Profiel Stress
NIEUWS | TEGENSPRAAK | SUPPLEMENT | AGENDA | ARCHIEF | ADVERTENTIES | SERVICE 





STRESS
OOORZAKEN
OPPEPPER
VAKANTIESTRESS
WERKSTRESS
BURNOUT
STRESSVOL?
WERKGEVERS
BEHANDELING
PODIUMVREES
TRAUMASTRESS
EXAMENSTRESS
PATIËNTEN
BOEKEN
INFORMATIE



Overzicht eerdere
afleveringen Profiel

Podiumvrees

In 1997 bleek uit een Brits onderzoek dat 70 procent van alle professionele orkestmusici zoveel last van podiumvrees heeft dat de kwaliteit van hun spel er onder lijdt. Het onderzoek werd gehouden onder ruim 1.600 musici van 56 van de grootste symfonieorkesten van de wereld. Vier op de tien musici hadden regelmatig last van slapeloosheid, drie op de tien van depressies. Driekwart van de geënquêteerden zei dat hun stress deels werd veroorzaakt doordat de dirigent hun zelfvertrouwen had aangetast. De musici zeiden de uitslag te zien als een 'erkenning van lang verborgen leed'.

Klassiek
Veel beroemde musici kampten ooit met het probleem. Pianist Vladimir Horowitz stortte regelmatig helemaal in als hij weer eens een aanval van podiumvrees had, maar zijn drang om op te treden en te laten zien dat hij de beste was, kwam altijd weer terug.

De in 1963 overleden violist Oskar Back, naar wie het Nationaal Vioolconcours vernoemd is, gaf les aan talloze beroemde violisten - Theo Olof, Herman Krebbers, Jean Louis Stuurop, Emmy Verhey - maar trad zelf nooit op. Dat durfde hij niet.

Herman Krebbers zei in een NOS-documentaire over faalangst dat veel musici door hun angst voor een optreden zoveel last krijgen van hun armen dat ze niet meer kunnen spelen. Zelf kreeg hij in een tournee in Zwitserland plotseling problemen met zijn ogen, eveneens door angst. Emmy Verhey heeft er soms ook last van. Als een concert goed is gegaan, probeert ze ervoor te zorgen dat de volgende dag de omstandigheden precies dezelfde zijn, bijvoorbeeld door exact om dezelfde tijd van huis te vertrekken. Volgens haar zijn er muzikanten die nooit voor aanvang van een concert betaald willen worden. Dat zou ongeluk brengen.

Pop
Ook popmuzikanten hebben last van faalangst. De leden van de popgroep XTC leden naar eigen zeggen zo onder podiumvrees dat ze hun nummers live veel te haastig speelden, om maar snel klaar te zijn. Zanger Andy Partridge is om die reden sinds 1982 niet meer opgetreden. James Spada, de biograaf van Barbra Streisand, vertelt dat zij altijd een enorme angst heeft gehad voor volle zalen en dat ze voortdurend het idee heeft dat ze door de mand kan vallen.

Sport
Bij sporters is faalangst ook een gevreesd verschijnsel. Elke sport heeft zijn eigen vorm.

Golfers kunnen last krijgen van de yips: trillende en/of zwetende handen op het moment suprême. De golfcarrière van Philip Parken uit Wales zou waarschijnlijk mooier zijn verlopen als de yips niet regelmatig hadden toegeslagen. De Duitse golfer Bernhard Langer overwon zijn yips door zijn golfclub op een vreemde, stijve manier vast te houden. Een gek gezicht, maar wel succesvol.

De darter Raymond Barneveld heeft gezegd dat hij voor een belangrijke wedstrijd altijd een paar borrels - bacardi-cola - neemt om zichzelf en vooral zijn handen te kalmeren.

In de tennissport heet het to choke: op beslissende momenten geen bal meer kunnen raken. De Fransman Cedric Pioline staat er bijvoorbeeld om bekend dat er niets fatsoenlijks van zijn racket komt zodra het een beetje spannend wordt. Jana Novotna verspeelde een enorme voorsprong op Steffi Graf (Wimbledon, 1993) en mocht vervolgens uithuilen op de schouder van de hertogin van Kent. En de Tsjech Karel Novacek wordt door sommigen 'Nova-choke' genoemd.

NRC Webpagina's
26 AUGUSTUS 1999

   Bovenkant pagina


NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl) AUGUSTUS 1999