Het Deventer Ziekenhuis en Salland Verzekeringen werken zo intensief samen dat de wachtlijsten wel moeten slinken.

Martin Steenbeeke

HET APPARAAT kost ‘slechts' 2.500 gulden, maar voor trombosepatiënten uit de regio Deventer is het goud waard. De Coagucheck, een groot uitgevallen thermometer met naald, bespaart hun de tweewekelijkse gang naar het ziekenhuis. Met één prik in de vinger kunnen ze thuis, op het werk of op vakantie de stolbaarheid van het bloed meten. Met financiële steun van Salland Verzekeringen heeft het Deventer ziekenhuis vijftig apparaten aangeschaft. Patiënten blij, ziekenhuis blij, verzekeraar blij. En zo moet het zijn in de gezondheidszorg, volgens algemeen-directeur A. Jonkman van het Deventer Ziekenhuis. ,,Wij rekenen af op het menselijk geluk, niet op het menselijk ongeluk'', zegt hij met een sneer naar politici. Die snappen volgens Jonkman niet hoe het werkt. Dat iedereen recht heeft op dezelfde zorg is een nobel streven, maar als het beroep op de zorg toeneemt en de budgetten gelijk blijven, krijg je vanzelf lange wachtlijsten. Jonkman: ,,Zorg is een product en de vraag ernaar kun je sturen. Mensen weten toch ook dat ze bij McDonald's geen gebakken aardappelen kunnen krijgen?''

Het Deventer ziekenhuis en Salland Verzekeringen proberen twee zaken te verenigen die op het eerste oog onverenigbaar lijken. Minder dure zorg verlenen, maar toch meer tevreden patiënten overhouden. Het ziekenhuis streeft bijvoorbeeld naar meer dag- en poliklinische behandelingen in plaats van opnames.

In de behandelkamer van de afdeling waar spataderen verwijderd worden, houden de dermatoloog en de chirurg samen spreekuur. De één kijkt als het nodig is mee over de schouder van de ander. Dit voorkomt dat er een tweede afspraak moet worden gemaakt, het levert tijdwinst op en tevreden patiënten. De ingreep zelf gebeurt zo mogelijk via de vriestherapie, waarbij de kans op nabloedingen kleiner is. Patiënten kunnen nog dezelfde dag naar huis. Minder opnames betekent voor ziekenhuizen, waarbij het budget voor een belangrijk deel bepaald wordt door het aantal opnames, minder inkomsten. ,,Wat wij doen staat in de oude situatie gelijk aan zelfmoord'', beaamt Jonkman. Maar zijn ziekenhuis heeft met Salland Verzekeringen de afspraak dat zo lang de patiënten tevreden zijn (en dus niet naar andere ziekenhuizen gaan) en de wachtlijsten beperkt blijven, er niet wordt getornd aan het bedrag van 180 miljoen gulden dat jaarlijks op de rekening van het ziekenhuis wordt gestort. Beide instellingen hebben dit vastgelegd in een driejarig contract. ,,Wij konden op onze centen blijven zitten of meedenken met de problemen'', licht directeur N. van de Gevel van Salland Verzekeringen toe. De zorgverzekeraar zegt zich verantwoordelijk te voelen voor de wachtlijsten in het Deventer ziekenhuis. Ontevreden patiënten zijn ontevreden klanten, zo is de redenering.

Om de wachtlijsten terug te dringen of te voorkomen, wisselen ziekenhuis en verzekeraar veel gegevens uit. Meer patiënten met heupklachten? Het Deventer ziekenhuis krijgt een telefoontje dat het binnenkort meer kunstheupen moet aanbrengen. ,,Tot op receptniveau weten wij wat het consumptiepatroon van onze verzekerden is'', verklaart Van de Gevel. Het ziekenhuis verstrekt op zijn beurt gegevens over wachtlijsten en capaciteitsproblemen aan de verzekeraar. Van de Gevel: ,,Als de MRI-apparatuur hapert, weet ik dat meteen.''

De specialisten zijn de onmisbare derde partij bij het inzichtelijk maken van vraag en aanbod in de zorg en het terugdringen van het aantal opnames. Tot voor kort stond ook in Salland het maken van afspraken over vergoedingen van specialisten gelijk aan ruzie. ,,Dat betekende altijd oorlog'', beaamt Van de Gevel. ,,God was groot, de specialist een goede tweede'', schetst Jonkman de vroegere verhoudingen. Maar sinds de zeventig vrijgevestigde Deventer specialisten zich hebben verenigd in een stafmaatschap gaat het maken van afspraken aanzienlijk gemakkelijker. Nu de inkomens geharmoniseerd zijn, is men bijvoorbeeld eerder geneigd om bepaalde verrichtingen poliklinisch af te doen. Bovendien geven ze gemakkelijker een kijkje in de keuken over de kosten van een bepaalde behandeling en de realiteit van de wachtlijsten. Omdat tegelijkertijd het aantal specialisten is uitgebreid is de werkdruk afgenomen. ,,Ik spreek op de golfbaan alleen maar tevreden specialisten'', verklaart Van de Gevel.

Ook de huisartsen in de regio worden nauwer betrokken bij de informatie-uitwisseling. Zij krijgen over enkele maanden een aansluiting op het computernetwerk van het ziekenhuis zodat ze kunnen zien op welke termijn en door wie de patiënt geholpen wordt. Met de overige zorginstellingen in Salland wordt al nauw samengewerkt. De verpleeg- en verzorgingstehuizen, de thuiszorg, de geestelijke gezondheidszorg: iedereen weet van elkaar waar ruimte is en waar niet. Het Deventer ziekenhuis is er zo in geslaagd in relatief kort tijdsbestek de ‘verkeerde bedbezetting' meer dan te halveren. Mensen die eigenlijk in een verpleeg- of verzorgingstehuis hoorden, hielden ook in Deventer veel ziekenhuisbedden bezet.

De nauwe samenwerking in de regio Salland lijkt vruchten af te werpen. De wachtlijsten in het ziekenhuis en de zorgkosten per verzekerde voor Salland Verzekeringen liggen beneden het landelijk gemiddelde. Toch kan het Sallandse model volgens Jonkman en Van de Gevel niet direct in andere delen van het land gekopieerd worden, omdat je dan met meerdere ziekenhuizen en verzekeraars afspraken moet maken.

De aanpak heeft Salland Verzekeringen vooralsnog niet aanwijsbaar meer cliënten opgeleverd. ,,Voor de naamsbekendheid kun je beter een voetbalclub sponsoren'', zegt directeur Van de Gevel. Toch wordt de samenwerking met het ziekenhuis uitgebreid. Waarschijnlijk wordt de financiële administratie van het ziekenhuis samengevoegd met die van de verzekeraar. Op die manier ontstaat er één afdeling en wordt dubbel factureren overbodig. ,,De besparing komt ten goede aan de zorg'', verzekeren Jonkman en Van de Gevel.

Wachtlijsten