NIEUWS | TEGENSPRAAK | SUPPLEMENT | AGENDA | ARCHIEF | ADVERTENTIES | SERVICE 

NRC


Nieuws


ZONSVERDUISTERING
ECLIPS IN BEELD
ALLEEN IN SUPERLATIEVEN TE BESCHRIJVEN
NEDERLAND EN BELGIË
OMRINGENDE LANDEN
EUROPA
OOGGETUIGEN
HET WEER
WETENSCHAP
NATUUR
KIJKEN, FOTO'S, FILM
MYTHEN EN LEGENDEN
BIJBEL
REIZEN
BOEKEN
LINKS

Kijken, fotograferen en filmen

Kijken naar de eclips vereist enige voorbereiding. Enkele tips:

Kijken
Het is ronduit gevaarlijk om recht in de zon te kijken wanneer de zon nog niet, of niet meer, volledig door de maan wordt bedekt. Wie dat te lang doet, loopt kans op tijdelijke ‘eclipsblindheid' en blijvende schade aan het netvlies.

Tijdens de totale fase van de zonsverduistering gaat het felle zonsoppervlak volledig schuil achter de maan. De schitterende corona is dan te zien. Hier kunt u zonder gevaar voor oogbeschadiging recht inkijken, want het licht van de corona is veel zwakker dan het licht van de zon zelf. Het is zelfs nog beter om een verrekijker gebruiken, omdat daarmee de prachtige structuur van de lichtkrans beter is te zien.

Een gewone zonnebril is absoluut ontoereikend bij het kijken naar de gedeeltelijk verduisterde zon. Het speciale eclipsbrilletje is een kartonnen houder met voor elk oog een zonnefilter. Deze brilletjes zijn voor een paar gulden te koop bij volkssterrenwachten, planetaria en wetenschapsmusea. Leveranciers van telescopen verkopen ook speciale zonnefilters. Een nadeel van zulke filters is dat de handen niet vrij zijn. Ronduit onveilig zijn beroete glaasjes, CD-schijfjes of computerfloppy's. Ze laten te veel licht door en geven slecht beeld.

Fotograferen
Het fotograferen van een totale zonsverduistering vereist semi-professionele apparatuur. De meeste ‘gewone' automatische camera's hebben niet de mogelijkheid om diafragma en belichtingstijd handmatig aan te passen, u kunt er hooguit mee inzoomen. De voorkeur hebben toestellen waarbij u door de lens kunt zien wat u fotografeert. De beste resultaten worden dan ook verkregen met een klassieke, mechanische spiegelreflexcamera met verwisselbaar objectief. Gebruik een stevig fotostatief. Een uit de hand genomen foto wordt onscherp door beweging, terwijl in de totaliteitsfase juist vrij lang moet worden belicht.

U kunt kiezen voor een kleurenfilm of een diafilm. Het voordeel van een diafilm is dat de beelden kleurecht zijn, al kunnen te lichte of te donkere kleurennegatieffilms bijgesteld worden. Gebruik geen films met een hoge gevoeligheid. Deze zijn vrij grofkorrelig van structuur, zodat bij het vergroten de fijne details van de opname verdwijnen. Een film met gevoeligheid van 100 ASA/21 DIN is voor de meeste onderwerpen voldoende. Voor het fotograferen van de eclips met nog wat direct zonlicht levert 50 ASA ook mooie resultaten op.

Tijdens de gedeeltelijke fase zijn speciale zonnefilters nodig. Gebruik de filters voordat de totaliteitsfase is aangebroken om het zonlicht te temperen. Verwijder ze enkele tientallen seconden vóór de totaliteit, want een totaliteit met filters levert alleen maar zwarte plaatjes op.

Bepaal of u het zonsbeeld groot of klein wilt afbeelden. Bij een standaard 50 mm objectief blijft er van de zon een hele kleine afbeelding over op het negatief of de dia. Ook sterk uitvergroten levert dan later vaak weinig resultaat op. Om de corona mooi in beeld te krijgen, moet u met telelenzen werken. Automatische flitsers kunt u beter afplakken om te voorkomen dat omstanders door uw flitslicht worden verblind tijdens de totaliteit, of dat metingen worden verstoord.

Om de snel verdwijnende zonnesikkel te fotograferen stelt u de combinatie van lens, diafragma en filter zo in dat als eerste een belichtingstijd van 1/500 seconden kan worden gebruikt. De sikkel kan dan in de laatste twintig seconden voor het verdwijnen worden geschoten. Als de zon is verdwenen, gaat u door met een reeks opnamen met oplopende belichtingstijden. Met een draadontspanner kan dan in vijf tot zeven stappen een belichtingstijd van één of twee seconden worden bereikt. Daarbij wordt de lichtzwakkere buitencorona steeds beter zichtbaar op de plaat. Vervolgens gaat u in de omgekeerde volgorde te werk, schiet de opnamen met steeds kortere sluitertijden. Als de zonneschijf weer aanwezig is, wordt het tijd om de filters weer voor de lens te plaatsen. Maar daarvóór kunt u zonder filter nog net de prachtige krans langs de zonnerand opnemen, de zogenoemde ‘parels van Baily'.

Bij het fotograferen van de zonsverduistering kunt u als compositie ook een hoog gebouw opnemen. Wilt u afbeeldingen van het verduisterde landschap maken, maak dan een aantal opnamen met een vast diafragma en met steeds dezelfde sluitertijd. Voor de eerste opname kiest u voor een sluitertijd en diafragma die iets overbelichte foto's opleveren. De laatste foto's zullen donkerder uitvallen.

Video-opnamen
Een videoband laat meer zien van wat er echt gebeurt dan een reeks foto‘s. Ook kunt u met de videocamera de corona beeldvullend opnemen door het grote ‘zoombereik'. Bovendien kunt u de reacties van omstanders opnemen. De camera moet op een statief worden geplaatst en tijdens de gedeeltelijke fase heeft u een goede zonnefilter nodig. Denk eraan dat bijsturen van het apparaat nodig is, omdat de zon zich aan de hemel verplaatst. Kies voor een handmatige scherpstelling en onderbelicht het beeld bewust als het mogelijk is, omdat automatische belichting veel zwart in beeld ‘ziet'. De corona raakt overbelicht als de belichtingstijd verlengd wordt. Veel videocamera's worden tegenwoordig geleverd met lichtsterke lenzen. Soms zijn ze zo lichtsterk dat ze ook in de meer donkere fasen van de eclips meer licht opvangen dan wenselijk is. Ook hebben de meeste videocamera's een automatische diafragma-instelling, bij weinig licht wordt automatisch de volle lensopening gebruikt. Als dit niet kan worden geblokkeerd is dat nadelig; in plaats van een beeld met een geleidelijke overgang van licht naar donker levert het een vrij egaal verlichte opname op.

NRC Webpagina's
20 mei 1999

   Bovenkant pagina


NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl) MEI 1999