NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HENK VAN GELDER
Het ziet er niet prettig uit, dat staat vast. De dichtgenaaide monden van populaire vocalisten als Ilse de Lange en Guus Meeuwis roepen pijnlijke associaties op met folteringen in verre landen. Erwin Olaf, de maker van de foto's en het reclamefilmpje, heeft zijn werk dus goed gedaan. Het is op zijn minst afschrikwekkend te zien hoe die lieden monddood zijn gemaakt.

De campagne, onder het motto Don't stop the music, is opgezet om het publiek te doordringen van de schade die de platenindustrie en de artiesten lopen als steeds meer cd's worden gekopieerd. Hoewel op de affiches, in de commercial en op de website de indruk wordt gewekt dat het om een actie gaat van artiesten, is de stichting Collectieve Promotie Geluidsdragers (CPG) de opdrachtgever. Het leek de initiatiefnemers echter een betere strategie om niet de industrie als afzender te vermelden; het publiek kan zich wellicht beter verplaatsen in de zorgen van geliefde zangers en groepen dan in die van een bedrijfstak.

Maar veel opzien heeft de actie nog niet gebaard.

Zodra het door Olaf geregisseerde reclamefilmpje in oktober op de televisie kwam, ontving de Reclame Code Commissie enkele klachten van ouders die bang waren dat hun jonge kinderen hiervan angstige dromen zouden krijgen. Dat was een lastig geval, want deze commissie is van oudsher bedoeld om toezicht uit te oefenen op commerciële reclame. Campagnes voor ideële doelstellingen, waartoe men ook Don't stop the music rekent, vallen onder de vrijheid van meningsuiting. Over de verspreiding van denkbeelden, voor zover ze niet de wet overtreden, heeft de Reclame Code Commissie niets te zeggen.

De uitspraak kreeg dan ook de vorm van een 'vrijblijvend advies'. De CPG werd aangeraden de uitzendingen te staken omdat het filmpje in strijd zou zijn met de fatsoensnormen. De stichting gehoorzaamde, maar ging wel in hoger beroep. En ook daarin is intussen uitspraak gedaan. Het college van beroep onderschrijft het oorspronkelijke oordeel. Opnieuw is de CPG 'vrijblijvend' geadviseerd het filmpje voorgoed terug te trekken. Of aan die oproep ook gehoor wordt gegeven, is nog niet duidelijk. "De motivatie is flinterdun", zegt Mechteld van Praag Sigaar, die bij het Amsterdamse advocatenkantoor Van der Kroft de CPG-belangen behartigt, "en we zouden de klagers misschien wel enigszins tegemoet kunnen komen. De kinderen tot tien jaar, over wie men zich zorgen maakte, vallen niet in onze doelgroep. We zouden dus kunnen toezeggen dat de campagne niet meer rondom kinderprogramma's wordt uitgezonden."

Als commerciële reclame volgens de Code Commissie niet door de beugel kan, sluiten de media zich bij dat oordeel aan en weigeren verdere plaatsing of uitzending. Voor ideële reclame geldt dat niet; de media kunnen zo'n uitspraak naast zich neerleggen. Het staat de CPG dan ook vrij met het filmpje terug te komen. "Wat voor mij ook nog meeweegt", aldus Mechteld van Praag Sigaar, "is de vraag of er iets is gebleken van grote maatschappelijke weerstand tegen de campagne. Maar zo'n publiek debat is er niet over geweest. Juist daarom had de Code Commissie volgens mij veel terughoudender moeten zijn."

Ze verwijst naar de recente SIRE-vuurwerkcampagne, die het onwenselijk gedrag wilde laten zien dat gehandicapte jongeren vaak ten deel valt, maar daarmee juist de wrevel opwekte van veel gehandicapten en hun belangenorganisaties. Ook die kwestie wordt binnenkort door de Reclame Code Commissie behandeld, en ook daarin kan alleen een 'vrijblijvend advies' worden gegeven.

"De actie van de CPG was de eerste ideële campagne waarover wij zo'n uitspraak hebben gedaan", zegt Petra Ancion, directeur van de Code Commissie, "en de SIRE-campagne wordt de tweede. Er blijkt in de maatschappij steeds meer behoefte te bestaan aan ons oordeel over zulke campagnes."

Eerder verschenen in deze rubriek:

Naadloos over naar de koffie
(4 januari 2000)

Eerder verschenen artikelen in het archief.