Willem van Toorn (64),
Schrijver, dichter en vertaler

,,Mijn ouders zongen beiden in een kerkkoor waardoor ik al vroeg kennismaakte met de muziek van Bach. Toen we van Tiel naar Amsterdam verhuisden waren mijn ouders niet christelijk meer, maar ze deden me toch op een christelijke school. Daar werd ook gezongen en zo is die interesse verder gegroeid. Uit die tijd is een wonderlijke relatie gebleven met deze muziek, die naar mijn oordeel aan de top van de ladder zit.

,,Mijn voorkeur gaat uit naar bepaalde cantates zoals 'Ich habe genug', naar solofluitsonates, de grote passiemuziek als de Matthäus en de Johannes Passion, het Weihnachtsoratorium en vooral ook naar de kamermuziek. Ik heb veel cd's, die ik om de twee of drie dagen draai. Een deel van mijn tijd woon ik in Frankrijk, maar als het enigszins kan ga ik naar concerten. De Matthäus heb ik gehoord onder vele dirigenten, van Haitink tot Harnoncourt en latere dirigenten.

,,Mijn belangstelling loopt van de vroege Middeleeuwen tot nu. Bach werkt daarbij als een soort maatstaf van kwaliteit. Je luistert bijvoorbeeld naar Vivaldi en denkt bij bepaalde passages: ja, hier komt hij toch wel dicht bij Bach. Je gebruikt Bach dan als baken waaraan je andere componisten relateert.

,,Bach is bijzonder omdat hij veel verder kan gaan dan zijn tijdgenoten. Hij kan veel meer doen met meerstemmigheid. Ik ben geen groot muziektheoreticus en ik begrijp niet hoe hij het technisch voor elkaar kreeg, maar ik heb de Canadese pianist Glenn Gould wel eens horen uitleggen wat Bach allemaal kon, hoe bijvoorbeeld zijn modulaties ver weg van de grondtoon zijn gecomponeerd. Dat is indrukwekkend, dan snap je hoe het zit.

,,Bach tast grenzen af, waar andere muziek niet bij in de buurt komt. Hij komt dicht tegen de hemelbol aan, zoals je dat soms ook ervaart in grote poëzie. Ik vind dat bijvoorbeeld bij dichters als P.C. Hooft, Jan Hendrik Leopold en Martinus Nijhoff. Dan besef je: dit is het beste wat de kunst te bieden heeft, daar ontsnapt iemand aan de vakmatigheid.''

GERDA TELGENHOF