NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Leraren en leerlingen weten nog niet hoe de 'tweede fase' wordt verlicht. "Mag ik Frans laten vallen of niet", vraagt een bèta-leerling.

Door onze redacteuren
SHEILA KAMERMAN en FREDERIEK WEEDA

AMSTELVEEN, 12 JAN. Maarten Peelen (15) is wat je noemt een goede bèta-leerling. In oktober stond hij een 8,5 voor natuurkunde. Hij wil naar de Technische Universiteit in Delft. Maar dit jaar heeft hij het in vier vwo slechts twee maanden uitgehouden. Wegens Frans en Duits. Die zijn in het nieuwe vwo-examenprogramma verplicht en Maarten is daar slecht in: voor de eerste toets Frans haalde hij een drie. Gedesillusioneerd is hij in november overgestapt naar vier havo. Daar mag je Frans laten vallen. Zes weken later hoorde hij van staatssecretaris Adelmund op het journaal dat hij ook op het vwo Frans mag laten vallen. "Ik dacht: dan kan ik terug naar het vwo! Maar nu weet ik het niet, want het schijnt weer niet door te gaan."

Op de oude voet doorgaan totdat er duidelijkheid is over de verlichting van de tweede fase, luidt deze week het advies van scholen aan leraren en leerlingen. Het overleg tussen besturen, leraren, schoolleiders en Adelmund moet morgen of vrijdag resulteren in maatregelen waarin iedereen zich kan vinden. De gesprekken moeten het conflict bezweren dat is ontstaan over de manier waarop Adelmund en de Tweede Kamer vlak voor de kerstvakantie ingrepen in 'het studiehuis'. Ze hadden verzuimd de scholen en leraren te consulteren over de gevolgen van de maatregelen. Scholen, universiteiten en leraren waren woedend. Scholen, omdat ze midden in het schooljaar ingewikkelde roosters moeten omgooien. Universiteiten, omdat ze juist blij waren dat de zwaardere 'tweede fase' er eindelijk was. En omgeschoolde leraren, omdat ze hun gezag in de klas ondermijnd zagen nu de politiek opeens zei dat leerlingen hun vak konden laten vallen. Den Haag had gereageerd op een massale demonstratie van leerlingen tegen de 'te zware' tweede fase. Gisteren kondigde de actiegroep voor leraren 'Onderwijs, onderwijs, onderwijs' voor 18 januari een staking aan uit protest tegen de "demotiverende" ingreep van Adelmund.

Het kostte al strijd om de zestig procent alfaleerlingen warm te krijgen voor het verplichte nieuwe vak algemene natuurwetenschappen (ANW), zegt de leraar natuurkunde A. Reijnders van het Amstelveen College. Maar sinds de kerstvakantie is het helemaal lastig. "Ze roepen vrolijk: "We hoeven niets te doen." Onmiddellijk heeft hij wat praktische opdrachten op een laag pitje gezet, maar verder gaat Reijnders door tot hij iets zeker weet. "Vooral de leerlingen in havo vijf, die op onze school vorig jaar al met het studiehuis begonnen, zijn verontwaardigd. Zij kunnen dit jaar zakken op het vak ANW terwijl de havo-vierklas ná hen wordt ontzien."

En dan is er het enorme rooster van legoblokjes, dat aan de muur hangt. Reijnders en zijn collega leraar natuurkunde R. Ort hebben er een haat-liefde verhouding mee. Ze vinden het heerlijk om elke zomervakantie twee weken lang te puzzelen met leraren, uren, vakkenpakketten, klassen en proefwerkweken. Maar dan moet het de rest van het jaar wel intact blijven, want ze hebben meer te doen. Allebei maken ze twintig procent overuren omdat er geen leraren natuurkunde te vinden zijn in de regio Amstelveen. Ort: "Als Adelmund voet bij stuk houdt en leerlingen vakken mogen laten vallen, dan kunnen wij weer dagen zitten puzzelen."

Op het St. Michaël College in Zaandam probeert ANW-leraar N. Lakeman niet te denken aan hetgeen er moet gebeuren als Adelmund bij haar standpunt blijft. Hij verwacht grote problemen omdat docenten een aanstelling hebben voor een vast aantal uren per week. Lakeman: "Als een vak vervalt kun je niet opeens tegen de docent zeggen: 'Bedankt, we hebben u niet meer nodig'."

De 4-havo leerlingen Sharon Koelemeyer (17), Madelon Westerbeek (16) en Jantine Konijn (15) zouden er geen enkele moeite mee hebben als het vak ANW vervalt, zeggen ze. De avond dat Adelmund haar maatregelen bekend maakte, zaten zij juichend voor de tv. "Hier hadden we voor gestaakt", zegt Madelon. De volgende dag namen ze de krant mee naar school om de leraren ANW, Frans en Duits te laten zien dat hun vak niet meer hoefde. Maar de school dacht daar anders over. "Ze zeiden dat het niet zeker is of het doorgaat', zegt Madelon. "Tot die tijd zijn de vakken voor ons verplicht."

De school nam dat standpunt in om ellende voor de leraren te voorkomen, zegt Lakeman. Zolang de discussie voortduurt en Adelmund nog op haar schreden terug kan keren, wordt er niets geschrapt. Wie niet komt opdagen bij de ANW-les spijbelt. Lakeman: "Die krijgt de volgende dag een opruimklus." Dat bleek voldoende om de leerlingen mokkend de klas in te krijgen.

Het St. Michaël College voerde vorig jaar al de tweede fase in op het vwo. De aanloopproblemen zijn dus niet nieuw. Lakeman: "De leerlingen moeten wennen aan het zelfstandig werken. Vorig jaar klaagden ze ook over werkdruk." Maar een onderwijsvernieuwing kost tijd, zegt Lakeman. Gedurende het jaar leerden docenten knelpunten aan te pakken. "Je moet leerlingen duidelijk maken dat als ze een verslag schrijven, dat geen hele scriptie hoeft te zijn. De docenten hoeven dan ook niet dikke pakken papier na te kijken, met lappen tekst die de leerlingen van internet hebben geplukt."

Eind vorig jaar was iedereen behoorlijk tevreden over het eerste jaar studiehuis, docenten én leerlingen, zegt Lakeman. "Onder de leerlingen die al een jaar tweede fase hadden meegemaakt, was het animo voor de staking dan ook zeer gering. De leerlingen die er dit jaar voor het eerste mee te maken kregen, zijn en masse naar Den Haag gegaan om te staken."

Lakeman vindt het doodzonde dat ANW mogelijk sneuvelt. "De verschillende bèta-vakken zijn prachtig geïntegreerd. Ook voor alfa- leerlingen is het goed voor hun algemene ontwikkeling als ze wat basiskennis hebben over ziekten, sterrenkunde en techniek."

Maar Sharon, Madelon en Jantine vinden ANW een onzinnig vak. Ze leren hoe jam wordt gemaakt, dat je een tetanusprik moet hebben als je een wond hebt waar straatvuil in zit, welke kleurstof wordt gebruikt bij het verven van een spijkerbroek en wie een medicijn heeft uitgevonden tegen kraamvrouwenkoorts. " Wanneer gebruik je die kennis nou?', vraagt Sharon zich af. "Hooguit bij Triviant." Madelon: "Dat soort dingen kan je ook van de tv leren."

Zie ook:

Veel scholen negeren eis van docenten (10 januari 2000)
'Adelmund greep in op eigen houtje' (5 januari 2000)
Scholen over studiehuis: actie (15 december 1999)
Adelmund wil studielast tweede fase verlichten (15 december 1999)
VVD'ers verbolgen over relschoppende scholieren (7 december 1999)
Leren, leren, leren - zelfs geen tijd voor vriendinnen (6 december 1999)
'Ik ben me kapot geschrokken' (6 december 1999)
Het doel was de lat hoger te leggen (24 november 1999)
Begrip voor staking (22 november 1999)
Veel animo scholierenstaking (20 november 1999)

( a d v e r t e n t i e s )