Onze handen zijn te kort

In Waalwijk bevindt zich een klein groepje islamitische Molukkers. Een minderheid binnen een minderheid.

Frank Vermeulen

DE MANNEN in de kleedkamer van de moskee An-Nur begroeten elkaar gehaast terwijl ze hun schoenen omwisselen voor slippers. ,,Salaam aleikum.'' ,,Aleikum salaam.'' Over vijf minuten begint het vrijdagmiddaggebed, het belangrijkste religieuze moment in de week van een moslim. Buiten waait een gure wind rond de slanke minaret. De schare gelovigen binnen, waar de verwarming hoog staat, bedraagt hoogstens een man of twintig, verspreid over het kamerbreed tapijt van de gebedszaal. Links vooraan zitten twee mannen op stoelen, maar zij zijn dan ook van een respectabele leeftijd en hoeven niet mee te doen met het inspannende opstaan-en-buigen tijdens het bidden. Hun kruinen zijn bedekt met witte kalotjes, het bewijs dat zij zich haji mogen noemen. Zij hebben Mekka bezocht, al hun zonden zijn afgewassen en zij zijn klaar Allah te ontmoeten.

De gebedsdienst volgt het normale patroon van de oproep tot het gebed, de azan, en het reciteren van verzen uit de Koran. Maar de uitleg door de imam, de voorganger, van een Korantekst gebeurt niet in het Arabisch, dat gebeurt hier in het Indonesisch. Want de An-Nur-moskee behoort tot de islamitische Molukse gemeenschap in het Brabantse Waalwijk. ,,Wij zijn een minderheid in een minderheid'', zegt Ibrahim Lessy als de gebeden klaar zijn. Lange tijd wisten zelfs christelijke Molukkers van de tweede of derde generatie niet van het bestaan van hun islamitische broeders in Nederland, zegt Lessy, hun ouders vertelden het hun gewoon niet.

Lessy (53) die vroeger lasser was van beroep maar wegens hartklachten is afgekeurd en nu veel tijd doorbrengt in de moskee, is zeer betrokken bij de bloedige broederkrijg tussen de geloofsgemeenschappen in de Molukken die nu al meer dan een jaar geleden begon. ,,De meeste families hier in Waalwijk hebben hun wortels in kampongs langs de kust ten noorden van Ambon-stad, in de buurt van Tulehu.'' De banden met familieleden in de Indonesische provincie zijn van generatie op generatie overgedragen. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat familie op de Molukken financieel wordt ondersteund. ,,Nu bel ik vooral met familieleden om te horen hoe het gaat. En dat is vreselijk en onbegrijpelijk. Het geweld dat maar doorgaat. Ik kan er niet van slapen. Ik wil helpen maar onze handen zijn te kort. We kunnen niets doen.''

In totaal zou de islamitische Molukse gemeenschap in Nederland bestaan uit tweeduizend mensen, voornamelijk verdeeld over Waalwijk en Ridderkerk. Tachtig gezinnen telt de islamitische Molukse gemeenschap in Waalwijk. Maatschappelijk hebben ze het ver geschopt, zoals de advocaat Usman Santi, die voor de PvdA in de Tweede Kamer zit. ,,Ik zit daar natuurlijk niet om de belangen te behartigen van één specifieke groep'', zegt Santi in zijn advocatenkantoor. ,,Ik ben volksvertegenwoordiger. Maar het zou tegen mijn identiteit ingaan als ik me niet met de Molukse gemeenschap zou bemoeien. Ik vertoef in beide werelden.''

Tot nu toe is het geweld tussen de geloofsgemeenschappen op de Molukken zelf niet overgeslagen naar Nederland. Maar er zijn wel spanningen, zo registreert Santi. Toen de RMS-president Tutuhatunewa vorige week in een vraaggesprek met een regionale krant zei dat in de Republiek der Zuid-Molukken geen plaats is voor moslims, was Santi op zijn zachtst gezegd not amused. Later rectificeerde Tutuhatunewa die opmerking: hij zou bedoeld hebben dat alle transmigranten uit andere delen van Indonesië niet welkom waren. Santi: ,,Hoe langer de strijd daar voortduurt, des te moeilijker het is om hier de vrede te bewaren. Als een familielid daar gedood wordt, is dat hier zeer emotioneel. Dus moeten we ons steeds meer inspannen om met elkaar in gesprek te blijven.''

Als het gaat om identiteit hangt die voor Lessy samen met het geloof. ,,Ik heb mijn stamboom helemaal uitgezocht tot 33 generaties terug. Ik ben erachter dat mijn stamvader afkomstig is uit Jemen. Mijn twee kinderen zullen vast trouwen met Nederlanders dus mijn kleinkinderen zullen blond haar en blauwe ogen hebben. Daar zit ik niet mee. Maar ik vind het wel belangrijk dat zij moslim zijn. Omdat ik geloof dat dat je redding is wanneer je uiteindelijk moet verschijnen voor Allah.''