Frans-Duitse relatie op de divan

President Chirac en bondskanselier Schröder ontmoeten elkaar morgen in Straatsburg om de scherven te lijmen na het gevecht dat ze vorige maand leverden over de machtsverdeling in Europa.

Door onze correspondent MICHÈLE DE WAARD

BERLIJN/GÖTTINGEN, 30 JAN. Vlak voor de 'verzoeningstop' van morgen stookte bondskanselier Gerhard Schröder (SPD) het vuurtje nog een beetje op. "De Duits- Franse relatie moet opnieuw gedefinieerd worden." Hij had het nog niet gezegd, of Frankrijk was in zijn wiek geschoten. Begint Duitsland nu de koers van de Europa-politiek te dicteren?

Het voorval tijdens een internationale bijeenkomst vorige week in Berlijn is exemplarisch voor de huidige relatie tussen beide landen. Schröder kwam na de Europese top van begin december in Nice met zó'n slecht humeur thuis, dat in Berlijn meteen hulptroepen toesnelden om de Fransen te appaiseren. "Het maakt me ziek. Dit heeft niets meer met de organisatie van Europa te maken", had Schröder in Nice uitgeroepen. Parijs liep zó te hoop tegen de Duitse wens meer stemmen te krijgen overeenkomstig zijn grotere inwonertal, dat de kanselier ten slotte inbond omwille van de lieve vrede. Schröder was nog niet terug op zijn kanselarij of Berlijn zwaaide met de witte vlag en nodigde de Franse president Jacques Chirac uit voor een speciaal onderonsje.

"De twee landen zitten midden in een huwelijkscrisis", zegt Rudolf von Thadden (68), historicus aan de universiteit van Göttingen. Hij leidt met de Française Brigitte Sauzay - adviseur van de kanselier - het Duits-Franse Forum in Genshagen, een instituut vlakbij Berlijn. Von Thadden geldt in Duitsland als Frankrijk-expert bij uitstek.

Von Thadden is geboren in Pommeren, het vroegere oosten van Duitsland en het huidige Polen. Hij maakte de opmars van de Russen mee en hoorde tot de miljoenen Duitsers die in 1946 werden verdreven. In het Zwitserse Genève groeide hij op. Hij werd Franstalig opgevoed, wat hem later geknipt maakte voor zijn huidige rol van 'intellectuele bemiddelaar' tussen beide landen. En een intermediair blijkt hard nodig, want beide landen praten de laatste tijd "graag langs elkaar heen", aldus Von Thadden.

'De verzoeningstop is een ritueel'

Sombere geluiden over de haperende Frans-Duitse betrekkingen zijn niet nieuw. Het smeren van de Europese as wordt in Frankrijk gezien als 'business as usual'.

Door onze correspondent PIETER KOTTMAN

PARIJS, 30 JAN. "Een topje", noemt Hans Stark de Frans-Duitse bijeenkomst morgen. "Ook en vooral in overdrachtelijke zin. Het is business as usual. Twee keer per jaar wordt de Frans-Duitse motor traditioneel afgesteld, en het is deze keer niet anders. Beide regeringen krijgen de gelegenheid om hun goede verhoudingen te demonstreren en te laten blijken dat journalisten die de noodklok hebben geluid over de Frans-Duitse samenwerking er weer eens niets van begrepen hebben. Het is een ritueel."

Stark is secretaris-generaal van de studiegroep van Frans-Duitse betrekkingen aan het Institut Français des Relations Internationales in Parijs, een onafhankelijke denktank la Clingendael. Hij heeft ze vaker gehoord, de sombere geluiden over de toekomst van Europa, de voorspellingen dat het deze keer echt mis is - precies zoals ze nu naar aanleiding van de eind vorig jaar onder Frans voorzitterschap gehouden Eurotop in Nice weer gedaan worden. Maar dat daar nationale belangen voor de lidstaten zwaarder wogen dan de Europese, belet Stark niet "betrekkelijk optimistisch" te zijn.

"Die neiging zie je altijd, bij alle belangrijke toppen. Het was in Amsterdam en in Maastricht zo en in Berlijn, waar de Agenda 2000 (over de toekomst van de Europese Unie, red.) inzet was, evenzeer. Juist daarom zie ik het niet zo somber in: elk land stond in Nice op de rem, Duitsland en Frankrijk deden niet anders. Uiteindelijk heeft Duitsland op verholen wijze heel wat binnengehaald. De kritiek in de Duitse pers gold dan ook niet de resultaten, maar het Franse voorzitterschap." Dat is volgens Stark tactisch inderdaad niet steeds even gelukkig geweest, maar er stond dan ook veel op het spel in Nice. Daarbij speelde "de energie-vretende cohabitation" tussen de linkse premier Jospin en de rechtse president Chirac een rol. "Maar vergeet niet", zegt Stark "dat Nederland twee maanden voor Maastricht ook met een puur Nederlands voorstel kwam. Zo gedragen voorzitters zich, kennelijk."

Zie ook:

Kabinet: Nice is bescheiden vooruitgang (13 december 2000)
Gegoochel met cijfers maakt Duitsland sterk (12 december 2000)
Europese Commissie ontevreden met 'Nice' (12 december 2000)
Dehaene: 'Je kunt moeilijk zeggen dat de EU nu klaar is' (12 december 2000)
Nice stelt Duitsers teleur (12 december 2000)
Oost-Europa heel tevreden (12 december 2000)
Britten verdeeld over top (12 december 2000)
Kater voor Fransen (12 december 2000)
Akkoord over EU-hervorming (11 december 2000)
Chirac maakt marathon van Eurotop (11 december 2000)
Commissaris kan worden ontslagen (11 december 2000)
Nice kent maar één echt succes (11 december 2000)
Akkoord over bestuurlijke hervorming EU (11 december 2000)
Nederland botst met België op Europese top (11 december 2000
'Biechtstoel' moet top in Nice redden (11 december 2000
Weg vrij voor statuut Europese firma (11 december 2000
Charges bij begin Eurotop (7 december 2000)
Nederland wil meer snelheid (7 december 2000)
Frankrijk: 'Duitsers intomen' (7 december 2000)
Veto voor alle Britse kwesties (7 december 2000)
Duitsland meer stemgewicht (7 december 2000)
Nederland wordt warm noch koud van Europa (7 december 2000)
Perspectief voor Eurotop is somber (4 december 2000)
Twee dagen om de macht in Europa te verdelen (4 december 2000)
Toekomst Europese Unie staat in Nice op het spel (2 december 2000)
Prodi vreest mislukking EU-top Nice (1 december 2000)
Jospin en Chirac willen elkaar vliegen afvangen (1 december 2000)
'Brussel' leeft, vooral op papier (30 november 2000)

( a d v e r t e n t i e s )