NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Staatssecretaris Adelmund heeft ingegrepen in de 'te zware' examens voor havo en vwo, terwijl scholen en deskundige ambtenaren niets is gevraagd.

Door onze redacteur FREDERIEK WEEDA

MIDDELBURG, 5 JAN. Rector W.Littooy van de Christeljke Scholengemeenschap Walcheren moet nog bijkomen van alle commotie op school over De Maatregelen die staatssecretaris Adelmund pal voor de kerstvakantie aankondigde. "De leraren zijn zeer gefrustreerd - leraren die al anderhalf jaar met grote inzet aan de Tweede Fase werkten." Tijdens de vakantie heeft Littooy de reacties van zijn leraren op de politieke ingreep in het 'Studiehuis' verwerkt in een verslag. De conclusies: de ad hoc-maatregelen die Adelmund en de Tweede Kamer op 16 december troffen, schaden scholen en ze zijn onuitvoerbaar.

Vanochtend hebben de schoolbesturen, lerarenbonden en schoolleiders (VVO) in Utrecht de alternatieven bij elkaar gelegd die tientallen scholen op verzoek hebben ingeleverd. De besturen (werkgevers), rectoren en bonden (werknemers) zijn opvallend eensgezind. Oorzaak is dat ze voor het eerst sinds jaren in hetzelfde schuitje zitten - Adelmund heeft niemand om commentaar gevraagd, voordat ze in december besloot de Tweede Fase te verlichten. Die beslissing volgde een week na een massale demonstratie van leerlingen tegen de 'te zware' nieuwe examenprogramma's in havo en vwo. Scholen en universiteiten noemen de politieke ingreep "een paniekreactie".

Aanstaande vrijdag overlegt Adelmund alsnog met de onderwijsorganisaties. Zij zegt niet van haar maatregelen te willen afwijken. Maar de leraren en scholen weigeren drie belangrijke ingrepen uit te voeren: ze willen niet dat havo-leerlingen het nieuwe examenvak algemene natuurwetenschappen (ANW) en een tweede vreemde taal mogen laten vallen. Ook de decimering van het nieuwe vak culturele en kunstzinnige vorming, is scholen in het verkeerde keelgat geschoten. Omgeschoolde leraren worden sinds 15 december door leerlingen uitgelachen en hoeven plotseling veel minder les te geven. Scholen zeggen ook onmogelijk de lesroosters te kunnen omgooien. Waar iedereen zijn verbazing over uitspreekt - van leraren en rectoren tot universiteiten en ambtenaren - is dat de staatssecretaris en de Kamerleden in de bewuste week in december niemand hebben geraadpleegd over de te nemen maatregelen. Sterker: de deskundige ambtenaren vernamen de ingrepen op 14 december via het Journaal van acht uur, net als de scholen en leraren. Normaal gesproken bespreken politici en de vertegenwoordigers van scholen elke inhoudelijke verandering voordat zij die doorvoeren. Want de 1.500 schoolvestigingen kunnen de gevolgen van veranderingen beter inschatten dan politici in Den Haag, zo leert de ervaring.

De wettelijke ingrepen wijken dan ook af van de aanbevelingen die de deskundige ambtenaren op verzoek van Adelmund hadden gedaan. Het gaat om adviezen op grond van twee snelle onderzoeken naar de 'studielast' die zijn uitgevoerd door de Onderwijsinspectie en de procesmanagers (PMVO), die de vernieuwing op scholen van meet af aan begeleiden. De ingrepen lijken wél op de eisen van de leerlingen uit Vlaardingen toen zij medeleerlingen ("proefkonijnen voor de vernieuwing") via Internet opriepen om te gaan staken.

Het opvallendste verschil zit in de wettelijke maatregel voor het nieuwe examenvak algemene natuurwetenschappen (ANW). Van Adelmund mogen de komende drie jaar alle havo-leerlingen dat vak laten vallen. Het PMVO stelde daarentegen voor om ANW alleen tot keuzevak te reduceren voor de 40 procent van zowel havo- als vwo-leerlingen die een bèta- pakket heeft gekozen. ANW zou enigszins overlappen met de bèta- vakken die zij al volgen. Voor de overige leerlingen, die een alfa- of gamma-richting kiezen, zou ANW volgens het PMVO verplicht moeten blijven, omdat zij gebaat zijn bij enig inzicht in natuurwetenschappen. De Onderwijsinspectie rept zelfs met geen woord over ANW. Over één van de vijf maatregelen uit Den Haag is iedereen te spreken: het schrappen van een aantal praktische opdrachten per examenvak. Die zijn zeer tijdrovend, zo luidt de klacht, terwijl leerlingen er relatief weinig van opsteken. Volgens rector Littooy zouden de praktische opdrachten voorlopig ook minder zwaar moeten tellen bij de bepaling van het examencijfer. Nu maken ze per vak zo'n 40 procent uit van het cijfer; dat zou tot 20 procent gereduceerd kunnen worden, vindt hij.

Op veel scholen begon de tweede fase net te lopen, zegt de Zeeuwse rector, zeker op de 20 procent scholen die al in 1998 zijn begonnen, zoals de zijne. "Onze tweede fase commissie is al vier jaar enthousiast bezig."

Voorop moet staan dat de politiek per ingreep moet begrijpen welke consequenties die heeft in de praktijk, zegt M. Beelaerts van de schoolbesturenraad. "Dat overzicht is essentieel. Dat krijg je alleen als je je beslissingen neemt op grond van degelijk onderzoek. De twee snel ingelaste studies van de Inspectie en het PMVO zijn al veel te mager. Ze hebben op een klein aantal scholen vooral leerlingen naar hun ervaringen gevraagd. Natuurlijk zeggen leerlingen dat ze te veel moeten doen! En dan wijkt de staatssecretaris ook nog op eigen houtje af van die 'onderzoeken'." Politici moeten de diverse doelen van de Tweede Fase - zelfstandige leerlingen, een breder en zwaarder vakkenpakket - niet door elkaar halen, zegt Beelaerts. "Vind je het vakkenpakket te breed (15 vakken), dán kun je enkele vakken schrappen. Maar vind je de zelfstandigheid een te grote last voor leerlingen, dan moet je de schoolweek anders indelen."

Zie ook:

Scholen over studiehuis: actie
(15 december 1999)
Adelmund wil studielast tweede fase verlichten
(15 december 1999)
VVD'ers verbolgen over relschoppende scholieren (7 december 1999)
Leren, leren, leren - zelfs geen tijd voor vriendinnen (6 december 1999)
'Ik ben me kapot geschrokken' (6 december 1999)
Het doel was de lat hoger te leggen (24 november 1999)
Begrip voor staking (22 november 1999)
Veel animo scholierenstaking (20 november 1999)

( a d v e r t e n t i e s )