Wie geen kaartje had gekocht kwam vanochtend bedrogen uit. De NS en een deel van de bonden bereikten vannacht wel een akkoord, waardoor de aangekondigde acties achterwege bleven. Toch is niet iedereen tevreden.

Door onze redacteuren Cees Banning en Esther Rosenberg

HAARLEM/DEN HAAG, 29 JAN. "Ik dacht dat jullie vandaag actie voerden en geen kaartjes zouden controleren", zegt de vrouw in een poging om zich te verontschuldigen. Ze heeft wel een kaartje voor het traject Haarlem-Den Haag CS, maar - anticiperend op de aangekondigde 'publieksvriendelijke actie' - niet afgestempeld. "Er is vannacht een akkoord bereikt", bromt de conducteur in de sneltrein 3427 omstreeks kwart over zeven vanochtend. In het kader van de 'publieksvriendelijke actie', zo legt hij uit, geeft hij de vrouw geen boete. Terwijl hij het kaartje knipt doceert hij: "U moet altijd een kaartje kopen: u betaalt voor het vervoer, niet voor de controle." Het lijkt wel alsof er in de treinen en de stations extra wordt gecontroleerd als reactie op het bereikte akkoord.

Terwijl de vertegenwoordigers van de machinisten en de conducteurs bij de Nederlandse Spoorwegen en de ondernemingsraad vrijdagavond al afhaakten, gingen de andere bonden en de NS-directie onvermoeid door met onderhandelen, achttien uur lang op vrijdag en zondag.

Vanochtend om vier uur bereikten ze een akkoord. De NS-directie en de bonden zijn optimistisch over wat ze na achttien uur onderhandelen bereikt hebben: vooral het personeel op de kleinere standplaatsen krijgt meer variatie in de trajecten. Ze mogen af en toe op de grotere standplaatsen werken. De roosters worden aangepast. Conducteurs en machinisten mogen voor de afwisseling elkaars functies gaan uitvoeren. In het persbericht meldt NS dat het "binnen de grenzen van het basisakkoord" de zorgen van het personeel heeft proberen weg te nemen. Ook de ondernemingsraad van NS Reizgers vindt dat "in ieder geval creatief naar oplossingen gezocht is." OR-bestuurder Aldert Hummel meent dat er "gezien de situatie niet meer ruimte te vinden" was om veranderingen door te voeren.

Maar de bonden, de ondernemingsraad en de NS-directie waren het op grote lijnen al met elkaar eens, ze hadden al een basisakkoord, waaraan de huidige onderhandelingsresultaten niets veranderen, hooguit wat toevoegen. De personeels-collectievendie zich heben afgesplitst van de vakbonden, richten zich vooralsnog op wat de NS en de bonden in ieder geval niet bereikt hebben. Voor hen geldt dat de belangrijkste eisen waarmee de besprekingen begonnen, geen van alle zijn ingewilligd. Aan het basisakkoord, dat onder meer het personeel aan de trajecten bindt, is niet getornd. Het aanbesteden van de minder rendabele spoorlijnen van NS in 2003 en sommige nog eerder, gaat gewoon door. Het bestuur van het spoorwegbedrijf blijft zitten. Er komt geen 'raad van wijzen' die het basisakkoord opnieuw toetst.

De personeels-collectieven en de vakbond voor rijdend personeel VVMC waren vanochtend nogal sceptisch over de onderhandelingen. Volgens de VVMC heeft de directie tijdens het overleg duidelijk gemaakt, "dat er op geen enkele wijze discussie kon worden gevoerd over het basisakkoord". Voorzitter Hubert Vankan van de vakbond had het volledige onderhandelingsresultaat vanochtend nog niet onder ogen gekregen, maar noemde de afspraken zoals ze hem bekend waren " marginaal". Wel zal hij het resultaat voorleggen aan zijn achterban. "Ik kan me niet voorstellen dat onze achterban zich met een kluitje in het riet laat sturen.". De variatie op de kleinere standplaatsen wordt met 15 procent uitgebreid, "maar wat is 15 procent en ook de grotere standplaatsen hebben klachten".

Woordvoerder Dick van der Meulen van het Zutphens personeelscollectief noemt het verse onderhandelingsakkoord "lachwekkend". Voor Zutphen betekent het dat ze behalve drie stoptrein-trajecten en af en toe een sneltrein naar Roosendaal, zoals het nieuwe rooster er uit zou zien, nu één keer in de paar weken "met de auto naar Arnhem mogen om daar een intercity naar Amsterdam te kunnen rijden." Bovendien zijn enkele aantrekkelijke trajecten snel verdeeld over Arnhems personeel.

Het personeel kan van machinist conducteur worden en andersom, maar een woordvoerster van NS geeft toe dat een opleiding voor machinist ruim twee jaar duurt, die van conducteur vier maanden. Van der Meulen lacht om de suggestie in het akkoord dat machinisten en conducteurs ook buschauffeur kunnen worden. , ,Daarvoor ben ik niet bij de spoorwegen gaan werken. Nog even en ik word uitgenodigd om afwasser te worden."

Zie ook:

'NS-acties zijn gevolg van groepsproces' (22 december 2000)
Treinstakers beraden zich op nieuwe acties (22 december 2000)
Treinverkeer ligt bijna overal stil (21 december 2000)
'Voor het onderhoud is zo'n staking prettig' (21 december 2000)
WC van de NS trekt alleen nog junks (21 december 2000)
Een treinstaking? Nou en? (21 december 2000)
Belg: 'Dat rondje rond de kerk is juist plezant' (21 december 2000)
Japanse treinen zijn altijd op tijd (21 december 2000)
Treinverkeer ligt bijna overal stil (21 december 2000)
Vroege kerst door treinstaking (20 december 2000)
Treinstakers gruwen van sleur (20 december 2000)
Het wordt morgen een stille dag (20 december 2000)
Stakingen bij de spoorwegen (19 december 2000)
Iedereen heeft zijn eigen klacht over de NS (19 december 2000)
Ook dinsdag, woensdag en vrijdag NS-stakingen (18 december 2000)

( a d v e r t e n t i e s )