INHOUD 
 HOOFDLIJNEN 
 CIJFERS & GRAFIEKEN 
 DEPARTEMENTEN 
 ARTIKELEN 
 TROONREDE 
 DISCUSSIE 
 MEEVALLER 
 LINKS 

Departementale Begrotingen

• ALGEMENE ZAKEN
  Overheid naar commerciële zenders
  De overheid wil voor de voorlichting aan burgers een ruimer gebruik maken van het elektronische informatiesysteem Internet. Het algemene informatieloket Postbus 51 is sinds dit jaar via Internet te raadplegen. De Voorlichtingsraad onderzoekt daarnaast ook andere mogelijkheden, zo blijkt uit de begroting van Algemene Zaken.

• NEDERLANDS ANTILLIAANSE EN ARUBAANSE ZAKEN
  Gezondere financiën voor Antillen
  Minister Voorhoeve (Antilliaanse en Arubaanse Zaken) streeft de komende jaren in de overzeese Koninkrijksdelen vooral naar de gezondmaking van de financiën, de aanpak van de sociale achterstanden en de verbetering van de rechtshandhaving.

• BINNENLANDSE ZAKEN
  Veel geld voor extra politie
  Verreweg het grootste deel van de begroting van minister Dijkstal (Binnenlandse Zaken) gaat op aan de kosten voor de openbare orde en veiligheid: 70 procent. Een extra uitbreiding van het budget voor de politie maakt de komende jaren een stijging van de politiesterkte van duizend man mogelijk. Het budget voor de 25 regionale politiekorpsen zal met ongeveer honderd miljoen gulden stijgen.

• BUITENLANDSE ZAKEN
  Blik gericht op Europa
  Buitenlandse Zaken richt zich het komende jaar extra op Europa. Als voorzitter van de Europese Unie tijdens het eerste half jaar van 1997 wil Nederland het Europese beleid consistent uitvoeren en voortzetten. ,,Nationale liedjes van verlangen mogen niet meer worden gezongen'', aldus een opgewekte minister van Buitenlandse Zaken en toekomstig EU-voorzitter Van Mierlo in een toelichting op zijn begroting.

• DEFENSIE
  Militair terug in het gelid
  Het nieuwe Nederlandse beroepsleger moet meer gezag uitstralen. Als "zwaardmacht" van de overheid nemen de krijgsmachtdelen een bijzondere positie in binnen de samenleving. Daarom moet er een nieuwe gedragscode komen, een vertaling van de eisen die Defensie aan het beroepspersoneel stelt. De komende maanden zal die code bij landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee nader worden uitgewerkt.

• ECONOMISCHE ZAKEN
  "De economie ligt prima op koers"
  Nog even en het Fonds economische structuurversterking (Fes), waarover minister Wijers (Economische Zaken) de scepter zwaait, is groter dan de hele begroting waar hij over gaat. Uit dit fonds worden bijdragen verstrekt aan alle departementen ten behoeve van investeringen van nationaal belang die de economische structuur versterken.

• FINANCIËN
  Overheidsschuld daalt voldoende voor EMU
  Het tekort van de overheid daalt volgend jaar van 2,6 naar 2,2 procent van het bruto binnenlands produkt. De schuld, uitgedrukt als percentage van het binnenlands produkt, daalt van van 78,8 naar 76,2. Op basis van deze begroting kan Nederland toetreden tot de Economische en Monetaire Unie (EMU), schrijft de Raad van State in haar advies over de Miljoenennota 1997.

  Lagere lastendruk burgers en bedrijven
  De lastendruk voor burgers en bedrijfsleven daalt volgend jaar met één miljard gulden. In totaal komt de lastenverlichting in deze kabinetsperiode op 9,5 à 10 miljard gulden.

• JUSTITIE
  Wettelijke regeling voor opsporingsmethoden
  Het ministerie van Justitie kampt al jaren met ernstige capaciteitsproblemen op veel gebieden: van het gevangeniswezen tot de rechterlijke macht, van de asielzoekerscentra tot het openbaar ministerie. Het departement lijkt inmiddels in wat rustiger vaarwater te zijn gekomen.

  LANDBOUW, NATUURBEHEER EN VISSERIJ
  Natuurbeheer zaak van particulier
  ,,Als je midden op de stroom vaart, moet je niet van koers gaan veranderen.'' Minister Van Aartsen (Landbouw, Natuurbeheer en Visserij) betitelt zijn eigen begroting dan ook als ,,niet spectaculair, maar gedegen''. De minister verandert echter wel zijn koers als het gaat om de natuur en landinrichting. De VVD-minister ziet in de toekomst een grotere taak voor particulieren weggelegd om natuurgebieden te beheren. Van Aartsen wil het verband tussen landbouw en natuur sterker maken.

• MILIEUBEHEER
  Effectiviteit van beleid neemt af
  De trend dat de uitstoot van de meeste vervuilende stoffen minder sterk toeneemt dan de economische groei is er nog wel, maar zwakt af. Het milieubeleid loopt tegen zijn grenzen. Veel maatregelen aan de produktiekant (technische, emissies-beperkende maatregelen) hebben hun maximale effect bereikt, terwijl aan de consumptiekant (automobiliteit en energiegebruik in huishoudens, industrie en landbouw) nauwelijks of geen beleid is gevoerd.

• ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAPPEN
  Meer aandacht voor het leren leren
  De begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen voor 1997 van 37,2 miljard gulden is ongeveer één miljard hoger dan die voor dit jaar. Dat miljard bestaat voor het grootste deel (538 miljoen gulden) uit een compensatie voor de hogere lonen en prijzen. Voor "beleidsimpulsen' is 458 miljoen gulden beschikbaar. Ook is er op enkele kleinere posten bezuinigd.

  Kruisbestuiving cultuur, onderwijs
  Cultuur op school moet, of dat nu gebeurt met een Indonesisch poppenspel 'Wayang', een wiskunde-wandelroute, een cursus pottenbakken, of een rondje cultuur in Den Helder.

  Veel extra, jonge hoogleraren in de scheikunde
  Aan de Nederlandse universiteiten moeten komende jaren maximaal tien topinstituten van internationale allure ontstaan. De instituten worden geselecteerd uit de honderd onderzoekscholen die de laatste jaren zijn ingesteld.

  Meerjarige subsidie voor 299 kunstinstellingen
  Staatssceretaris Nuis (OCW) heeft vandaag zijn cultuurnota Pantser of ruggengraat naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin wordt voor de periode 1997-2000 het beleid op het gebied van kunst en cultuur uiteengezet. Ook wordt de inhoud bekend gemaakt van "cultuurconvenanten', bestuurlijke overeenkomsten die zijn gesloten met de drie grote steden en de regio's midden, noord, oost, west en zuid over de onderlinge taakafbakening en invulling van het cultuurbeleid. De Tweede Kamer zal daarover dit najaar debatteren met de staatssecretaris.

• ONTWIKKELINGSSAMENWERKING
  Meer geld voor zuivere hulp
  De ministers van Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking, Economische Zaken en Financiën bundelden begin dit jaar hun krachten. Er ligt nu één begroting op tafel met in totaal 7,859 miljard gulden aan buitenlanduitgaven. Met dat bedrag kan enigszins worden geschoven zodat er kansen zijn voor nieuw beleid, waarbij de economische belangen van Nederland in het oog worden gehouden. Ontwikkelingssamenwerking kreeg bij deze begroting 200 miljoen meer voor zuivere hulp.

• RUIMTE EN MOBILITEIT
  Ten strijde tegen een dreigend verkeersinfarct
  Onder leiding van de premier heeft een aantal ministers zich het afgelopen half jaar gebogen over ruimtelijke en economische scenario's voor de volgende eeuw. Het idee achter deze gesprekken was dat het kabinet weliswaar een aantal grote infrastructurele werken van zijn voorgangers heeft overgenomen, maar dat desondanks het land dreigt vast te lopen.

  Architect krijgt meer invloed op landschap
  Het architectuurbeleid van de rijksoverheid, die in ons land zorgt voor tien procent van de bouwinvesteringen, wordt uitgebreid tot de stedenbouw en de landschapsarchitectuur. Meer aandacht voor de culturele aspecten daarvan moet de "verrommeling' van de openbare ruimte in ons land tegengaan. Dit blijkt uit de nota De architectuur van de Ruimte, die vandaag is gepubliceerd door staatssecretaris Nuis (Cultuur) en de ministers De Boer (VROM), Van Aartsen (landbouw) en Jorritsma (Verkeer en Waterstaat). De nota is een vervolg op de nota Ruimte voor architectuur, in 1992 opgesteld door de ministers d'Ancona (WVC) en Alders (VROM).

• SOCIALE ZAKEN
  Genoeg banen, te veel werklozen
  De stijging van de werkgelegenheid is in Nederland groter dan in welk Europees land ook. Tegelijk is het aantal mensen dat langdurig buiten het arbeidsproces staat ,,onaanvaardbaar'' hoog.

  Overheid loopt de house-generatie mis
  De werkgelegenheid bij de rijksoverheid stijgt volgend jaar met bijna twee procent tot 107.103 banen. Een trendbreuk in vergelijking met voorafgaande jaren. In de periode 1993 tot 1996 nam de werkgelegenheid bij de rijksoverheid af met vijf procent. Dat meldt minister Dijkstal (Binnenlandse Zaken) in de nota "Mensen en management in de rijksdienst'.

  Solidariteit: Nederland misschien te vrijgevig
  ,,Ik hou mijn hart vast voor de tijd dat ik zelf 65 ben. De kans zit er dan ook best in dat ik naar mijn AOW kan fluiten.'' De 22-jarige Chantal werkt in een videozaak en was een van de 373 jongeren van wie het ministerie van Sociale Zaken wilde weten of ze grenzen aan solidariteit ervaren. 30 procent van hen heeft er moeite mee dat ze moeten meebetalen aan een uitkering. Of ze daar in de vorm van een AOW-uitkering zelf nog van profiteren, daarover heerst onzekerheid. ,,Beuren wij nog als we 75 zijn?'', vraagt kraanwagenchauffeur Marc zich af.

• VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT
  Grotere doelmatigheid blijft nodig
  ,,In de Volksgezondheid gaat het vooral om het geld in plaats van om de inhoud'', zei minister Borst (Volksgezondheid) bij de toelichting op haar begroting. Marktwerking en doelmatigheid zijn de sleutelwoorden in de financiële overzichten van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

• VOLKSHUISVESTING
  Hogere inkomens mogen in goedkope huizen blijven
  Een huurstijging volgend jaar van 3,7 procent - voor de minima 1,7 procent - intensivering van de verkoop van huurwoningen en toestaan dat mensen met een hoog inkomen een goedkope woning kunnen huren. Dit zijn enkele punten uit de begroting van staatssecretaris Tommel (Volkshuisvesting).