DE ECONOMISERING van de veeteelt heeft wel ongeveer haar zenit bereikt. De sector werkt met levend materiaal, maar dat heeft de ondernemers er niet van weerhouden om de rest van het bedrijfsleven te volgen in het beleven van de nieuwe zakelijkheid. Alles stond in het teken van het verlagen van de kosten en daarvoor werd veel opgeofferd.

Het goedkoopste veevoeder, gerecycled slachtafval, werd gebruikt zonder enige belangstelling voor risico's voor mens en dier. Ook bij het voorkomen van besmettelijke veeziektes was de kosten- en batenanalyse beslissend voor de uitkomst van de overwegingen. Een Europees verbod op vaccinatie, tegen mond- en klauwzeer ( MKZ) en varkenspest, spaarde uitgaven en hielp de exportmarkt vergroten. Overigens zijn de verdiensten daaruit niet in een potje voor slechte tijden gestopt. Nu het mis gaat, houdt de sector als te doen gebruikelijk de hand op, van de prins geen kwaad wetend.

De gekkekoeienziekte ( BSE), dodelijk voor mens en dier, heeft intussen tot enige bezinning geleid. Verboden, controles en ruimingen moeten aan deze epidemie, die tegen de verwachtingen in nog niet bezworen is, een einde maken. Controle is een zwakke plek in de verdedigingslinie. Onlangs bleek dat Duitse en Nederlandse slachterijen zich niet aan de regels hielden en verboden materiaal in geslachte runderen hadden achtergelaten. Bij de bestrijding van MKZ is controle op de naleving van het vervoersverbod, evenals destijds bij de uitbraak van varkenspest, de zwakke stee.

DE GROOTSCHEEPSE liquidatie van ziek en verdacht vee heeft afschuw veroorzaakt onder vegetariërs en vleeseters. De laatsten hebben er moeite mee dat dieren worden afgemaakt zonder hun bestemming te bereiken. In de geschiedenis van de mensheid is het religieuze zoen- en brandoffer niet onbekend. Maar de grootschaligheid, en meer nog de niets verhullende openbaarheid van de destructie, is een autonome factor geworden in de publieke reactie op het fenomeen.

Uiteindelijk zal de te maken rekensom beslissend zijn. Vaccinatie tegen mond- en klauwzeer is al politiek bespreekbaar geworden. Daarvoor bestaan aanwijzingen. Maar vermoedelijk zal er pas toe worden overgegaan als een nieuwe kosten- en batenanalyse laat zien dat onder omstandigheden inenting goedkoper is. De exportmarkten zijn als gevolg van de uitbraak van MKZ al grotendeels verloren ge gaan en grootschalige destructie gebeurt ook niet gratis.

Toch moet veeteelt op meer dan uitsluitend economische gronden worden bedreven. Dat is geen nieuwe gedachte. Het mestvraagstuk heeft bijvoorbeeld in Nederland geleid tot de introductie van milieunormen in de veehouderij, ook al blijft dit politiek en bedrijfsmatig een pijnlijke kwestie. De uitbraak van zeer gevaarlijke en virulente epidemieën, nieuwe en bekende, zou de sector en de verantwoordelijke overheden een les moeten zijn.

Zie ook:

Frans vee over het hele land verspreid (14 maart 2001)
'Oorlogssituatie' dreigt door mond- en klauwzeer (14 maart 2001)
Ook mens is vatbaar voor MKZ-virus(14 maart 2001)
De slachter kan voorlopig naar huis(14 maart 2001)
Vervoersverbod vee riskant(14 maart 2001)
EU-landen willen vaccinatie tegen MKZ hervatten(14 maart 2001)
Noord-Amerika verbiedt import Europees vlees en vee (13 maart 2001)
Vervoersverbod alle vee (13 maart 2001)
Nutreco snoeit in slachterijen (13 maart 2001)
Gevraagd: meer dierendestructoren (8 maart 2001)
Friesland onderzoekt gezondheidsrisico's Rendac (8 maart 2001)
Tijdelijk verbod op dieren-evenementen (8 maart 2001)