MARIE-JOSÉ KLAVER
Wat is de invloed van allerlei nieuwe technologieën op het menselijk lichaam? Zullen mensen op den duur net als dieren gekloond worden of chips ingebouwd krijgen om beter te functioneren?

Zoek je op het Web een antwoord op deze vragen, dan kom je al snel terecht bij de site van de performance-kunstenaar Stelarc, een expert op het gebied van de computerisering van het menselijk lichaam. Hij heeft een robothand die hij met zijn eigen spieren aanstuurt, zodat deze derde hand een eigen leven lijkt te leiden. Tijdens een festival liet hij onder de noemer 'Ping body' zijn lichaam al eens via het web bedienen door andere computers. Nog steeds te zien op zijn eigen website (www.merlin.com.au/stelarc). Van Stelarc is het een kleine stap naar de pas opgerichte Nederlandse transhumanistenvereniging Transcedo (www.dse.nl/~transced). Mede-oprichter en database manager Berrie Staring droomt ervan zelf als databestand door het leven te gaan. Transhumanisten willen, in het kort gezegd, de mensheid verbeteren door techniek met als einddoel onsterfelijkheid door het uploaden van de menselijke geest naar computernetwerken.

Wie denkt dat transhumanisten fantasten zijn die te veel naar Star Trek hebben gekeken, merkt op het Web dat er in ieder geval veel van zijn. Het transhumanisme heeft duizenden aanhangers te zijn, onder wie wetenschappers van prestigieuze Amerikaanse universiteiten als Yale, Harvard en het Massachusetts Institute of Technology (MIT). Er zijn talloze (universitaire) websites met informatie over de verschillende aspecten van het transhumanisme. Een goed uitgangspunt geeft de Zweedse neurofysioloog Anders Sandberg (www.aleph.se/Trans).

,,Het is echt een Internetbeweging'', vertelt Staring van Transcedo per email. ,,Een belangrijke ontmoetingsplaats is de discussielijst van het Extropie-instituut, waar een bonte verzameling wetenschappers, informatietechnologen en kunstenaars dagelijks berichten uitwisselt.'' Ook Paul Ostendorf, futuroloog bij Cap Gemini en docent aan de universiteit van Groningen, noemt het transhumanisme een typisch Internet-verschijnsel. ,,Veel mensen lopen al jaren met transhumanistische ideeën rond en ontdekken op Internet dat ze niet alleen zijn.''

Transhumanisme lijkt op een hybride ontmoeting tussen cyberpunkfantasieën en de nieuwste high tech snufjes. Het heeft enerzijds een hoog speculatief gehalte - het uploaden van hersencapaciteit - maar anderzijds bevat de levensbeschouwing veel elementen die de afgelopen jaren wetenschappelijke realiteit zijn geworden. Virtual reality wordt tegenwoordig door Boeing in de fabriek gebruikt en ook mensen kunnen gekloond. Intelligent agents en robots zijn ingeburgerde hulpjes die steeds vaker bijspringen waar de menselijke geest of het lichaam te kort schieten (www.botspot.com).

Ook niet-transhumanisten hoeven op het world wide web niet alleen te zijn. Zo is Foot prints een site waar surfers op grond van gedeelde voorkeuren de sporen van andere mensen kunnen volgen (footprints.media.mit.edu). Waar Foot prints nog uitgaat van vrijwilligheid, laat de zoekmachine Metacrawler elke zoekopdracht aan iedereen zien. Elke 15 seconden verschijnen er 10 nieuwe trefwoorden die andere surfers intikken. Er wordt wat afgezocht op het net. Naar informatie, en ook naar tekenen van menselijk leven. De ongekuiste versie van Metaspy, alleen toegankelijk voor meerderjarigen, laat zien dat er nauwelijks belangstelling is voor porno. Tussen 'Desiderius Erasmus', 'bank jobs' en 'nintendo power', vraagt slechts een enkeling naar 'nude babes' (www.metaspy.com).