Zorgverzekeraars zetten allerlei reclamemiddelen in om nieuwe verzekerden te werven. Daarbij wordt soms soepel omgegaan met de waarheid.

Danielle Pinedo

HET BEELD ZAL weinig televisiekijkers ontgaan zijn: Monique van der Ven, met een cocktail in de ene hand, en een mobiele telefoon in de andere. Op de achtergrond wuivende palmbomen. Alvorens ze het nummer van haar zorgverzekeraar intoetst, blikt zij schalks in de camera. ,,Het laatste waar ik nu aan denk is ziek worden, maar toch moet je het goed geregeld hebben. Zo heeft FBTO als enige zelfs een gratis telefoondokter. Ik denk dat ik die eens ga bellen.'' Na een korte pauze: ,,Dag dokter, met Monique. Prachtig weer, maar eh.. gestoten ja. Veel ijs? Ok, bedankt.'' Tevreden glimlacht ze naar de camera: ,,Veilig idee toch, zo'n dokter dichtbij.''

Mijnheer Speckmann uit Leeuwarden kon zich niet in die voorstelling van zaken vinden. De ‘telefoondokter' mocht voor ‘Monique' dan 24 uur per dag paraat staan, voor de rest van de verzekerden was hij alleen bereikbaar op het telefonisch spreekuur — maandagavond, tussen zeven en negen uur. De Fries diende een klacht in bij de Stichting Reclame Code (SRC ), die gegrond werd verklaard. De verzekeraar FBTO had in haar spotje ook naar ‘de voorwaarden' kunnen verwijzen, zo oordeelde de SCR . De zorgverzekeraar moest de commercial van het scherm halen.

Speckmann was niet de enige met klachten; het afgelopen jaar meldden zich negen andere zorgverzekerden bij de Stichting Reclame Code. Sommigen betoogden dat een commercial of advertentie van een zorgverzekeraar ‘onvolledig' was. Anderen spraken van ‘opzettelijk misleidend'. Zoals de vrouw die zich opwond over een televisiespotje van Zilveren Kruis, waarin de indruk werd gewekt dat ‘vanaf slechts 22,50 gulden per maand' een ZilverenVoordeelPolis kon worden afgesloten. ,,Een onjuist beeld van de kosten,'' meende de klaagster, want over de wettelijke bijdrage en het eigen risico van 2.400 gulden per jaar werd met geen woord gerept. Ook haar klacht werd door de SRC gegrond verklaard. De hoeveelheid informatie en het tempo waarin deze werd verstrekt, waren volgens de commissie ,,onvoldoende duidelijk en daardoor misleidend''.

Bij de Ombudsman Zorgverzekeringen kijken ze niet op van de voorbeelden. ,,Wij krijgen jaarlijks enkele tientallen klachten van ontevreden verzekerden'', zegt klachtenbehandelaar M. Meijer. Meestal gaat het volgens haar om ireële beloften over het omzeilen van wachtlijsten. Maar ook de reclame voor nieuwe zorgverzekeringen is nogal eens onderwerp van gesprek. Zo stond enkele weken geleden in Vrij Nederland een advertentie van Aegon voor Aemergo. Deze aanvullende ziektekostenverzekering biedt ,,permanente medische begeleiding'' en ,,de meest geavanceerde medische voorzieningen in geval van levensbedreigende ziektes en aandoeningen''.

Voor iedereen? ,,Nee'', erkent een woordvoerster van Aegon. ,,Onder de dekking vallen alleen operaties aan de grote bloedvaten, behandeling van kanker, transplantaties van grote organen, neurologische ingrepen en hartchirurgie.'' Om een willekeurig voorbeeld te noemen: een patiënt met aids komt niet in aanmerking voor Aemergo's ,,snelle toegang tot en behandeling door topspecialisten in de beste ziekenhuizen in de Verenigde Staten''. Hetzelfde geldt voor 65-plussers; zij moeten zich volgens Aegon bij een andere zorgverzekeraar melden. In zijn advertenties meldt de verzekeraar deze voorwaarden niet.

Vooral ziekenfondsen moesten de afgelopen jaren erg wennen aan de verhevigde concurrentiestrijd. Zij kregen pas in 1992 de wettelijke mogelijkheid om klanten te werven buiten de voormalige regiogrenzen. Het is volgens Walter Annard, woordvoerder van koepelorganisatie Zorgverzekeraars Nederland, een van de redenen voor de recente stortvloed aan radio- en televisiecommercials van Nederlandse zorgverzekeraars. ,,Ze ontdekken langzaamaan het ondernemerschap.''

Zorgverzekeraars Nederland wil die ontwikkeling stroomlijnen. De koepelorganisatie stelde in 1997 een gedragscode op. Onder ‘relatie met verzekerden' staat: ,,Bij het verschaffen van informatie, waaronder reclame, geeft de zorgverzekeraar een reëel, duidelijk en correct beeld van hetgeen hij te bieden heeft.'' Of de code wordt nageleefd, is volgens Annard moeilijk te toetsen. ,,Maar de wil is er.''

Het geld trouwens ook. Hoewel ziekenfondsen zeggen steeds minder uit te geven aan reclame – gemiddeld 3,44 gulden per verzekerde in 1998, tegen 4,03 gulden in 1994 – vermoedt de Commissie Toezicht Uitvoeringsorganisatie (CTU ) dat ze juist steeds meer geld vrijmaken. Sommige ziekenfondsen zouden reclamekosten verantwoorden onder de rubriek ‘overige kosten'. Daardoor ontbreekt het overzicht. Een woordvoerder van de CTU spreekt van ,,een hypothese''. Bewijzen kan hij het niet.