INHOUD 
 HOOFDLIJNEN 
 CIJFERS & GRAFIEKEN 
 DEPARTEMENTEN 
 ARTIKELEN 
 TROONREDE 
 DISCUSSIE 
 MEEVALLER 
 LINKS 

Justitie

Het rumoer van de parlementaire enquête opsporingsmethoden is verstomd. Het komende jaar zal in het teken staan van de normering van de opsporingsmethoden. Er komen wettelijke regelingen voor observatie van verdachten, inkijken, het runnen van informanten en infiltratie in criminele organisaties. Ook het direct afluisteren wordt in de wet opgenomen. ,,Een zorgvuldige regeling van de bijzondere opsporingsmethoden hoeft een slagvaardige aanpak van criminele organisaties niet in de weg te staan'', schrijft Sorgdrager. ,,Het aanpakken van zware criminelen betekent voor de gemeenschap een veel grotere overwinning indien daarbij geen offers worden gebracht aan de rechtstatelijke zorgvuldigheid.'' De in 1995 begonnen reorganisatie van het openbaar ministerie naar een strakkere, meer landelijk opererende organisatie zal volgend jaar worden voortgezet.

Het aantal asielzoekers is teruggelopen tot het niveau van het begin van de jaren negentig, zo'n twintigduizend. 1994 was het piekjaar met 52.000 asielaanvragen. De teruggang is veroorzaakt door een aantal aanscherpingen van de vreemdelingenwetgeving, waardoor veel asielzoekers niet meer in de procedure komen. Inmiddels lopen de werkvoorraden voor asielverzoeken langzaam terug. De capaciteit van de opvang- en asielzoekerscentra zal de komende periode geleidelijk worden afgebouwd, kondigen Sorgdrager en staatssecretaris Schmitz aan. Deze inkrimping zal worden benut om de kwaliteit van de opvang te verhogen. De centra zullen kleinschaliger worden. Justitie krijgt minder geld voor de opvang van asielzoekers. Komend jaar is dit 875 miljoen gulden. Dit jaar was dat nog ruim 1,1 miljard.

Aanzienlijke capaciteitsuitbreiding op andere gebieden in de rechtspraktijk is wel noodzakelijk. Justitie kampt nog steeds met achterstanden bij het openbaar ministerie, de zittende magistratuur en het gevangeniswezen. De verwachting is dat de criminaliteit, zowel nationaal als internationaal, verder zal toenemen. De rechterlijke organisatie krijgt in 1997 eenmalig 130 miljoen gulden en in de jaren daarna structureel tachtig miljoen meer. Daarmee worden de automatisering en de huisvesting verbeterd en wordt het aantal rechters en officieren van justitie uitgebreid. In totaal gaat het om 75 formatieplaatsen. Minister Sorgdrager verwacht dat dit voorlopig voldoende zal zijn. Voor verbetering van de kwaliteit van het recherchewerk bij de politie, met name het werk van de interregionale teams, wordt het komende jaar 20 miljoen gulden extra uitgetrokken. ,,Er is nog een lange weg te gaan voordat het allemaal perfect is'', zegt Sorgdrager over het "jaar na Van Traa'.

Het gevangeniswezen maakte de afgelopen jaren een stormachtige groei door. Het aantal cellen in Nederland zal opnieuw stijgen, met 1.200 cellen, waaronder ook 72 plaatsen voor TBS-gestelden. Tegen de eeuwwisseling zullen er 16.000 cellen beschikbaar zijn. In 1986 waren dat er een kleine vijfduizend. Het budget voor de Dienst Justitiële Inrichtingen stijgt van 1,34 miljard naar 1,49 miljard.

Het aantal ontvluchtingen uit gevangenissen is mede door de vernieuwing van gebouwen drastisch gedaald. Waren er gemiddeld zeventig ontvluchtingen per duizend cellen aan het eind van de jaren tachtig, de laatste twee jaar gaat het om iets meer dan twintig ontvluchtingen per duizend cellen.

Het kabinet kiest er niet voor de voorspelde nieuwe tekorten in het gevangeniswezen uitsluitend op te vangen door het bouwen van nieuwe cellen. Zo zullen ruim duizend cellen die nodig zijn, niet worden gebouwd omdat het aantal taakstraffen toeneemt. Justitie wil zich met de andere departementen en de grote steden bovendien meer gaan richten op de preventie. Jongeren die op het criminele pad gaan worden zo snel mogelijk met justitie en hulpverleners geconfronteerd teneinde deze carrières vroegtijdig om te buigen.

Mede met het oog op de sociale problemen in moeilijke wijken zal Justitie in de loop van volgend jaar gaan experimenteren met speciale wijkbureaus van justitie in Amsterdam, Arnhem, Maastricht, Rotterdam en Velsen. Met dit project, "Justitie in de buurt' wil Sorgdrager diensten als schadebemiddeling en sepot-beleid dichter onder de mensen brengen om zaken sneller te kunnen afhandelen en escalatie van problemen te voorkomen. Officieren van justitie kunnen sneller en persoonlijk boetes en dagvaardingen uitdelen aan plegers van misdrijven en aan verdachten.

Minister Sorgdrager zal in het eerste half jaar van 1997, als Nederland de Europese Unie voorzit, proberen de strijd tegen de internationale drugshandel beter te coördineren en een oplossing te vinden voor de impasse rond de politie-organisatie Europol. In haar toelichting op de begroting kondigde zij aan in Europa meer aandacht te vragen voor de preventie van criminaliteit. ,,In Europa wordt nog vaak alleen aan repressie gedacht, terwijl preventie minstens zo belangrijk is.''