Ineens zat iedereen rechtop. Het gebeurde op een achternamiddag ergens in de herfst van 1999 tijdens een vergadering in de Tweede Kamer van de commissie voor Volksgezondheid. Het leek wel alsof er een vloek door de kerk denderde toen minister Borst het woord ‘basisverzekering' in de mond nam. Meteen ook werden de messen getrokken: de meeste fracties vonden dat daar maar één juiste versie van was, de hunne, en of de minister die morgen – of liever nog vandaag – wilde invoeren.

De opmerking van Borst vormde het startsein voor een langzamerhand in bredere kring op gang komende discussie over de toekomst van de zorgsector, of liever over de inrichting en financiering ervan. Die discussie was in 1998 in het Regeerakkoord aangekondigd – zij het dat daarin nog alleen gesproken wordt over het verzekeringsstelsel. Toen spraken de drie regeringspartijen af dat nu zodanig voorwerk zou worden gedaan dat bij de nieuwe kabinetsformatie, voorzien in 2002, een beslissing over het toekomstige stelsel kan worden genomen. Het nieuwe kabinet kan dan vervolgens spijkers met koppen slaan.

Nu, ruim een jaar nadat Borst de stelseldiscussie op de agenda plaatste, is die in volle gang. De minister gaat daarbij zeker niet over één nacht ijs. Zij heeft in brede kring om uiteenlopende adviezen gevraagd en – met de slechte ervaringen van staatssecretaris Simons bij een poging tot stelselherziening in het achterhoofd – in het kabinet de nodige aandacht georganiseerd.

De meeste politieke partijen hebben inmiddels hun visie op het toekomstige stelsel gereed. En ook de gevraagde adviezen stromen binnen. De belangrijke Raad voor Volksgezondheid & Zorg (RVZ) kwam eind 1999 al met een visie over de invloed van ‘Europa' op het stelsel. Een jaar later volgde een advies over de veranderde organisatie, sturing en verantwoordelijkheid én over de inrichting van de basisverzekering. Deze week kwam de RVZ nog met het advies de ‘cure' en de ‘care' (kortweg ziekenfonds en AWBZ) ineen te vlechten, zodat er in de hulpverlening meer samenhang kan worden gebracht. Deze week ook beslist het College voor Zorgverzekeringen (de vroegere Ziekenfondsraad) over omvang en aard van het te verzekeren basispakket. En dan is er natuurlijk nog het advies van de SER (december 2000).

Deze en andere adviezen vormen de bouwstenen waarmee het kabinet aan de gang is gegaan. Volgende week beslissen de betrokken ministers onder leiding van premier Kok welke koers wordt ingeslagen. Voor de zomervakantie komt het kabinet met een schets waarover in het najaar wordt gedebatteerd. De uitkomsten van dat debat zullen resulteren in de ‘blauwdruk' voor een nieuw stelsel waarmee de formateur aan de slag moet.

QUIRIEN VAN KOOLWIJK