NIEUWSSELECTIE
KORT NIEUWS
RADIO & TELEVISIE
MEDIA
NIOD
Premier Kok betreurt het dat de
opvang van joden na de oorlog tekort is geschoten.
ROTTERDAM, 27 JAN. Geen excuus, premier Kok betreurt het dat Nederlandse joden die terugkeerden uit concentratiekampen 'kil' werden ontvangen. Dat zei de premier gisteren in Stockholm, op een conferentie over de holocaust.
Rabbijn Abraham Soetendorp in Den Haag raakte, zegt hij, vanochtend vroeg "geïrriteerd" over die uitspraken. Hij moest denken wat het Vaticaan lange tijd zei, na de Tweede Wereldoorlog: de kerk 'betreurde het dat..'. "Veel later kwam het Vaticaan tot een uiting van medeverantwoordelijkheid en spijt over wat de joden is aangedaan."
Maar de rabbijn denkt toch dat Kok het niet zo bedoelde. Hij denkt dat de premier wilde zeggen: 'Het is te makkelijk voor mij om te oordelen over gedrag van mensen vroeger, als ik niet weet hoe ik mijzelf zou gedragen in dergelijke omstandigheden.' Soetendorp: "Ik begrijp wel dat de premier, als persoon Wim Kok, om die reden voorzichtig is. Maar de regering, geconfronteerd met de feiten, ontkomt niet aan de erkenning van het tekortschieten. Daar hoort een spijtbetuiging bij en een oproep aan de bevolking er lering uit te trekken, dat we ons barmhartiger moeten opstellen."
Natuurlijk, zegt Soetendorp, waren niet alle Nederlanders kil. "Maar als samenleving zijn we tekort geschoten. Het was onherbergzaamheid die de joodse gemeenschap na de oorlog tegemoet trad."
Volgens Hans Blom, directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), is het de eerste keer dat een Nederlandse premier zijn verdriet uitspreekt over de na-oorlogse periode in Nederland. "De aandacht was altijd gericht op de bezetting zelf, pas recent is die aandacht verschoven."
Blom kan zich voorstellen dat Kok voorzichtig formuleert en op dit moment géén verontschuldigingen aanbiedt. "Het rapport van Van Kemenade, over rechtsherstel na de oorlog, wordt vandaag pas openbaar. En er loopt nog een onderzoek naar de terugkeer en opvang van slachtoffers."
In de zomer van 1998 werd de Stichting Onderzoek Terugkeer en Opvang (SOTO) opgericht, de stichting verricht uitvoerig onderzoek naar ervaringen van oorlogsslachtoffers bij hun terugkeer in Nederland. In het onderzoek gaat het niet alleen om joodse slachtoffers, ook om politieke gevangenen, homoseksuelen, dwangarbeiders, zigeuners en de grote groep Nederlanders die terugkwam uit Indië. In het voorjaar van 2001 zullen de uitkomsten van het onderzoek worden gepubliceerd.
Premier Kok sprak op het eerste symposium van de stichting, in december 1998. Hij zei dat "vooral voor de overlevenden van Hitlers vernietigingsstrategie" terugkeren naar Nederland "geen thuiskomen" was. Over de periode onmiddellijk na de oorlog: "De blik was vooruit gericht en emoties kregen daarbij weinig ruimte." Eerder deze week stuurde de Nederlandse regering een gepensioneerde topdiplomaat naar Tokio om een spijtbetuiging los te krijgen van de Japanse regering over de rol van Japan in de Tweede Wereldoorlog. De redenering van Kok past daar niet in ook al is de rol van Japan en het gedrag van Nederlanders na de oorlog vanzelfsprekend niet met elkaar te vergelijken. Blom van het NIOD zegt het liefst helemaal niks over de kwestie: "Het is zo'n delicaat onderwerp, het ligt zeer gevoelig."
Volgens rabbijn Soetendorp is het niet zo dat de joodse gemeenschap nu op excuses zit te wachten, een spijtbetuiging zal de slachtoffers geen 'zielenrust' brengen. "Maar de regering weet ook hoe er wordt gedacht over een genoegdoening van 250 miljoen die Van Kemenade voorstelt. Het past de regering ruimhartig te zijn."
Zie ook:
Rijk schoot tekort, betaling aan joden (27 januari 2000)
Joodse erfenissen onvoldoende vergoed (26 januari 2000)
Overheid verdiende aan ellende holocaust (25 januari 2000)
Staat inde te veel geld na holocaust (25 januari 2000)
Zwarte bladzijde over de beurs (16 december 1999)
Onenigheid over financiële compensatie joden (10 november 1999)
Akkoord over joodse polissen (9 november 1999)
Banken boekten winst met joodse effecten (8 mei 1999)
27 JANUARI 2000
( a d v e r t e n t i e s )