan dat nog niet."

De Theaterafficheprijs is een initatief van het Theater Instituut Nederland en werd dit jaar voor de negende keer uitgereikt. Volgend najaar, bij de tiende, komt er waarschijnlijk een tentoonstelling met al het genomineerde werk uit de afgelopen tien jaar. En bij elke uitreiking laaide er een discussie op over de functie van die affiches. Ook nu weer.

De vormgever wil nu eenmaal zo artistiek mogelijk uit de hoek komen, terwijl de opdrachtgever aan publiekswerving wenst te doen. Volgens diverse kenners wordt die strijd te vaak gewonnen door de vormgever. "Bij theateraffiches is het maken van kunst vaak belangrijker dan het voldoen aan doelstellingen," zei ontwerper Eymert van Manen gistermiddag. Met boe-geroep werd in de zaal dan ook gereageerd op de mededeling dat toneelgroep De Appel heeft besloten de jarenlange samenwerking met ontwerper Jan Bons te verbreken. Bons is de zeer vereerde nestor der Nederlandse ontwerpers; hij maakt affiches met abstracte kleurvlakken en pakkist-letters, waarop onmiskenbaar zijn eigen signatuur prijkt. De Appel wil voortaan iets anders - minder ontwerpkunst, meer reclame.

Lenette van Dongen weet precies hoe groot de wervende kracht van een affiche kan zijn. "Met een goed affiche verkoop je net de laatste tweehonderd plaatsen", zegt ze. René Put beaamt desgevraagd dat die doelstelling altijd voorop moet staan. "Wij zijn niet zo zeer bezig met het idee dat we kunstenaars zijn", zegt hij.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Niet met ons ijs
(24 oktober 2000)
Doe mee met de BB
(17 oktober 2000)
Scoren met slechte smaak
(10 oktober 2000)
Wondermiddeltjes en flauwekul
(3 oktober 2000)
Laat je hart spreken
(26 september 2000)
Verborgen twijfels
(19 september 2000)
Reclame is hartstikke onschuldig
(12 september 2000)
Reclame maken voor reclame
(5 september 2000)
Het publieke wolmerk
(29 augustus 2000)
Niet alleen voor zware gevallen
(22 augustus 2000)
Niet bang zijn
(15 augustus 2000)
Heeft u nog een leuk idee?
(8 augustus 2000)
Kan Verona de Expo redden?
(1 augustus 2000)
Minder runderen
(25 juli 2000)
Naakt op de roltrap
(18 juli 2000)
Betutteling onder vuur
(11 juli 2000)
'Geleende' kunst in de reclame
(4 juli 2000)
Welk chocolaatje eet De Cock?
(27 juni 2000)
Sensationele bierreclame
(20 juni 2000)
Vijf seconden energie
(13 juni 2000)
Het ons-gevoel van bier
(6 juni 2000)
Weg met het opgeheven vingertje
(30 mei 2000)
Boze baby's komen verder
(23 mei 2000)
Anti-reclame beloond
(16 mei 2000)
Door de ogen van een MS-patient
(9 mei 2000)
Plassende voetbalfans
(2 mei 2000)
Vindingrijke omroepen
(25 april 2000)
Hitler rukt op in de reclame
(18 april 2000)
Schnabbelende sterren
(11 april 2000)
1943
(4 april 2000)
Greenaway's stokpaardjes
(28 maart 2000)
Leuk, niet suf
(21 maart 2000)
Spijkerbroeken-flauwekul
(14 maart 2000)
Levende doden
(7 maart 2000)
Reclame als waarschuwing
(29 februari 2000)
Goeiedag en 25 mille in de knip
(22 februari 2000)
Peter-Jan en de tere kinderziel
(15 februari 2000)
Tekenen des tijds
(8 februari 2000)
Tekenen des tijds
(1 februari 2000)
Reclameheld van de eeuw
(1 februari 2000)
Reclame zonder glamour
(25 januari 2000)
Levende reclame
(18 januari 2000)
Gesnoerde monden
(11 januari 2000)
Naadloos over naar de koffie
(4 januari 2000)

Eerder verschenen artikelen in het archief.

( a d v e r t e n t i e s )