In de huiskamer van het echtpaar Van Kesteren is de SP favoriet. 'Ik voel me erbij thuis. Ik ben er trots op', zegt Constance, de 'ombudsvrouw' van de straat.

Cees Banning

'HET IS EEN SCHANDE. Een gotspe. Ik kan er met mijn boerenverstand niet bij.'' Achttien ogen in de huiskamer van nummer twee kijken verbaasd naar Trudy Meijer (42). ,,Trudy reageert altijd nogal fel'', zegt Constance van Kesteren vergoelijkend over haar aangetrouwde nicht.

Trudy heeft haar verbazing uitgesproken dat bijna 4 miljoen mensen hebben gestemd in de laatste ronde van het televisieprogramma Big Brother. Bijna 4 miljoen bellers kozen Bart tot winnaar en 'maatje' Ruud werd tweede. Trudy (met stemverheffing) ,,Vier miljoen kijken naar die Veronica-pulp, maar zijn met geen stok te bewegen om naar het stemhokje te gaan.''

Trudy's zonen Martijn en Alex (19 en 17 jaar) halen hun schouders op. ,,Ach, ma heeft zo haar opvattingen en stokpaardjes. Politiek is er één van.'' Ondertussen rekenden de jongens uit dat deze laatste belronde Veronica een kleine 3,5 miljoen gulden opleverde.

Nederlandse tv en politiek; het is Joan Fiorentino (46) nog vreemd. Met verbazing keek ze naar de emotionele uitval van Trudy; de zuster van haar vriend Joop. Joan is Australische, toen zij achttien maanden was, emigreerden haar ouders naar Australië. Ze woont sinds een halfjaar - weer - in Nederland. Van Constance krijgt ze op de bank met bloemenmotief een spoedcursus Nederlandse politiek.

Na een jarenlange ,,dictatuur'' van de christen-democraten wordt Nederland sinds 1989 geregeerd door een paarse coalitie van sociaal-democraten en ,,twee soorten liberalen''.

Constance eindigt haar minicollege met de dramatisch lage opkomst bij de Provinciale-Statenverkiezingen van 1999; slechts 45,5 procent van de stemgerechtigden ging naar de stembus.

,,Jullie moeten gewoon de stemplicht invoeren'', adviseert Joan. Wanneer er in Australië verkiezingen zijn, is ze verplicht om zich te melden op de ambassade in Den Haag om haar stem uit te brengen. Doet ze dat niet, dan krijgt ze een geldboete.

Trudy is het hartstochtelijk met haar eens. ,,In andere landen vechten ze voor de democratie en hier haalt de meerderheid de schouders op wanneer ze kunnen stemmen. Het is een schande.''

Ze stemt SP, is trots op ,,Jan'' en herinnert aan diens stellingname van vorig jaar na de provinciale verkiezingen. Jan Marijnissen, onbetwist fractieleider van de Socialistische Partij in de Tweede Kamer, pleitte vorig jaar voor de herinvoering van de zogenoemde opkomstplicht. Kiezers worden zo op straffe van een boete verplicht tot een gang naar de stembus, zoals tot 1970 het geval was. Voordat ze SP stemde, ging haar voorkeur uit naar de PvdA, maar die partij is in haar ogen ,,vervlakt'' en ,,besmet door het regeringspluche''. ,,De SP van nu lijkt op de PvdA van vroeger: activistisch.''

Aan de tafel van Trudy en haar man Bert wordt relatief veel over politiek gesproken. ,,Vorig jaar mocht Martijn voor de eerste keer stemmen en dat vond ik toch wel een mijlpaal'', zegt Bert (46). ,,Je probeert je kinderen toch bij te brengen dat politiek over hun toekomst gaat. Ik zou het verschrikkelijk vinden als mijn zonen apolitiek zouden zijn en niet zouden stemmen.''

Bert stemt PvdA of SP, ,,dat laat ik afhangen van de standpunten die ze innemen bij actuele kwesties''.

Zijn oudste zoon stemde vorig jaar SP. Martijn: ,,Het is een afvalrace en de SP bleef, na de PvdA, over.'' Zijn broer Alex mocht nog niet stemmen, maar zou ,,zeker VVD'' stemmen. ,,Hun standpunt tegenover buitenlanders spreekt me aan'', zegt hij.

Het asielbeleid en het rekeningrijden zijn de twee belangrijkste politieke thema's van het moment in huize Meijer. ,,Alex had op school last van Turkse jongens. Dat ga je op die leeftijd snel generaliseren'', legt Trudy uit. ,,Dan probeer je als ouders toch een nuancering aan te brengen. Als hij zegt dat alle Turken en Marokkanen bij elkaar klonteren, dan wijs je bijvoorbeeld op de situatie van Nederlanders in Australië. Die gaan toch ook allemaal bij elkaar wonen.''

Alex wijkt met zijn standpunt af van de linkse familielijn. ,,Ik roep blijkbaar wel eens een discussie op'', zegt hij licht provocerend. ,,Met name met Constance.'' Niet verwonderlijk, want Constance is al bijna vijftien jaar actief in 'de partij'; de laatste jaren op een lager pitje. ,,De SP is op mijn lijf geschreven. Ik voel me erbij thuis. Ik ben er trots op.''

Voordat ze actief werd bij de SP stemde ze PPR en daarvoor KVP. Constance: ,,Ons gezin ging tegelijk naar de stembus. Vlakbij het stembureau pakte vader ons even bij de arm. 'Wel KVP, hè?' bromde hij je dan toe. Nou, dan stemde je wel katholiek.''

De SP is volgens haar de partij voor de gewone man. De grote nadruk die de partij legt op activisme en contact met 'gewone mensen', komt voort uit de beginperiode, vertelt ze. ,,De SP onderscheidde zich in de jaren zeventig van andere radicale groeperingen door het niet alleen bij de theorie te laten, maar ook de wijken in te gaan om iets te bereiken; zoals de aanleg van speeltuinen en parkjes tot het strijden tegen de verhoging van de huren.''

Ze folderde, ondersteunde acties, bracht krantjes rond en wierf leden. Met succes; sinds 1994, toen de SP in de Tweede Kamer kwam, is het ledenaantal van de partij met 10.000 gestegen tot 25.500, terwijl de meeste andere partijen te kampen hadden met een sterk dalend ledenaantal. In omvang is de SP nu de vierde partij van Nederland.

Politieke aspiraties heeft Constance zelf nooit gehad. ,,Daar ben ik niet geschikt voor. Te emotioneel en daar komt bij: ik heb te veel hobby's.''

Haar woonkamer is een museum. Aan de wanden opgezette vlinders, schilderijen van katten, clowns, kabouters. Een vitrinekast staat vol met glaswerk. Haar man Fred heeft de bovenste verdiepingen van het huis geconfisqueerd. De zolder is volgebouwd met rails, treintjes en de bijbehorende huizen en stations. Op de eerste verdieping staat zijn verzameling miniatuurautootjes uitgestald.

,,We verzamelen echt alles'', zegt Constance. ,,Wanneer we in een groter huis zouden wonen zou dat ook binnen de kortste dingen vol staan. Met zulke verzamelingen koester je ook een beetje het verleden. Het heeft ook een beetje te maken met mijn politieke opvattingen, je gaat zorgvuldig om met mensen en de natuur, maar ook met dingen.''

Ze vindt dat iedere Nederlander - minimaal een paar jaar - actief zou moeten zijn in een politieke partij. ,,Politiek actief zijn is een burgerplicht.''

Af en toe maakt ze nog gebruik van haar partijconnecties. Een paar jaar geleden werd de Hein Baderstraat gerenoveerd. De renovatie was klaar toen een echtpaar door de vloer zakte. ,,Ik viel van mijn stoel van verbazing, een pas gerenoveerde buurt en mensen zakken door de vloer.''

De woningbouwvereniging en de aannemer lieten het er volgens haar ,,vreselijk bij zitten'' en ,,waren nauwelijks vooruit te branden''. Gesouffleerd door de SP zocht ze de publiciteit. ,,Pas nadat de lokale media erover hadden geschreven, kwam er beweging in de zaak. Zo'n actie is typerend voor de SP, opkomen voor de belangen van de gewone man.''

In de buurt vervult Constance sindsdien de functie van ombudsvrouw. Wanneer mensen problemen hebben met de gemeente, huursubsidie of de woningbouwvereniging, gaan ze bij haar langs. Ze helpt mensen met de contacten en soms met het schrijven van een brief. ,,De woningbouwvereniging weet bijvoorbeeld van mijn SP-verleden. Dat helpt om een beetje druk op de ketel te zetten.''