M E D I A
|
NIEUWSSELECTIE
|
Negers kunnen goed dansen
HENK VAN GELDER
Voor een symposium over etnische stereotypen in de reclame, ter gelegenheid van een tentoonstelling in het Rotterdamse hoofdkantoor van Nationale-Nederlanden, stelde Felix de Rooy een videoband samen met reclame van de afgelopen drie maanden. In het dagelijks leven is De Rooy theatermaker, maar daarnaast verzamelt hij voorbeelden van de manier waarop blank naar zwart keek en kijkt. Op de videoband zette hij de schoonmaker van de Gouden Gids tussen andere recente spots. Want ook in de reclame voor Coca-Cola is het een exotisch boeltje, met swingende negers op een tropisch palmenstrand - alles goed en wel, maar wie is de enige die aan het slot een stoere slok van die verfrissende Coca-Cola mag nemen? Een blanke man, hoewel gebruind door de zon. Zo bezien zou je bijna een patroon herkennen. En vooral toen De Rooy ook nog een filmpje liet zien voor de business-collectie van C&A: een heel kantoor vol druk bewegende bedrijfsfunctionarissen, zonder dat daar één zwarte collega tussen liep. Zelf beperkte de verzamelaar zich overigens tot een paar sarcastische tussentekstjes. Hij viel niet aan, hij signaleerde slechts. Maar zijn boodschap was duidelijk: de blanke medemens komt in de reclame in al zijn verschillende gedaanten voor, terwijl de zwarte nog steeds een stereotype is. Voorheen was dat natuurlijk veel erger. Op de tentoonstelling, ingericht door de stichting Imago Mundi en bestemd voor medewerkers van Nationale Nederlanden, hangen sterke voorbeelden van racistische reclame uit vroeger tijden. Daarnaast is echter ook werk van latere datum te zien, dat tot nadenken stemt. Zo adverteerde de fast food-keten Free Time eind jaren tachtig met een foto van een blanke jongen en een donker meisje, en de tekst: "Bij zo'n lekkere lange Longburger krijgt u een hete choco gratis." Onschuldig grapje of discriminatie? "Ik denk dat de makers zich er absoluut niet van bewust zijn dat je er ook op deze manier naar kunt kijken", zei Matthijs de Jongh van het Amsterdamse reclamebureau KesselsKramer, toen de discussie op het symposium over de Gouden Gids ging. "Ik geloof dat er geen enkele kwade opzet in het spel is. Maar als je het zo in een rijtje andere commercials zet, denk je: ja, goh, misschien toch een beetje raar." Uit eigen ervaring weet De Jongh dat sommige opdrachtgevers nogal huiverig reageren als hun reclamebureau voorstelt zwarten te laten optreden. Ze vrezen dat blanken zich in die reclame dan niet meer zullen herkennen. "En marketeers zijn ertoe opgeleid om risico's te mijden," aldus de reclameman. Hoe ingewikkeld het kan zijn, bleek trouwens ook. Een zeer zwarte mevrouw in het publiek zei dat ze dat Gouden Gids-filmpje juist heel humoristisch vond. En over stereotypen gesproken: de blanke man die al die glasbedrijven belt, op zoek naar de goedkoopste, was die niet typisch een voorbeeld van de zuinige Hollander?
|
NRC Webpagina's
9 NOVEMBER 1999
Het geluk als sigaar |
Bovenkant pagina |