NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HANS DEN HARTOG JAGER
Het is nog steeds een subtiel statussymbool: de hoeveelheid Documenta-catalogi die iemand in zijn boekenkast heeft staan. Meestal is het er niet meer dan één en dan is het die van aflevering 7 toen Stedelijk Museum-directeur Rudi Fuchs het vijfjaarlijkse kunstevenement mocht organiseren, of die van 1992, toen Jan Hoet de samensteller was. Die laatste Documenta was overigens een groot succes: er deden 189 kunstenaars aan mee waaraan Hoet in totaal 19.447.463 Dmark besteedde. Ze exposeerden zo'n 1000 werken waar in totaal 617.000 bezoekers op af kwamen - een Documenta-record.

Al deze gegevens heb ik niet kunnen ontlenen aan de gedrukte catalogus - ze staan er namelijk niet in. Dat is ook het grote nadeel van zo'n catalogus (niet alleen die van Documenta): hij begeleidt de tentoonstelling meer dan dat hij documenteert. Je treft zelden de werken aan die op de expositie werden getoond, er staan geen zaaloverzichten in en geen gegevens, meestal om de botte reden dat de catalogus al af was toen de expositie opende.

In die zin maakt de cd-rom Documenta 1-9 , Ein Focus auf vier Jahrzehnte Ausstellungsgeschichte veel kastruimte vrij. De cd bevat een indrukwekkende verzameling gegevens, kunstwerken, overzichten en biografieën. In totaal staan er zo'n duizend kunstwerken en zaaloverzichten op, 450 werken worden apart geanalyseerd, er zijn 370 korte biografiën van kunstenaars, lange lijsten met deelnemers en nog veel meer - hoewel de diverse Documenta's niet compleet zijn gedocumenteerd kun je deze uitgave redelijk volledig noemen.

Dat is dus veel en prettig, maar daar staat tegenover dat Documenta 1-9 af en toe hemeltergend langzaam is. Op mijn, toch redelijk snelle, computer duurt het vaak zo'n dertig tot veertig seconden voor een plaatje op het scherm verschijnt, en dat geldt ook voor een lijst met werken of een zaaloverzicht. En dat is lang, zeker als je door krijgt wat een schat aan gegevens op deze cd-rom verborgen ligt - daar wil je doorheen, snel, want er is genoeg te zien.

Het beste aan Documenta 1-9 zijn de vele ingangen die de cd biedt. Je kunt zoeken op kunstenaar en kijken wie er aan welke Documenta's met welke werken heeft meegedaan (Joseph Beuys was, zover ik kon zien, recordhouder). Ook wordt iedere Documenta met een kort, maar adequaat filmpje geïntroduceerd; bovendien kun je een langere film bekijken waarin de ontwikkelling van het evenement sinds 1955 wordt geschetst.

Ook over iedere Documenta afzonderlijk valt op de cd-rom veel te zien op verschillende manieren. Je kunt een kaart van Kassel opvragen en kunst 'op locatie' bekijken, maar ook plattegronden van gebouwen opvragen en kijken waar welke werken stonden. Volledig is dat laatste overzicht niet, maar het levert soms wel een prachtig zaaloverzicht op, zoals het zaaltje met Morris Louis, Kenneth Noland, Sol LeWitt, Donald Judd en Barnett Newman op Dokumenta 4, waar je op vijf verschillende manieren naar kunt kijken.

Natuurlijk zitten er ook nadelen aan zo'n uitputtende hoeveelheid gegevens: de keuze van kunstenaars en werken is bijvoorbeeld nogal arbitrair. Zelf miste ik de prachtige beeldengroep van Juan Muñoz uit '92 en ik heb me ook regelmatig afgevraagd waarom er niets over de huidige Documenta op staat - wat gezien de catalogus geen overbodige luxe zou zijn geweest. Maar daar staat tegenover dat er verschillende mooi stukjes film op Documenta 1-9 staan, van Gary Hill, Bill Viola en het hoogtepunt: een fragment van de Filmzyklus über Kettenreaktionen van Fischli en Weiss, waarin de meest merkwaardige huishoudelijke voorwerpen elkaar als dominostenen in beweging zetten - emmer, fles water, autoband, karretje - in een oneindige, hilarische Lauf der Dinge. Alleen zo'n fragment is het wachten al meer dan waard.

Documenta 1-9. (Geschikt voor Windows en Macintosh). ISBN 3-8932-2934-8. Prijs 185 gulden.

Documenta X heeft een uitgebreide website: www.documenta.de

Eerder verschenen in deze rubriek:

De geschiedenis op een schijfje
(2 mei 1997)
Genees en word rijk
(16 mei 1997)
Leren langs zijpaden
(23 mei 1997)
Een glimmende geleidehond
(30 mei 1997)
Virtueel de baas in Den Haag
(6 juni 1997)
Teleurstellend racen op de A2
(13 juni 1997)
Een avontuurlijk naslagwerk
(20 juni 1997)
Tijdschrift met bewegend beeld
(27 juni 1997)
Laag cijfer voor Tien voor taal
(4 juli 1997)
Jaarverslag op cd voegt weinig toe
(11 juli 1997)
Zappen in een eigen universum
(18 juli 1997)
Vraag het aan de mammoet
(25 juli 1997)