Na ruim drie jaar dagelijkse Internetberichtgeving houdt Francisco van Jole ermee op. Hij stopt met de Daily Planet en heeft ontslag genomen bij World Access/Planet Internet. ,,Planet is geen club meer waar ik bij wil horen.''

MARIE-JOSÉ KLAVER

Het afkicken valt Francisco van Jole, na ruim drie jaar dagelijkse berichtgeving over de gebeurtenissen op Internet, zwaar.

,,Vanochtend kroop ik uit bed en maakte nog versuft door slaap de automatische gang naar mijn computer. 'O nee,' dacht ik toen ik voor het toetsenbord stond, 'dat is dus niet meer nodig.' Niet meer onmiddellijk checken of er rampen gebeurd zijn, of dat er nieuws is uitgebroken dat vereist dat ik als een tierelier aan het werk ga.''

Zo begint Francisco van Jole zijn eerste e-mail na de laatste editie van de Daily Planet, een dagelijkse online krant over Internet.

De Daily Planet was sinds 1995 voor tienduizenden Nederlandse Internetgebruikers een wegwijzer. De e-mail editie van de Daily Planet had ongeveer 30.000 abonnees en de webversie werd dagelijks 7.000 maal bezocht.

Francisco van Jole (38) was de eerste Nederlandse journalist die zich full time in cyberspace stationeerde om dagelijks verslag te doen van de gebeurtenissen op dit nieuwe continent. Als een chroniqueur tekende hij dagelijks in zes tot tien korte, feitelijke berichten op wat er op Internet gebeurde. Hij berichtte onder meer over nieuwe websites, gebeurtenissen in nieuwsgroepen, online kinderporno en Internetwetgeving. Altijd vermeldde hij zijn bronnen, waarmee hij zijn journalistiek voor de lezer doorzichtig, want controleerbaar maakte.

Zijn besluit om in 1995 voor de nieuwe provider Planet Internet, eigendom van KPN Telecom, te gaan werken was omstreden in de hackers- en Internetkringen waarin hij verkeerde. Zelf had hij er geen moeite mee om voor ,,de vijand'', zoals de meeste Internetgebruikers de PTT noemden, te gaan werken. ,,Planet Internet zou de eerste massa-provider worden. Dat betekende dat men geld ging verdienen aan het feit dat miljoenen gebruikers gratis informatie beschikbaar stellen. Van meet af aan heb ik het principe gehuldigd dat mensen die veel informatie van het net halen er ook zaken aan terug moeten geven. Planet Internet zou dus iets moeten weggeven wat voor veel gebruikers waardevol zou kunnen zijn.''

Planet Internet probeert zich van andere aanbieders te onderscheiden door veel aandacht aan inhoud te besteden. Op de website worden nu nog twee Nederlandstalige uitgaven gepubliceerd, Planet Multimedia en Cleopatra. Twee dagen nadat Van Jole zijn vertrek had aangekondigd, nam ook Erwin van der Zande van het onder jongeren zeer populaire magazine Shift (24.000 e-mail abonnees en een half miljoen opgevraagde pagina's per maand) ontslag.

Al snel ontdekte Van Jole, die sinds 1990 als free lancer voor de Volkskrant schrijft, dat Internetjournalistiek heel anders is dan schrijven voor papieren media. ,,Als online journalist heb je een sterkere band met de lezer. Het vermelden van bronnen is een bewijs dat je je lezers serieus neemt'', vertelt Van Jole. ,,Omdat ik me altijd op openbare bronnen als nieuwsgroepen en websites heb gebaseerd, stelde ik me kwetsbaarder op dan de gemiddelde journalist. Dat waarderen lezers.''

Internet heeft ook invloed op de oude media. ,,Internetjournalistiek is tweerichtingsverkeer. Het medium verandert de onaantastbaarheid van de traditionele media. In de VS hebben veel mensen een hekel aan de media omdat 'ze' zomaar van alles kunnen beweren over iemand. Internet geeft gewone mensen een middel in handen om iets terug te zeggen.''

Hij noemt de website van CNN als voorbeeld. ,,Daar wordt een dagelijkse enquête over actuele onderwerpen gehouden. Daar doen soms 90.000 mensen aan mee.''

De band tussen journalist en lezer op Internet is paradoxaal, stelt Van Jole vast. Hoewel er sprake is van meer persoonlijke betrokkenheid, zijn Internetlezers minder trouw. ,,Als iets je irriteert, ben je snel weg op Internet.''

Francisco van Jole ontwikkelde zich tot een digitale onderzoeksjournalist. Door vakkundig gebruik van nieuwsgroepen, zoekmachines en online archieven kwam hij verschillende Nederlandse verspreiders van kinderporno op het spoor, die naar aanleiding van zijn berichten werden gearresteerd.

Van Jole maakte zijn journalistieke werkwijze niet alleen door het noemen van bronnen inzichtelijk. De laatste maanden dat hij de Daily Planet maakte, konden lezers hem ook aan het werk zien. Op zijn bureau staat een webcam die via zijn homepage laat zien hoe hij achter de computer zijn werk doet. Om de anderhalve minuut verschijnt een nieuw beeld. In tekstbalkjes onder de foto's tikt Van Jole wat hij aan het doen is.

Twee weken geleden kondigde hij plotseling zijn vertrek aan bij zijn uitgever Internetaanbieder World Access/Planet Internet. De webcam was bron van een van de vele ergernissen die er de aanleiding toe vormden. Omdat zijn homepage de eerste dagen na de installatie van de webcam erg veel bezoekers trok, sloot de provider hem af. Van Jole ontving een standaardbrief. ,,Wij hebben geconstateerd dat deze maand de belasting van het netwerk en onze servers ten gevolge van uw homepage de Onbeperkte Mbytes heeft overschreden.'' ,,Het lijkt Kafka wel'', schrijft hij op zijn persoonlijke mailinglijst voor fans en vrienden. ,,Als medewerker van Planet Internet had ik geen limiet op mijn data-verkeer.'' Eerder al werd Van Joles andere homepage bij World Access afgesloten. Direct na zijn ontslag, ontving hij weer een standaardbrief. Ook zijn e-mail adres raakt hij kwijt. ,,Sinds de fusie van Planet Internet en World Access vorig jaar ging het bergafwaarts met de belangstelling voor het redactionele werk. De mensen die iets van Internet en journalistiek begrepen zijn allemaal vertrokken. De Daily Planet werd regelmatig te laat verstuurd en zag er vaak vreselijk uit.''

Wat hij nu gaat doen, weet hij nog niet precies. ,,Ik ben Windows 98 aan het installeren bij wijze van therapie.''

Homepage Francisco van Jole (www.xs4all.nl/~fvjole)
Archief Daily Planet (www.pi.net/archief/daily/archief.shtml)

(19 sept. 1998)

Archief:

Journalist tussen zijn lezers
(19 september 1998)

Surfen tussen de 'babes'
(16 september 1998)

Illustrated Man leeft weer
(18 augustus 1998)

Suburbia in webland
(4 augustus 1998)

Uit de kast op het Web
(1 augustus 1998)

Bloedbad Britannica
(21 juli 1998)

De siliconen revoluties
(7 juli 1998)

Digitaal toerisme
(23 juni 1998)

Zwerven onder Amsterdam
(9 juni 1998)

Ex-hackers worden voorzichtiger
(23 mei 1998)

Surfen zoals God het bedoelde
(12 mei 1998)

Zonder Billy sterft het universum
(28 april 1998)

Zoeken naar oude boeken
(16 april 1998)

Eeuwig leven in computers
(12 maart 1998)