Onder heftige protesten laat de Japanse emigrantenzoon Fujimori zich vandaag voor de derde achtereenvolgende keer als president van Peru installeren. 'Een dictator laat zich kronen'.

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

RIO DE JANEIRO, 28 JULI. In het centrum van Lima heerst de staat van beleg. Veertigduizend politiemannen in gevechtstenue moeten het feestje beschermen dat Alberto Fujimori vandaag voor zichzelf heeft georganiseerd. Vandaag wordt hij beëdigd als president van Peru, voor een derde opeenvolgende termijn.

De sfeer in de stad is grimmig. Waterkannonnen, tanks, honden en driedubbeldikke cordons. Een kwart miljoen Peruanen is vanuit het hele land naar de hoofdstad gereisd om te protesteren tegen de 'illegale' installatie van Fujimori. Ze bivakkeren in tenten en hutten die door de oppositie in stadsparken en pleinen zijn opgezet. Nog voordat gisteravond de 'protestwake' tegen de installatie begon, waren al tientallen opposanten van Fujimori door de geheime dienst opgepakt. Het presidentiële paleis en parlement waar de ceremonies vandaag plaatsvinden zijn hermetisch afgegrendeld. Voor televisieploegen is het verboden om de protesten vanuit de lucht te filmen. Amnesty International vreest dat het zal komen tot 'excessen' en bloedvergieten. De oppositie heeft overal eerste hulpposten ingericht. "Typisch de manier waarop een dictator zich laat kronen", schampert commentator Mirko Lauer van de Peruaanse oppositiekrant La República. Want ook op het inwijdingsfeestje zelf is de sfeer dictatoriaal. De enige presidenten van het Amerikaanse continent die de uitnodiging om te komen aannamen, zijn van twijfelachtige reputatie. President Banzer van Bolivia is een tot democraat bekeerde dictator uit de jaren zeventig. En president Noboa van Ecuador kwam aan de macht na een staatsgreep van militairen en indianen. Samen vormen ze de enige hoge gasten op Fujimori's partijtje. De Verenigde Staten weigerden zelfs een delegatie uit Washington te sturen. "We bekijken de situatie in Peru met kritische ogen", zei een woordvoerder van het State Department gisteren, en liet weten dat de ambassadeur in Lima 'goed genoeg' was als officieel vertegenwoordiger van de VS bij de plechtigheid.

Eerder veroordeelden de Amerikanen de 'ondemocratische verkiezingen' van afgelopen mei. Oppositieleider Alejandro Toledo had zich uit de tweede ronde van de verkiezingen teruggetrokken, omdat hij zijn electoraat niet 'naar de slachtbank van de fraude' wilde voeren. Even later trokken ook de buitenlandse waarnemersorganisaties hun handen van de verkiezingen af. Ze noemden het proces 'onregelmatig' en 'frauduleus': computers die maar wat deden, van te voren ingevulde stembiljetten, en meer uitgebrachte stemmen dan er kiezers zijn.

Zijn feestje mag nu grimmig zijn, en zonder de praal van buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders. Toch heeft Fujimori vandaag niet te klagen. De man die de afgelopen tien jaar in Peru de scepter zwaaide heeft hoog spel gespeeld, en gewonnen. Een eerste overwinning behaalde hij bij de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), vlak na zijn dubieuze verkiezing in mei. De Amerikanen, de Canadezen en de democratische presidenten van Chili en Argentinië wilden dat de OAS de verkiezing van Fujimori ongeldig verklaarde. Het plan stuitte echter op heftig verzet van Mexico en Brazilië. Deze landen vreesden de binnenlandse inmenging van de OAS.

Uiteindelijk werd er alleen een OAS-missie gestuurd. De missie 'veroordeelde' het regime van Fujimori niet, maar deed een aantal 'aanbevelingen' voor de 'democratisering' van Peru. Zo moet er een onafhankelijke kiesraad komen. De rechterlijke macht - nu volledig in handen van Fujimori - zou ook weer onafhankelijk moeten worden. De media zouden kritische geluiden moeten toelaten. En ten slotte zou de 'Raspoetin' van Peru, de duistere baas van de geheime dienst Vladimiro Montesinos, verwijderd moeten worden. Het is immers dankzij de systematische intimidatie en de 'big brother'-achtige afluisterpraktijken van Montesinos en zijn geheime dienst dat Fujimori tien jaar lang in het zadel wist te blijven. Tegenstanders werd de mond gesnoerd. Ze werden gemarteld, of economisch gechanteerd.

Braaf beloofde Fujimori de OAS haar 'aanbevelingen' uit te voeren. Maar de missie had haar hielen nog niet gelicht, of de dictator blies alweer van de toren over 'ontoelaatbare inmenging'. Fujimori zei er niet over te piekeren zijn alter ego Montesinos van zijn macht te beroven. Zo kwam hij zonder veel kleerscheuren weg met de buitenlandse veroordeling van zijn regime. Wat in mei nog leek uit te draaien op economische boycot en internationaal isolement, verwaterde in korte tijd tot 'aanbevelingen' en 'kritisch volgen'. Ook de binnenlandse obstakels werden door Fujimori snel uit de weg geruimd. Het was Fujimori in mei niet gelukt een meerderheid in het parlement te halen. Ondanks de grootscheepse fraude had hij maar 57 van de 120 parlemetszetels. Dit betekende dat de oppositie zijn derde termijn zou kunnen tegenhouden. De grondwet zegt dat een meerderheid in het parlement de installatie van een president moet goedkeuren. De dag na verkiezingen al beloofde Fujimori dat hij 'minstens acht' parlementariërs uit de oppositie zou weten 'los te weken'. Het werden er dertien. Twee parlementariërs die zich niet lieten chanteren beschreven hoe dat 'losweken' gaat. Elk van hen kreeg 20.000 dollar geboden plus een kleine salarisverhoging van tienduizend dollar per maand. Toen omkoping niet doorging, kwamen de bedreigingen. 'Waarschuwingen' voor de 'veiligheid' van vrouw en kinderen, dreigtelefoontjes over de eigen 'gezondheid', en tenslotte de chantage met filmpjes en foto's van seksuele handelingen.

Het enige dat Fujimori niet heeft kunnen voorkomen is de steeds betere organisatie van de oppositie. Rammelend met pannen en zwaaiend met zwarte rouwvlaggen vragen tienduizenden Peruanen om democratie in hun land. Maar het buitenland heeft andere dingen aan zijn hoofd.

Zie ook:

VS en EU laken verloop verkiezingen (31 mei 2000)
Arm Peru (30 mei 2000)
Toledo trekt zich terug uit verkiezingen Peru (19 mei 2000)
Kleine indiaan komt uit het niets (14 april 2000)
Fujimori krijgt net geen 50 procent (13 april 2000)
Verkiezing Peru eindigt in traangas (10 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )