Cahier Derde Woensdag

Nieuws

Achtergronden

Opinie

Profiel

Documenten

MdV! De SGP-fractie vindt dat één van de kenmerken van een betrouwbare overheid moet zijn dat zij is 'na te rekenen' Dat geld óók en met name wat betreft de opzet en inhoud van de begroting. Het moet helder zijn op welke wijze het Rijk met de collectieve middelen omspringt en welke keuzen daar aan ten grondslag liggen. Tegen deze achtergrond zijn wij positief over de nieuwe wijze van opzet en behandeling van de begrotingen en jaarverslagen van het Rijk en de departementen. In het proces van beleidsbegroting tot beleidsverantwoording vormt de Derde woensdag van mei als dag van verantwoording een hoogtepunt in het parlementaire jaar. Overigens niet: hét hoogtepunt. Dat is en blijft voor de SGP-fractie immers de Derde dinsdag in september, en dan vooral wegens het feit dat deze dag dé dag is van onze constitutionele monarchie!

De verwachtingen omtrent de Derde woensdag in Mei waren alom hooggespannen. Deze dag van verantwoording zou mede bijdragen aan een verbetering van de controlerende taak van de Kamer en daarmee aan een gezond dualisme in onze staatkundige verhoudingen. Om een uitspraak van de heer Vondeling uit 1976 te parafraseren: de Tweede Kamer zou zich vanaf nu bij het, in andere jaren nogal tam gevoerde debat, meer als leeuw dan als lam kunnen opstellen. Binnenskamers deed zelfs een alternatieve benaming de ronde: 'Woensdag, gehaktdag'. In de afgelopen weken (en wellicht tijdens dit debat door andere woordvoerders) zijn daar reeds diverse toespelingen op gemaakt. Ook de SGP-fractie zal er nu een ten beste geven.
Als wij vandaag, op deze derde donderdag in juni, terugblikken op het eerste experiment met de Financiële Verantwoording "nieuwe stijl", dan lijkt het gehakt van een hoog vetgehalte te zijn geweest. Nu kan vet bijdragen aan de kwaliteit van het vlees, maar bij gehakt is dat juist niet het geval. Het is in de winkel moeilijk vast te stellen of het gehakt uit louter gemalen vlees bestaat, of dat in plaats daarvan extra vet is gebruikt. Bij het braden is het kwaliteitsverschil echter wel merkbaar. Door de verhitting wordt het vet aan het gehakt onttrokken, waardoor de ballen aanmerkelijk in omvang slinken. Hoe meer vet er in het gehakt zit, hoe kleiner de ballen uiteindelijk uitvallen.

Hoewel de SGP-fractie het kabinet niet op één lijn wil stellen met 'minder-bonafide' slagers, toch een treffende vergelijking. Immers met de rechtmatigheid van 's Rijks uitgaven zit het voor 99 á 100% wel goed, maar de doelmatigheid is echter lang niet altijd duidelijk. Ondanks de nog steeds vrij lijvige omvang van de departementale jaarverslagen was de informatie over de prestaties van het afgelopen jaar op onderdelen nogal mager of ontbrak zelfs. En dat gold wel in het bijzonder voor de beleidsprioriteiten die in een eerder stadium door de vaste commissies waren aangegeven. De regering weet deze tekortkomingen nog al eens aan de beperkte ervaring met het VBTB-proces. Ook kwamen de bewindspersonen regelmatig met het argument dat zij voor de informatievoorziening afhankelijk zouden zijn van derden - gemeenten, verzekeraars, uitvoeringsorganen sociale zekerheid etc. - die om een of andere formele reden de informatie niet tijdig hebben aangeleverd. Daarnaast zouden, ik citeer uit het AO over de Financiële Verantwoording van VWS, onderwerpen die betrekking hebben op premiegefinancierde uitgaven niet passen in een jaarverslag dat zich beperkt tot begrotingsuitgaven. Met andere woorden: zowel met betrekking tot de timing van de door de Kamer verlangde informatie als de wijze waarop deze wordt verstrekt, lijkt een en ander nog niet naar wens te verlopen. De SGP-fractie wil de regering dit euvel echter niet primair en ten volle aanrekenen. Het heeft ook te maken met de informatiehonger van de Kamer. Daarbij zou het veel meer over de kwaliteit dan over de kwantiteit van de informatie moeten gaan. De volksvertegenwoordiging eigen zijnde permanente aandrang tot meer vragen mag niet leiden tot een overvragen naar het onmogelijke. Dat schaadt de doelstelling van de Derde woensdag in Mei. En evenzeer de eigen controletaak, ofwel het vetgehalte van de gehaktdag. De SGP-fractie neemt aan dat de regering dit punt serieus neemt. Ik verwacht van de zijde van de regering echter wel enige voortvarendheid om de onervarenheid van de departementen met dit nieuwe traject ten spoedigste op te lossen. Op welke wijze wordt daar aan gewerkt?
Daarnaast vindt de SGP-fractie, dat de regering zich maximaal moet inspannen om de gevraagde prestatiegegevens in het vervolg alsnog tijdig en op de verlangde wijze te kunnen verstrekken. Dat betekent dat er afspraken moeten worden gemaakt met genoemde derde partijen over het eerder leveren van de gewenste informatie. Op welke wijze denkt de regering dat te kunnen doen? Hoe kan dan de betrouwbaarheid ervan worden gewaarborgd?
Een interessante optie in dit verband zou kunnen zijn om de relevante bepalingen in onder meer de Comptabiliteitswet, Gemeentewet, Organisatiewet Sociale Verzekeringen 1997 en Ziekenfondswet met betrekking tot het tijdstip van informatielevering te stroomlijnen. Daarbij zouden dan tevens de betrouwbaarheidsvereisten nader kunnen worden bezien. Graag een reactie van de regering. Kan de regering met een notitie komen, waarin alle geconstateerde knelpunten in de informatievoorziening worden beschreven?

Bij de eerste bespreking van de jaarverslagen "nieuwe stijl" ging het meer over de vraag hoe de feitelijke informatievoorziening verder kan worden verbeterd dan over de al dan niet geslaagde realisatie van beleidsdoelstellingen. Wat dat betreft blijken de gehaktballen op deze Derde donderdag in juni veel kleiner uit de braadpan te zijn gekomen. De SGP-fractie gaat er van uit dat het debat over de financiële verantwoording 2000 volgend jaar meer vlees dan vet zal bevatten.

Uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk over 1999 blijkt een positief beeld van de financiële toestand van Nederland. Het gevoerde begrotingsbeleid heeft geleid tot meevallers aan zowel de inkomsten- als de uitgavenkant, met als resultaat het eerste begrotingsoverschot sinds 26 jaar. De SGP-fractie gaat er van uit, dat het debat over de Voorjaarsnota, D.V. volgende week voornamelijk in het teken van de verdeling van deze meevallers zal staan.

Een concreet punt met betrekking tot het Financieel Management van het Rijk: de door de Rekenkamer gesignaleerde tekortkomingen in het financieel beheer bij enkele agentschappen. De reden voor het op afstand plaatsen van overheidsinstellingen was destijds, dat dit tot efficiencywinst zou moeten leiden. De SGP-fractie was echter van mening dat er terughoudend moet worden omgegaan met het verzelfstandigen van overheidstaken. Kan de regering nader toelichten in hoeverre, zoals zij zelf in het Financieel Jaarverslag van het Rijk aangeeft, de introductie van het agentschapmodel een belangrijke katalysator is geweest voor het bereiken van een meer resultaatgerichte werkwijze bij de centrale overheid? Ziet de regering in de kritiek van de Rekenkamer op het punt van het inadequate financieel beheer aanleiding om de positie van agentschappen te heroverwegen?