Dossier Spoorwegen

Nieuws

Nederlandse Spoorwegen

Overheid

Overige partijen

Knelpunten

Discussie

Documenten

Links

Nederlandse Spoorwegen

Geschiedenis
De Nederlandse Spoorwegen (NS) onstonden in 1937 als gevolg van de concentratie van verschillende spoorwegmaatschappijen. Het staatsbedrijf werd volledig door de overheid geëxploiteerd en gefinancierd. Tot halverwege de jaren zestig waren de NS winstgevend, maar geleidelijk verloren de spoorwegen terrein aan de auto, zowel voor het goederen- als personenvervoer. Toenemende politieke aandacht voor ruimtelijke ordening leverde nieuwe spoorlijnen op (Flevolijn, Schiphollijn). Eind jaren tachtig kregen de spoorwegen een nieuwe impuls door de stijgende aandacht voor het milieu. De steeds verder groeiende mobiliteit en de invoering van de OV-jaarkaart voor studenten, maakte het noodzakelijk dat trajecten een grotere capaciteit kregen door middel van spooruitbreiding.

Ondanks het stijgende aantal reizigers verloren de spoorwegen marktaandeel aan het weg- en luchtverkeer. In 1995 werd begonnen met de verzelfstandiging van de NS, de overheid wilde niet langer opdraaien voor de hoge exploitatiekosten. Er kwam een scheiding tussen infrastructuur - die wel in handen bleef van de overheid - en exploitatie. Ook andere bedrijven kregen toegang tot het spoorwegennet. De overheidsbemoeienis met dienstregelingen verminderde en de bijdrage in de exploitatie werd teruggebracht. Het Ministerie van Verkeer en de NS sloten wel een contract om een groot aantal onrendabele lijnen in stand te houden.

In mei 1998 werd de dienstregeling grootschalig aangepast. De frequentie van Intercitytreinen en Sneltreinen van en naar de Randstad werd verhoogd tot vier per uur. Hierdoor werd het Nederlandse spoornet het drukste van Europa. De NS kregen in 1999 voor een periode van tien jaar het exploitatierecht van het hoofdnet. Onrendabele lijnen vielen voortaan onder provinciebesturen en mogen door andere bedrijven geëxploiteerd worden. In delen van Friesland en Gelderland verzorgen Syntus en Noordned het personenvervoer per bus en trein.

Concern
Het concern NV Nederlandse Spoorwegen bestaat uit een aantal verschillende bv's. Onder verantwoordelijkheid de overheid vallen:
NS Railinfrabeheer: zorgt in opdracht en voor rekening van de overheid voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van de railinfrastructuur in Nederland. Het bedrijf is ook verantwoordelijk voor projecten als de Hoge Snelheids Lijn en de Betuwelijn.
Railned BV: is de organisatie voor veiligheid en capaciteitsmanagement op het gehele Nederlandse spoorwegnetwerk. Het bedrijf werkt onafhankelijk, ook voor nieuwe bedrijven op het spoor als Noordned en Syntus.
NS Verkeersleiding BV: regisseert het treinverkeer.

De overige bedrijven zijn gericht op het vervoer van de rezigers en vallen niet onder de overheid:
NS Reizigers BV: het meest gezichtsbepalende onderdeel van de Nederlandse Spoorwegen. Is verantwoordelijk voor het vervoer van de reizigers.
NS Stations BV: uitbater en ontwikkelaar van de stationsgebouwen. In 2000 richtte het bedrijf zich op verbetering van de veiligheid op stations en op aanpassingen om grotere groepen reizigers te kunnen verwerken. Het bedrijf houdt zich verder bezig met uitbreiding van het aantal verhuurde vierkante meters aan bedrijven als Albert Heijn, Burger King en ETOS.
NS Vastgoed: is eigenaar van de grond waarop de stations en spooremplacemementen zijn gebouwd.
NedTrain: onderhoudt het rollend materieel.

Lees ook:
Vastgoed is goudmijn voor Spoorwegen (20 maart 2001)
NS gaat bijna al zijn grond verkopen (20 maart 2001)
NS: mooie belegging, matig vervoer (9 maart 2001)
De cijfermist van de Spoorwegen (6 maart 2001)
Eisen aan NS (2 december 2000)
Traag, trager, traagst (11 november 2000)
Superdividend voor de reizigers (14 april 2000)
Missie van Den Besten niet voltooid (1 maart 2000)
'De NS moet niet zielig doen' (19 september 1998)