NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MARIE-JOSÉ KLAVER
Het oude hackersadagium 'information wants to be free' ten spijt, groeit de behoefte bij kunstenaars, fotografen, journalisten en andere content workers om hun werk te beschermen tegen ongeoorloofd kopiëren en hergebruiken naarmate het Internet in betekenis toeneemt. De aantrekkelijke mogelijkheid van het World Wide Web om je werk voor weinig geld te publiceren of ten toon te stellen, vormt tegelijkertijd de keerzijde. Iedereen die het bekijkt, bezit in feite een kopie.

Steeds vaker worden digitale watermerken, onzichtbare kenmerken die vertellen wie de eigenaar is, ingezet in de strijd tegen het kopiëren (stelen) van foto's, illustraties en video- en audiofragmenten op Internet. De online versie van Playboy beschermt al ruim een jaar de naaktfoto's met elektronische watermerken. Met succes. Begin vorige maand werd de Californische fotograaf Franceso Sanfilippo tot een boete van bijna 4 miljoen dollar veroordeeld wegens ongeoorloofd kopiëren en verspreiden van foto's van de Playboy-website. De fotograaf verkocht cd-roms met 7.500 Playboy-foto's. Internet is opgezet om informatie te delen. Het vrijelijk kopiëren van het werk van anderen hoort daar volgens velen bij. Cybergoeroes als John Perry Barlow (ex-Grateful Dead en oprichter van digitale burgerrechtenbeweging Electronic Frontier) en Esther Dyson (digitaal ondernemer) beschouwen het zelfs als een uitgangspunt voor de economie van de toekomst. Copyright zal volgens hen vervangen worden door pay-per-view in wat zij de aandachtseconomie of de ideeëneconomie noemen. Kunstenaars en schrijvers die geld aan hun werk willen verdienen moeten het zelf aan de man brengen in cyberspace. Iedere afnemer betaalt een klein bedrag.

Niet iedereen wil in een auteursrechtenvrij universum wonen. De Californische kunstenaar Mattison Fitzgerald is een campagne tegen het kopiëren van kunst op Internet begonnen nadat zij ontdekte dat een van haar schilderijen zonder haar toestemming werd gebruikt op een site voor digitale postkaarten. Met de leuze 'Protect Art It's Not Shareware' en een logo dat wel gekopieerd mag worden probeert Fitzgerald de Internetcultuur te veranderen en een einde te maken aan de dominantie van de technici met hun voorliefde voor shareware (gratis software). Ze stoort zich mateloos aan de vele verzoeken van Internetgebruikers die vragen of ze haar werk mogen gebruiken. ,,Techneuten zijn allemaal cultuurbarbaren zonder verstand van kunst'', beklaagde Fitzgerald zich in een interview met de online nieuwsdienst MSNBC.

Die kritiek lokte scherpe reacties uit. In het gastenboek op Fitzgeralds website vraagt een bezoeker zich af wat de kunstenaar op Internet doet als ze zo'n hekel heeft aan de technici die het hebben bedacht en het onderhouden. Wat Fitzgerald over het hoofd ziet, is dat niet alle technici voorturend het werk van anderen klakkeloos kopiëren. Er zijn inmiddels tientallen verschillende programma's te koop om foto's, muziek- en filmfragmenten en illustraties elektronisch te watermerken. Het bedrijf Digimarc levert ook een gratis programma om te bekijken of een afbeelding een digitaal watermerk heeft.

Nu gebeurt het opsporen van illegale afbeeldingen nog door mensen. Playboy heeft een full time medewerker in dienst die het web afspeurt op zoek naar roofkopieën en tips natrekt. In de nabije toekomst zullen speciaal getrainde intelligent agents als een soort elektronische detectives van computer naar computer reizen op zoek naar gevallen van diefstal. Ze controleren foto's en kunstwerken op hun digitale watermerk en sturen de rechthebbende eigenaar een berichtje als ze een illegale kopie aantreffen.

Of het een waterdicht systeem is, is overigens maar de vraag. Een programmeur van de universiteit van Cambridge heeft een gratis programma ontwikkeld, Unzign, waarmee elektronische watermerken verwijderd kunnen worden. Fabrikanten van watermerk-software kunnen het gebruiken om hun producten te testen, digitale dieven om illegale kopieën te gebruiken.

Protect Art It's Not Shareware
(www.rhinodev.com/M)

Digimarc
(www.digimarc.com)

Eerder verschenen in deze rubriek:

Nieuwe media, nieuwe grenzen
(2 mei 1998)
Gluren naar bezoekers
(21 april 1998)
Het valt wel mee
(14 april 1998)
Usenet onder 'curatele'
(7 april 1998)
Een beetje samen op internet
(31 maart 1998)
De gaten in Windows
(24 maart 1998)
Het gevaar van zelfregulatie
(17 maart 1998)
Cyberaanval op het Pentagon
(10 maart 1998)
Gemodder met Webkanalen
(3 maart 1998)
Digitale revolutie geeft leraren het nakijken
(24 februari 1998)
Fascinatie en verbijstering
(17 februari 1998)
Niets vragen, niets zeggen
(10 februari 1998)
Op zoek in Nederland
(3 februari 1998)
Van @ tot zwart gat
(27 januari 1998)
Te weinig en te vroeg
(20 januari 1998)
Vieze woorden in de ruimte
(13 januari 1998)
Van boomhut tot grachtenpand
(6 januari 1998)

Eerder verschenen artikelen in het archief.