Martin van Amerongen, hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer en auteur van Zijn bliksem, zijn donder, Over de Mattheus Passie

,,Het was op een voorjaarsavond in 1962 toen ik als achttienjarige in de Grote Zaal van het Concertgebouw voor het eerst de Matthäus Passion hoorde, een uitvoering door het Concertgebouworkest onder Eugen Jochem met het Toonkunstkoor Amsterdam. Die muziek werkte voor mij meteen als een volle uppercut onder de kin, de rest van de dag was ik min of meer bewusteloos. Ook al was de muziek gecompliceerd en lang, met al die herhalingen die toen nog werden gedaan, hij maakte een onuitwisbare indruk.

,,Toen ik de wereld van de toonkunst eenmaal had ontdekt, ging het in een sneltreinvaart. Ik denk dat ik binnen een jaar het hele ijzeren repertoire had afgehandeld. Dat gold ook voor Bach, maar zijn oeuvre is zo immens, dat vergde meer tijd. Mijn voorkeur ging eerst uit naar viool- en klavecimbelconcerten, maar dat werd al gauw ingehaald door het vocale werk, door de cantates waarbij je van de ene verrassing in de andere valt, maar vooral door de twee grote passies: de Johannes en de Matthäus Passion. In februari word ik altijd al wat onrustig, want de Matthäus Passion komt eraan. Ik heb een aantal passies van Mattheus op cd van verschillende componisten, onder wie Orlando di Lasso en Bachs zoon Carl Philip Emmanuel. Die heb ik vorige week nog even op de draaitafel gelegd, maar na een paar minuten haak ik toch af, omdat ze in de schaduw staan van die éne.

,,Bach is een man van de ijzeren hand, van de bedwongen emoties. Het is een componist die bijna op mathematische wijze componeerde en ondanks die gietijzeren vorm toch in elke maat een persoonlijke hartstocht liet meegloeien.

,,Een belangrijk deel van zijn werk stoelt op religieuze componenten. Ik ben areligieus opgevoed en ben dat nog steeds, maar je merkt al gauw dat het mogelijk is waardering voor Bachs religieuze muziek te hebben zonder dat je in onze-lieve-heer gelooft. Dat spanningsveld dat hij daarmee creëert, heeft mij altijd geïnteresseerd.''

GERDA TELGENHOF