Kleine leningen

Een vreemde eend in de bijt van de charitatieve instellingen is de Triodos Bank. De bank, die vooral bekend is van windmolens en groene beleggingsfondsen, geeft haar spaarders de mogelijkheid een deel van hun opgebouwde rente af te staan aan goede doelen. Met de groei van de bank is van de kant van de spaarders zelf de vraag gekomen om dit geld te investeren in de opzet van kleine beginnende bedrijven in ontwikkelingslanden.

In samenwerking met het Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking HIVOS is toen het Noord Zuid Plan ontstaan. Het gaat hierbij om microkredieten, kleine leningen met een hoog risicogehalte die bij een eventueel faillissement in een schenking worden omgezet. Dat is ook meteen de charitatieve kant van het verhaal.

Op het gebied van kleine leningen had Triodos in Nederland al enige ervaring opgedaan met beginnende ondernemingen die vaak vergeefs bij grote banken aankloppen. Banken denken in het groot en zijn nauwelijks geinteresseerd in kleine leningen.

De Triodos Bank heeft geen spijt van de microkredieten. Het Noord Zuid Plan is een zodanig succes dat andere instellingen, zoals de stichting Doen, er ook zijn ingestapt. Stichting Doen verdeelt een deel van de opbrengsten van de Postcode Loterij over verschillende liefdadigheidsinstellingen. En omdat schenkingen doen iets geheel anders is dan bankieren, schakelde Doen de Triodos Bank in om samen te investeren - dat wil zeggen leningen te verstrekken - in kleine bedrijven in ontwikkelingslanden.

De Triodos Bank zelf spreekt niet van liefdadigheid maar liever van een nieuwe vorm van hulpverlening. ,,Het is gelijkwaardiger'', zegt Thomas Steiner, woordvoerder van de bank. ,,Een lening is een zakelijke overeenkomst en moet ook gewoon worden afgelost. Dat gedeelte waarbij de lening wordt omgezet in een schenking maakt dat het er tussenin hangt. Voor de buitenwereld is het charitas, maar voor ons niet. Toen wij begonnen met investeringen in windmolens verklaarde iedereen ons voor gek en werd het als liefdadigheid gezien. Nu wordt er door banken gevochten om windmolens. Onze betrokkenheid ligt anders. Het is namelijk een enorme markt. In Kenia en Bangladesh is het aantal banken dat met microkredieten werkt heel groot geworden. Arme mensen hebben geen bankrekeningen, maar geld in huis. Als je al dat geld van die mensen bij elkaar optelt en naar de bank brengt, kom je nog tot een zeer groot bedrag.''

Dat andere banken in Nederland langzamerhand ook brood gaan zien in dit soort ontwikkelinsprojecten, bewijst de overname van de Braziliaanse bank Bandepo door ABN Amro. In Brazilie heeft niet meer dan 30 procent van de mensen een bankrekening.

Een ander voorbeeld van 'gelijkwaardige relatie tussen aanbieder en ontvanger' noemt Triodos zijn Solar Investment Fund van de Triodos Bank. In ontwikkelingslanden worden zonnepanelen in huurkoop gegeven. ,,Ze worden niet geschonken, want dan voelen mensen zich niet verantwoordelijk voor het onderhoud. Het levert de mensen stroom op waarmee ze bijvoorbeeld televisie kunnen kijken en 'savonds onder een lamp kunnen leren lezen. Zo komen mensen aan informatie en ontwikkelen ze zich. Dat is nog steeds geen charitas, dat is zakelijk opereren waarbij de gevolgen natuurlijk mooi meegenomen zijn.''

NRCWebpagina's
10 DECEMBER 1998