Wie leent, kijkt altijd met een schuin oog naar het deel van de rente dat de overheid subsidieert door middel van de renteaftrek. Zo deelt een belastingbetaler in het 50 procent-tarief inkomstenbelasting de lasten met de fiscus: ieder 50 procent. De overheid heeft daar in principe geen bezwaar tegen.

De koper van een (nieuw) huis is immers een pur sang werkgelegenheidsschepper in tal van sectoren. Door een hypotheek fiscaal aantrekkelijk te maken kopen meer mensen eerder een huis, wat de economie stimuleert.

Maar mensen zoeken altijd de grenzen en mazen van de wetten en profiteren zo van onbedoelde voordelen. Daarom wil de overheid de renteaftrek beperken. Dat staat in het voorstel Belastingen in de 21ste eeuw. De geplande ingangsdatum daarvan is 1 januari 2001.

Het gaat onder meer om deze punten:

1. De renteaftrek van consumptieve leningen (auto, boot, vakantie enzovoort), andere vormen van krediet en rood staan vervalt.

2. De aftrek van de hypotheekrente voor het tweede, derde (of een ander) huis vervalt. Niet die voor het eerste huis.

3. De hypotheekrente niet bedoeld voor de aanschaf, verbouwing of verbetering van een eigen huis, is nu al niet meer aftrekbaar. De tweede hypotheek gesloten om de overwaarde van een huis te verzilveren (het huis opeten), verandert dus in een niet aftrekbare consumptieve lening.

4. Beleggen met geleend geld wordt minder aantrekkelijk, omdat de aftrek van de financieringsrente vervalt. Daar staat tegenover dat de beleggingsopbrengsten (rente, dividend, huur) niet belast worden.

5. Alle beleggings- producten/-constructies die een leencomponent bevatten, missen straks het aftrekvoordeel van de (vooruitbetaalde) rente.

6. De aangekondigde verlaging van de inkomstenbelastingtarieven speelt straks ook een rol bij de afweging om te lenen. De 'eigen bijdrage' stijgt immers als het belastingtarief daalt.

Valt er dan nog wat te lenen in de 21ste eeuw?

Jazeker, de rente is dan niet meer aftrekbaar, maar de opbrengsten van een belegging (los van het fictieve rendement van 4 procent) blijft onbelast. Als die opbrengsten (huur, dividend) de leningskosten overtreffen, maakt u een goed rendement op uw eigen vermogen.

Wanneer de plannen in de loop van volgend jaar definitief zijn, kunnen alle beleggingsboeken herschreven worden.

Daarvoor is het nu nog te vroeg. Een van de gevolgen kan zijn dat huizenkopers een hogere hypotheek geven (waarvan de rente aftrekbaar is) dan ze nu zouden doen. Daardoor wordt/blijft de beperking van de hypotheekrenteaftrek een actueel punt.