NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redactie onderwijs
DEN HAAG, 7 DEC. VVD-politici zijn boos over de uit de hand gelopen scholierenstaking gisteren in Den Haag. Het protest van 20.000 scholieren tegen het 'overvolle' programma in de hoogste klassen van havo en vwo, is uitgelopen op rellen in de binnenstad. De politie verrichtte 37 arrestaties wegens openbare geweldpleging en vernielingen. Vijf agenten en een fotograaf raakten gewond. Vanochtend zaten nog vijf leerlingen en één meerderjarige vast.

De fractieleider van de VVD, Dijkstal, noemde de chaos rond de scholierenstaking onaanvaardbaar. Hij vindt dat scholieren niet behoren te staken en vond het "krankzinnig" dat aan alle kanten van de Tweede Kamer ramen zijn vernield. Volgens hem moeten de ouders en leraren op hun verantwoordelijkheid worden aangesproken, omdat zij leerlingen hebben aangemoedigd te gaan staken.

VVD-Kamerlid Cornielje vindt dat burgemeester Deetman, die verantwoordelijk is voor het optreden van de politie, tekort is geschoten. "Elke demonstratie kan uit de hand lopen omdat er relschoppers tussen lopen. Daar moet je rekening mee houden." Deetman is het niet met hem eens. Volgens hem is het "relatief beheerst verlopen, gezien het aantal leerlingen dat op de been was." Hij had met de politie afgesproken dat zij zich terughoudend zouden opstellen. Hij zegt blij te zijn dat er geen slachtoffers onder leerlingen zijn gevallen.

Cornielje is "zeer geschrokken" toen hij een meisje met paardenstaart en dure nike-schoenen met een steen tegen de ruiten zag rammen. Ook Kamerlid U. Lambrechts (D66) betreurt het geweld. "Maar het laat onverlet dat er met de tweede fase van havo en vwo iets mis is."

De organisatoren van de staking hadden geen geweld verwacht. Al vrij snel verloren zij hun grip op de menigte die vanaf het begin van de manifestatie gooide met fruit, eieren, kluiten aarde en vuurwerk afstak. De politie hield zich lange tijd op de achtergrond om de leerlingen niet te provoceren. Nadat de leerlingen in de binnenstad zo'n vijftig ruiten kapot hadden gegooid en twee auto's hadden gekanteld, trad de mobiele eenheid op. De ME is tot zes uur bezig geweest om de laatste scholieren te verwijderen rondom het Tweede Kamergebouw. De politie heeft geen indicatie dat hooligans betrokken waren bij de rellen. Staatssecretaris Adelmund (Onderwijs) verscheen gisteren twee minuten op het podium op het Malieveld en liet weten eerst de twee lopende onderzoeken naar de studielast in de Tweede Fase te willen afwachten, alvorens maatregelen te nemen. Rector J. Wienk van scholengemeenschap Groenewald uit Stein (L) vindt de rellen verschrikkelijk. Zijn school bekostigde de treinreis wegens de "hoge educatieve waarde ervan". Daar heeft hij geen spijt van. "Mijn leerlingen hoorden pas op de terugweg in de trein over de vernielingen. Zij zijn de hele middag op het Malieveld gebleven."

Remmen los bij demonstratie

De demonstratie in Den Haag tegen de werkdruk in het Studiehuis ging gisteren gepaard met chaotische taferelen. Ruiten op het Binnenhof werden ingegooid en politici werden bekogeld met eieren en blikjes.

Door onze redacteuren
SHEILA KAMERMAN en FREDERIEK WEEDA

DEN HAAG, 7 DEC. Een meisje slaat hard met een stok tegen een ruit tegenover de Tweede Kamer. Het raampje barst. Gejuich stijgt op. Ze kijkt tevreden - dat voelt lekker. Meer scholieren bukken zich om de bakstenen uit het plein te peuteren. Eerst beschroomd, dan steeds heftiger wordt het Kamergebouw bestookt met blikjes, afval en stenen. Verbaasde en geschrokken medewerkers verschijnen achter de ramen. Als ze de opgewonden menigte onder zich zien, trekken ze snel de gordijnen dicht.

De politie heeft gisteren 29 minderjarige leerlingen en acht anderen gearresteerd wegens openlijke geweldpleging en vernielingen tijdens de scholierenstaking in Den Haag. Twintigduizend leerlingen uit het hele land protesteerden tegen de 'tweede fase' van havo en vwo, die zij te zwaar vinden. De staking liep volledig uit de hand. Vijf agenten en een fotograaf raakten gewond. Met bakstenen, fruit en flesjes werden tientallen ramen in en rond het gebouw van de Tweede Kamer kapotgegooid.

De chaos kondigde zich al aan tijdens de officiële manifestatie op het Malieveld. Tussen twaalf en één uur moest één politieagent zien te voorkomen dat de leerlingen elkaar vermorzelden bij de dranghekken voor het podium. Ondanks zijn waarschuwingen dat staatssecretaris Adelmund (Onderwijs) niet zou verschijnen als de demonstranten bleven smijten met eieren, cola-blikjes en kluiten aarde, bleven ze gooien. Ook de ordedienst, van het organiserend comité LAKS, keek machteloos toe terwijl de leerlingen elkaar opzweepten. In de menigte knalden 'strijkers' (illegaal vuurwerk) en gingen spandoeken in vlammen op.

De politie heeft de agressie onderschat. Om half twee beginnen de eerste leerlingen op te trekken naar de binnenstad. Enkele agenten houden het verkeer tegen om de jongeren veilig aan de overkant te krijgen. Waar gaan ze heen? Lekker iets drinken in een warm café, zegt de politiewoordvoerster op het Malieveld. Maar de scholieren gaan regelrecht naar het Binnenhof. Als de politie dat in de gaten krijgt, is het te laat. Aanvankelijk wordt geprobeerd met dranghekken de route te verleggen, maar de leerlingen laten zich niet weerhouden: zij willen politici spreken.

Niet provoceren en laten uitrazen, lijkt het devies van de politie. Het is een lastig dilemma, geeft de woordvoerder van de politie Haaglanden, F. van Rijnswou, later toe. "Het gaat om kinderen van 15, 16 jaar die normaal gesproken netjes in de schoolbanken zitten en nu met stenen naar de Tweede Kamer gooien. Een gekke situatie."

ME-busjes en politie te paard gaan naar het Plein. De leerlingen lijken niet meer te houden. De politie kijkt toe als een groepje scholieren een witte Citroën omkiepert. De bestuurder zit er nog in. Daarna volgt een lege, blauwe Volkswagen. Het alarm in het Mauritshuis loeit voortdurend, omdat leerlingen stokken tegen de ramen gooien. Binnen liggen kostbare etsen.

Paul (15), leerling van het Lorentz College in Arnhem, klimt op een hok midden op het Plein. Hij trekt voor een uitgelaten menigte zijn broek naar beneden. "Het bier was op." Hij demonstreert niet voor zichzelf - "Ik ben slim genoeg voor het studiehuis" - maar voor zijn vrienden die het wel te zwaar vinden.

Rond half vier is de anarchie compleet. Aan de achterkant van het gebouw van de Tweede Kamer sneuvelt de één na de andere ruit. Politie en organisatoren staan aan de zijkant. Later zegt Kevin Hadley (19) van het LAKS: "Dit is een nachtmerrie die niet ophoudt." Fractieleider van GroenLinks Paul Rosemöller, die zojuist de overgebleven menigte op het Malieveld toesprak, loopt terug naar de Tweede Kamer. Hij zit onder de eierstruif. Niet alleen hij, ook de Kamerleden U. Lambrechts (D66), A. Mosterd (CDA) en H. van Bommel (SP) zijn door de scholieren bekogeld. Staatssecretaris Adelmund liet zich wijselijk omringen door organisatoren van het LAKS. In haar sterk verkorte toespraak zei ze de twee onderzoeken naar de studielast in de tweede fase te willen afwachten.

In de cafés aan het Plein wisselen leerlingen rond vier uur stoere verhalen uit, in verschillende accenten. Toen die dranghekken omgingen! Zag jij dat hek vliegen? Die automobilist! Toch keuren de meesten het geweld af. "Leerlingen die strijkers bij zich hebben, zijn ergens op uit", zegt W. van Dreumel uit het Gelderse Druten. " Ze gooiden die strijkers blindelings het publiek in", zegt zijn vriend G. de Graaf. "Begreep jij waarom ze die eieren naar de ING-bank gooiden?", vraagt een derde vriend, J. Rubrech.

Tot een uur of zes 's avonds is de mobiele eenheid bezig om een paar honderd leerlingen te verwijderen van het Hofplein tussen de Tweede Kamer en het winkelcentrum. De meeste scholierenbussen zijn dan al lang weer vertrokken, richting Limburg, Zeeland, Friesland. In de trein naar Amsterdam zitten de zeven leerlingen van het Vlaardingse Aquamarijn College die hebben opgeroepen tot de staking. De meesten zijn de hele middag op het Malieveld gebleven en weten niets van vliegende bakstenen en ME-charges. Met grote ogen horen ze aan hoe auto's werden omgekieperd en ruiten sneuvelden. "Wat belachelijk, dat was totaal niet onze bedoeling", is het unanieme oordeel. Bezorgd en verontwaardigd praten ze na over de vraag wie verantwoordelijk worden gehouden.

( a d v e r t e n t i e s )