NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Wie nu nog betaalt voor toegang tot internet, zit óf al vast aan een abonnement, óf wil meer dan simpelweg wat surfen. Voor de rest van Nederland is het internet sinds kort gratis. Of wordt er toch nog ergens een rekening gepresenteerd?

Z.C.A. LUYENDIJK

"Het gaat hard", zegt de woordvoerder van het telecombedrijf Versatel. "Binnen twee weken hebben meer dan 50.000 mensen zich laten registreren voor gratis toegang tot internet. Dat is meer dan we hadden verwacht."

Versatel exploiteert met Free Record Shop en Radio 538 de internetaanbieder Zon, die toegang volledig gratis aanbiedt. Van de cd- roms met de benodigde software liggen grote stapels klaar naast de kassa's van de Free Record Shop. Na de installatie van de programmatuur en achterlating van naam, adres, leeftijd en telefoonnummer en enkele voorkeuren, kan onmiddellijk gesurfd worden.

Gratis? "Nee", zegt directeur marketing F.I. Akihary van UUnet, de grootste aanbieder van internetdiensten voor de zakelijke markt. "De toegang is wel gratis, maar voor de tijd die men surfend doorbrengt moet worden betaald in de vorm van telefoontikken. In de meeste gevallen geldt een lokaal tarief, maar zodra je hulp nodig hebt en een helpdesk belt, kost een minuut bellen ineens een gulden. En als het druk is, moet je soms lang wachten."

"Wij zijn natuurlijk geen filantropische instelling", zegt Anoeska van Leeuwen van Versatel. "Wij genereren inkomsten door de telefoontikken die de klant betaalt, door de verkoop van advertenties op de zogenoemde 'portal' - de openingspagina van Zon - en door 'e-commerce', de handel via internet. Van elke transactie via Zon ontvangen wij een percentage."

Op dit moment leveren de telefoontikken de meeste inkomsten. Voor telecommunicatiebedrijven als Versatel, Telfort en ook KPN creëert gratis toegang tot internet aanzienlijk meer verkeer op hun netwerken. Een deel van de opbrengst daarvan gaat altijd naar KPN voor het leveren van de zogenoemde 'interconnectie', de verbinding tussen de huiskamer en de netwerken van de telecombedrijven. Een ander deel gaat naar de internetaanbieders (de zogenoemde 'kick-back'-regeling) en de rest naar de telecombedrijven. "Bij Zon moet in de toekomst ongeveer een derde van de inkomsten uit de telefoontikken komen, een derde van adverteerders - die graag op zo'n openingspagina willen staan omdat ze zeker weten dat surfers daar komen - en een derde uit de commercie", zegt Van Leeuwen van Versatel. Versatel heeft een aandeel van negentig procent in Zon. Free Record Shop en Radio 538 zijn ieder voor vijf procent aandeelhouder. Voor Free Record Shop is Zon vooral een 'dienstverlening' aan jongeren, zoals woordvoerder Rob Hermans van het bedrijf het aanbieden van gratis internet noemt. "Verder hebben we een advertentie op de openingspagina die doorverwijst naar onze eigen website waar inderdaad elektronisch gekocht kan worden." De handel via internet noemt Hermans echter 'vooralsnog absoluut niet veelbelovend'. In Amerika, dat naar schatting anderhalf jaar vóór ligt met het medium op Europa, is gebleken dat nog geen procent van alle cd-verkopen via internet gaan.

Een voorbeeld hoe in de toekomst de elektronische handel een hele andere vorm aanneemt dan verwacht, leverde David Bowie's platenmaatschappij Virgin deze week, door aan te kondigen dat de nieuwe cd Hours van de beroemde popartiest tot 4 oktober uitsluitend via internet te verkrijgen is. Bowie-fans kunnen Hours vanaf een aantal door Virgin aangewezen sites tegen betaling kopiëren naar hun computer en krijgen als bonus een liedje dat niet op het plastic-schijfje staat dat later in de winkels te koop zal zijn. Free Record Shop is door deze manoeuvre zo pijnlijk getroffen, dat het bedrijf heeft aangekondigd de nieuwe Bowie nimmer in de verkoop te nemen. "Als de verkoop via winkels tegelijkertijd begonnen zou zijn, bied je tenminste een keuze. Nu zijn we veel van de ware fans en daarmee een belangrijk deel van de omzet kwijt", zegt Hermans van de Free Record Shop. Een woordvoerder, die anoniem wil blijven, van een concurrende gratis internet-aanbieder, noemt het besluit van Virgin een 'prachtig voorbeeld van internetcommercie', waarop Free Record Shop kennelijk op geen enkele manier geanticipeerd had. "Door zo enthousiast gratis toegang tot het internet weg te geven, snijdt het bedrijf zich plotseling danig in de vingers", constateert hij niet zonder leedvermaak.

Voor UUnet is de plotselinge sterke groei van het aantal internetgebruikers door de gratis aanbiedingen een 'positieve ontwikkeling'. Met zoveel meer gebruikers wordt het voor veel meer bedrijven aantrekkelijk in internet te investeren, en met zijn sterke positie op de zakelijke markt zal UUnet daarvan profiteren. Een schaduwzijde noemt Akihary van UUnet de toegenomen drukte op het net, die voor meer en langer oponthoud zal zorgen. "Als we niet uitkijken krijgen we het succes als een boemerang in ons gezicht terug. Hoe drukker het wordt, hoe moeilijker het zal worden überhaupt toegang te krijgen. De poorten kunnen maar een beperkte hoeveelheid gebruikers aan. Je zal de mededeling krijgen die ik ook wel eens op mijn mobiele telefoon krijg en waar ik mij vreselijk aan kan ergeren: 'netwerk bezet'. Aan de andere kant zullen veel gebruikers afhaken: aan de onderkant van de markt wegens de ongetwijfeld hogere telefoonrekeningen en aan de bovenkant door de lange wachttijden. Uiteindelijk zullen twee of drie sterke aanbieders overblijven. Banken bijvoorbeeld, met hun lange ervaring met dienstverlening aan hun klanten. Geef het een jaar, of anderhalf, dan ziet alles er weer anders uit."

Eerder verschenen in deze rubriek:

Een supermarkt op de kabel
(11 september 1999)
Gevecht om de peuter
(14 augustus 1999)
'Investeerders maken elkaar gek op Internet'
(7 augustus 1999)
Voor veel kinderen in VS is Bijbel taboe op Internet
(31 juli 1999)
Bedrijven ontdekken Internet-wizzkids
(24 juli 1999)
Do you need money?
(17 juli 1999)
'Let my pages go'
(3 juli 1999)
Een pijltje bij Breughel
(19 juni 1999)
Digitale speeltjes voor op het bureau
(12 juni 1999)
De heksenjacht op buitenbeentjes
(15 mei 1999)
Paranoïde cybercowboys
(1 mei 1999)
Tsjernobylvirus treft maandag pc's
(24 april 1999)
Emotionele turbulentie
(10 april 1999)
Sexy Xena tart Hindoestanen
(03 april 1999)
Niet voor de pc alleen
(27 maart 1999)
Oscars exclusief op 't web live
(20 maart 1999)
Orde in de
(20 februari 1999)
Radio terwijl u surft
(13 februari 1999)
Internet voor de ultieme televisiefan
(6 februari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.