|
|
 ECLIPS IN BEELD ALLEEN IN SUPERLATIEVEN TE BESCHRIJVEN NEDERLAND EN BELGIË OMRINGENDE LANDEN EUROPA OOGGETUIGEN HET WEER WETENSCHAP NATUUR KIJKEN, FOTO'S, FILM MYTHEN EN LEGENDEN BIJBEL REIZEN BOEKEN LINKS  |
Nog geen 'eclipsomanie' in Cornwall
CORNWALL, 9 AUG. In het hele bestaan van de spoorwegen had niemand in
Groot Brittannië nog ooit zo'n volksverhuizing gezien. Er was een
eclips in aantocht en drie miljoen mensen namen de trein om de
zonsverduistering met eigen ogen te zien. Ten minste twintig van hen
waren na afloop blind.
Dat was op 29 juni 1927, toen in Noord-Engeland voor het laatst de maan
voor de zon schoof.
We zijn ruim zeventig jaar verder en Cornwalls 'eclipscoördinator',
de brigadegeneraal Gage Williams, presideert deze week over een
soortgelijke massaverplaatsing - of niet. Ruim twee minuten totale
duisternis boven Cornwall en Devon leiden tot schattingen die
variëren van 1 tot 2 miljoen aan toevloed van kijkers. Niet dat die
taxaties al door feiten zijn gestaafd.
Het is waar: de treinen van Londen naar Penzance hebben sinds zaterdag
geen tweedeklas-zitplaatsen meer in de aanbieding. Het autoverkeer
(langs alle snelwegen naar het westen staan al tien dagen lang
waarschuwingsborden) is volgens de Exeter eclips-
verkeerscoördinatiecentrale (speciaal ingericht) tien procent
intenser dan andere jaren. Maar de boeren die in Cornwall hun land
hebben omgeploegd om gigantische kampeerterreinen te crëeren,
hadden althans dit weekeinde hun 40.000 staanplaatsen nog voor geen
fractie gevuld.
In de krant staan de speciale boottripjes van vele, vele scheepvaart- en
cruisemaatschappijen tot op eenderde van de oorspronkelijke kosten
afgeprijsd. Hotels mogen dan hun kamers voor drie keer de normale prijs
en een minimumreservering van vier nachten gevuld hebben, van
'eclipsomanie' is nog niet echt sprake.
De pers, die een jaar geleden al begon de hype over de schaarste aan
ruimte en accommodatie in het totaalgebied op te stuwen, jende dit
weekeinde: wordt de Cornwall-zonsverduistering een uniek
millenniumgebeuren of eindigt het in de kostbaarste flop van jaren?
Het is niet alleen dat de restaurantcriticus van de New York Times
de consistentie en inhoud van Cornwalls delicatesse, de Cornish
pasty, net publiekelijk heeft afgedaan als "a doorstop". Cornwall was
buiten zinnen, getuige de razende telefoontjes naar het lokale BBC-
radiostation.
Nee, het deegenvelopje met aardappelen en groenten overleeft de
Amerikaanse walging wel. De vrees voor een flop houdt eerder verband met
het weer op de elfde augustus. NASA voorspelde een kans van 40 procent
op een onbewolkte hemel, door Britse weersvoorspellers inmiddels
omgesmeed tot een kans van 40 procent op regen.
Maar wat betekent het voor de toeristische reputatie van Cornwall als
die honderdduizenden eclipskijkers woensdag met de paraplu op moeten
constateren dat er toch niets te zien valt?
De brigadegeneraal insisteert dat een zonsverduistering bij bewolkte
hemel juist ook zijn bekoringen heeft. Er zal volgens hem sprake zijn
van "een dunne, zwarte lijn die op je afkomt als een exprestrein. Een
scherpomrande schaduw die je op een zonnige dag niet zou zien en die op
je afraast. In Wales, in 1927, zagen hele heuvels vol Welshmen, die
klaagden over de bewolking, dit uitzonderlijke verschijnsel op zich
afsnellen.
Cornwall vreest tekort aan wc-papier
Er ontstond een optische illusie, waarbij het leek of de wolken
bovenop de bewoners zouden vallen. Dus zelfs als het bewolkt is, dan nog
zul je iets te zien krijgen waarmee je kinderen en kleinkinderen nog
jaren aan het hoofdkunt zeuren."
Patrick Moore, 's lands top-sterrenkijker en de bejaarde presentator van
The Sky at Night is al een week lang elke avond op de BBC te
zien met wervende teksten over de opwinding die hij voelt bij dit
'eens-in-je-leven' evenement. Moores accent is zo 'plummy' en zijn
oogglas hangt zo vervaarlijk uit zijn gezicht, dat de aandacht van de
inhoud van zijn boodschap al gauw wordt afgeleid. Dat is jammer, want
de BBC besluit het blokje reclame voor de eigen uitzendingen met het
advies van de officiële medisch adviseur van Hare Majesteits
regering: de zonsverduistering is niet om naar te kijken. Tot woede van
Europees goedgekeurde eclipskijker-fabrikanten, verkopers van
zonsverduisteringsbrillen en charlatans die onuitsprekelijke dingen met
zilverpapier in een trechtertje doen, wil 'chief medical adviser' Liam
Donaldson dat wij de zonsverduistering geheel de rug toekeren en haar
gadeslaan "via radio of televisie".
De Koninklijke Maatschappij van Astrologen windt zich vreselijk op over
Donaldsons advies en meent dat het wel meevalt met de kans op "koken van
het netvlies", mits de goede voorzorgen in acht worden genomen. Toch
hebben bedrijven als Shell en supermarkten als Sainsbury de verkoop van
de brilletjes en kijkers stopgezet uit angst voor schadeclaims.
Donaldson zegt dat de kleinste beschadiging aan het oppervlak van de
kijkers al tot verbranding van het netvlies kan leiden, en daarmee tot
onomkeerbare blindheid.
Sinds het advies heeft zich een schare van slachtoffers van de
gedeeltelijke zonsverduistering in 1984 in Manchester gemeld. Voor
zover is na te gaan, is daarbij bij elf mensen het gezichtsvermogen
aangetast. "Als je eenmaal naar de verduisterde zon kijkt, kijk je er
voor altijd naar", herhaalt een treurige mannelijke veertiger steeds
maar.
In de schaduw van dit medisch advies van hogerhand, neemt een
Victoriaanse uitvindersgeest bezit van de enthousiasten. Allerwege
verschijnen de door Donaldson aanbevolen alternatieven in schematische
vorm in de kranten. De projectie-methode vergt dat wij met een speld in
een stuk blank karton prikken, met onze rug naar de zon gaan staan, dan
het licht van de zon over onze schouder door het speldeprikgaatje laten
vallen en het resultaat daarvan projecteren op een tweede stuk blank
papier. Het resultaat: een zonnig plekje van enkele millimeters
doorsnee wordt zichtbaar overschaduwd door een donker schijfje maan.
Sceptici onder de astrologen vinden dit een waardeloos advies. Ze achten
het voorgestelde projectie-alternatief ook te moeilijk. "Straks krijg
je mensen die door die speldeprik naar de zonsverduistering staan
kijken, omdat ze het allemaal niet goed begrepen hebben, en dan heb je
helemaal de poppen aan het dansen", brieste deze week een boze
sterrenkijker voor de radio. Maar een groot segment van de Britse
bevolking houdt van dit soort eigen maaksel-advies. Het sluit aan bij
de zelfredderige geest waarin ze bij regenweer toch in de strandstoel
op de boulevard gaan zitten, geheel bedekt met plastic. De brigade-
generaal heeft dat goed begrepen. De reis naar het uiterste westen van
het Britse vasteland moet dezer dagen niet anders worden aanvaard dan "
goed voorbereid". Dat betekent "voorzien van water", in geval van
tekorten onderweg en ook andere leeftocht valt aan te raden gezien -
mogelijk - uren oponthoud in onontwarbare verkeerssituaties. Het
televisie-nieuws van de BBC van vrijdagavond had een familie gevonden
die omgeven door levensmiddelen in een auto gepakt zat en 's morgens om
half vijf al de kinderen in pyama achter in de auto had gedeponeerd.
"Ze sliepen gewoon door", zei de vader van het gezin trots. "En nou
zijn we er al". Het was alsof hij de binnenlanden van Brazilië had
bereikt in plaats van Truro.
Dat gezegd hebbende: supermarkten signaleren dat hun maanden lang
opgebouwde extra voorraden door de Cornisch zelf worden aangesproken.
De verwachte toevloed van vreemd volk heeft geleid tot hamstergedrag in
de afdelingen wc-papier en witte bonen in tomatensaus.
Als de eclips-gekte zich ontwikkelt zoals in Cornwall half wordt
gehoopt, half wordt gevreesd, dan worden de extra inkomsten voor de
provincie geraamd op 500 miljoen pond. Dat is toevallig hetzelfde
bedrag dat de zakenwereld vreest te zullen verliezen aan verloren
manuren op woensdag.
Een woordvoerder voor de Club van Britse Industriëlen pleitte deze
week voor redelijk gedrag in het licht van de zonsverduistering en
ontstentenis van massaal opkomende lage rugpijn die op de elfde
augustus werken opeens onmogelijk zou maken. "Als we een beetje
rekening houden met elkaar, kunnen we allemaal van de eclips genieten".
|
NRC
Webpagina's
|
| Bovenkant pagina |
