Door onze correspondent BEN VAN DER VELDEN
NICE, 11 DEC. De Europese regeringsleiders hebben vanmorgen om half vijf na ruim vier dagen onderhandelen overeenstemming bereikt over bestuurlijke hervorming van de Europese Unie.

De grote EU-landen krijgen meer macht in het belangrijkste besluitvormende orgaan van de Unie, de Raad van Ministers. Het vetorecht van lidstaten blijft op een flink aantal beleidsterreinen intact en de omvang van de Europese Commissie wordt op termijn beperkt.

De Franse president Jacques Chirac noemde het ,,moeilijk'' bereikte akkoord ,,behoorlijk, meer dan behoorlijk, een goed resultaat''. Premier Wim Kok zei echter :,,Het is een zeer bescheiden stap voorwaarts voor de Europese Unie. Onder de huidige omstandigheden zat er niet meer in.''

De regeringsleiders zijn er niet in geslaagd om hervormingen te realiseren waarover zij het in 1997 bij de onderhandelingen over het Verdrag van Amsterdam ook niet eens konden worden. Zij hebben deze maatregelen onmisbaar genoemd om vanaf 2003 de EU geschikt te maken voor de uitbreiding met nieuwe lidstaten in Oost-Europa. Besloten is om in 2004, als Nederland een half jaar voorzitter van de EU is, opnieuw over een nieuw EU-verdrag te onderhandelen.

Een besluit over beperking van de omvang van de Europese Commissie is uitgesteld tot 2010. Tot dat jaar zal vanaf 2005 elke EU-lidstaat een Eurocommissaris leveren. De grote landen zullen van hun huidige tweede Eurocommissaris afzien.

De afschaffing van vetorecht bij besluitvorming is op veel gebieden niet gelukt. Premier Kok noemde ,,de vooruitgang minder dan wij voor ogen hadden''. De afschaffing van het vetorecht bij belastingen en sociale zekerheid stuitte op verzet van Groot-Brittanië en Zweden. Bij asiel- en immigratie lag Duitsland dwars. Bij buitenlandse handel heeft Frankrijk zó veel speciale voorwaarden bedongen, dat ook daar veto's mogelijk blijven. Het vetorecht is zonder probleem opgeheven bij zaken in verband met de interne markt en justitiezaken.

Tot het laatste ogenblik vanmorgen vroeg dreigde de top te stranden op een veto van de Belgische premier Guy Verhofstadt. Deze vond het onaanvaardbaar dat bij de verdeling van het stemgewicht onder de lidstaten bij de kleine landen afhankelijk was van hun bevolkingsomvang, maar dat de grote landen ieder een gelijk aantal stemmen hadden gekregen. België had twaalf stemmen, Nederland had er dertien. Verhofstadt vond dat hij dit verschil gezien het toch al magere resultaat van de top niet in het Belgische parlement kon presenteren.

Aan het Belgische verzet was een harde actie van kleine landen onder leiding van de Portugese premier Antonio Guterres voorafgegaan die vonden dat ze in vergelijking met Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, Duitsland en Spanje te weinig stemgewicht hadden gekregen. De correcties bij de verdeling van het stemgewicht onder de lidstaten vond België onvoldoende. Nederland hield zich tot ergernis van Verhofstadt afzijdig, omdat het tevreden was met de ene stem meer dan België. Achteraf zei de Belgische premier dat Nederland met de ene stem ,,een symboolspelletje'' had gedaan. Premier Kok rekende erop dat België ,,enig begrip'' voor hem kon opbrengen.

De Duitse bondskanselier Gerhard Schröder deed een bemiddelingspoging. Hij stelde voor dat Duitsland als enige grote lidstaat dertig stemmen zou krijgen, een stem meer dan Frankrijk. Hij was daarvoor bereid af te zien van een eerder bedongen regeling waardoor de omvang van de Duitse bevolking van gewicht was bij de besluitvorming. Schröder wilde tegemoetkomen aan Verhofstadts eis dat ook de aantallen stemmen van grote landen afhankelijk zouden zijn van hun bevolking. De Franse president Chirac wees Schröders voorstel echter absoluut van de hand.

Uiteindelijk trok Verhofstadt zijn veto in nadat Roemenië een stem meer had gekregen dan Nederland en Litouwen een stem meer dan Ierland, waardoor extra differentiatie bij de stemmenverdeling op grond van bevolkingsomvang was aangebracht. Bovendien vertelde de Belgische minister van Buitenlandse Zaken, Louis Michel, dat zijn land de toezegging heeft gekregen dat voortaan om de andere Europese top in Brussel zal worden gehouden. Als het aantal EU-lidstaten is toegenomen van de huidige vijftien tot achttien, zullen volgens Michel alle Europese tops in Brussel worden gehouden. Op het ogenblik worden tops gehouden in het land dat gedurende een half jaar EU-voorzitter is.

Zie ook:

Charges bij begin Eurotop (7 december 2000)
Nederland wil meer snelheid (7 december 2000)
Frankrijk: 'Duitsers intomen' (7 december 2000)
Veto voor alle Britse kwesties (7 december 2000)
Duitsland meer stemgewicht/a> (7 december 2000)
Nederland wordt warm noch koud van Europa (7 december 2000)
Perspectief voor Eurotop is somber (4 december 2000)
Twee dagen om de macht in Europa te verdelen (4 december 2000)
Toekomst Europese Unie staat in Nice op het spel (2 december 2000)
Prodi vreest mislukking EU-top Nice (1 december 2000)
Jospin en Chirac willen elkaar vliegen afvangen (1 december 2000)
'Brussel' leeft, vooral op papier (30 november 2000)

( a d v e r t e n t i e s )