Alleen rammelen is niet genoeg

Aranka Klomp
,,Ik hou erg van dieren als ze in de pan liggen.'' Een straatcollectant moet zich heel wat laten welgevallen. Op stap met de actiegroep Proefdier Vrij.

DE WIND GIERT langs de ruiten van de winkels aan de Rotterdamse Lijnbaan. Het is sinterklaasdag en de temperatuur wil maar niet boven het vriespunt stijgen. Uit de etalages klinken sinterklaasliedjes, maar een hagelbui overstemt die moeiteloos. Alleen wie nog wanhopig op zoek is naar een cadeau voor pakjesavond, waagt zich met dit weer in de winkelstraat. En een handjevol collectanten van 'Proefdier Vrij'.

Een collectant van 'Proefdier Vrij' op de Lijnbaan in Rotterdam Foto Joyce van Belkom

In de caravan van de actiegroep zorgt een kacheltje ervoor dat de benen van de twee actie-Pieten enigszins ontdooien. Vanaf die ochtend lopen ze de Lijnbaan op en neer met kleine cadeautjes en strooigoed voor de kinderen. Die mogen op hun beurt vaak van de ouders iets in de collectebus gooien die de Zwarte Pieten omhoog houden. Naast twee Pieten lopen nog drie andere collectanten in de winkelstraat.

Kim Harte (19) heeft zich kortgeleden gemeld als vrijwilliger en mocht vandaag voor het eerst meedoen met een collecte. De hagel heeft hier en daar witte gaten gemaakt in de laag zwarte schmink op haar gezicht, maar ze houdt de moed erin. ,,Ik wil gewoon niet rustig thuiszitten en niets doen. Nu help ik de dieren actief. Ik vind het hartstikke leuk.''

Kim is een van de nieuwkomers in dit gezelschap. Met een piercing door haar neus sluit ze naadloos aan bij het uiterlijk van de meeste van haar collegacollectanten. Het gezelschap voldoet in geen enkel opzicht aan het clichebeeld van de collectant: de degelijke vrouw van middelbare leeftijd die op zoek is naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. De jongeren die hier rondlopen zijn meestal rond de twintig jaar, vegetarisch en actief in verscheidene actiegroepen voor het dier.

Mario (20) meldde zich vanmorgen aan het loket van de caravan als collectant, na een teleurstellende actie voor de McDonald's even verderop. Met een aantal vrienden wilde hij bezoekers van de fastfoodketen wijzen op hun exorbitante vleesconsumptie. ,,Dan zeggen al je vrienden: ja tuurlijk komen we, tot zaterdag. Maar uiteindelijk stonden we daar met zijn zessen actie te voeren. Dat slaat nergens op.'' Mario schudt afkeurend zijn hoofd en peutert wat aan zijn collectantenhesje met het logo van Proefdier Vrij erop, dat hij over zijn legergroene jas draagt. ,,Ik wilde toch wat doen voor dieren vandaag. Een paar vrienden zijn ook lid van Proefdier Vrij en met hen ben ik toen hier maar gaan collecteren.''

Maar Mario, die zijn achternaam niet bekend wil maken, lijkt meer een man van actie. Na een uurtje collecteren trekt hij zijn hesje uit en levert hij de collectebus in. Mario vindt het collecteren wel oke, maar de mensen reageren wel een beetje raar. ,,Ik vraag: heeft u iets over voor de dieren. Zeggen ze: nee bedankt. Bedankt? Waarvoor?''

Het organiseren van benefietconcerten ten behoeve van de actiegroep tegen McDonald's is hem meer op het lijf geschreven. Mario heeft een eigen band, Swat, waarmee hij regelmatig optreedt op diverse Rotterdamse podia. Het entreegeld - volgens Mario in totaal zo'n 500 gulden per optreden - besteedt de band aan het drukken van flyers tegen fastfoodketens en het organiseren van allerlei protestacties.

De overgebleven collectanten rammelen onvermoeibaar met hun collectebussen. Ze hebben vandaag alle grappen al gehoord: ,,Ja lekker, een dier proeven.'' En: ,,Ik hou erg van dieren, als ze in de pan liggen.'' ,,Zijn dit van die types die je konijnenhok in de tuin openzetten omdat het zo zielig is'', reageert een winkelende vrouw nadat ze hoofdschuddend aan een collectebus is voorbijgelopen. ,,Bovendien'', vervolgt ze in onvervalst Rotterdams, ,,het is veel te koud voor dit soort acties. Laten ze de vogeltjes gaan bijvoeren. Daar heb je met zijn allen toch veel meer aan. Ja toch?''

Maar er zijn ook enthousiaste reacties. Kees van Balen (35) geeft vijf gulden en blijft even staan kijken hoe een van de twee collecte-Pieten met een hand op de zwarte krullenpruik aan een windvlaag probeert te ontkomen. ,,Ik heb er wel bewondering voor. Ga er maar staan, zeg. Toen ik zo jong was, voerde ik brommers op. Ik reed er een stukje op, blies de motor op en begon weer overnieuw. Daar ben ik jaren zoet mee geweest. Dat de wereld naar de knoppen ging, daar dacht ik niet eens over na.'' Een voorbijganger valt hem bij: ,,Bravo voor die jongelui. Het gaat me er niet om waar ze precies voor staan. Dat ze nog een hart hebben, daar gaat het om.''

Maryles Aracil (38) is de motor achter de collecte-actie op sinterklaasdag. Ze is al vijftien jaar vrijwilliger van Proefdier Vrij en probeert telkens een thema te verzinnen voor een collecte. Zo organiseerde ze eerder een moederdagactie en een kerstactie. ,,Je kunt mensen wijzen op hun aankopen: veelal cosmetica dat op dieren is getest. Zo heb je een goede ingang. Verder is de aankleding belangrijk. De Pieten van vandaag werken als een magneet op kinderen. Dat merk je aan de opbrengst. Je bereikt de ouders die hun kind dan iets in de collectebus laten doen. Simpelweg de bus onder de neus van de voorbijganger houden, is achterhaald.''

Aan het loket van de caravan op de Lijnbaan verkoopt Aracil T-shirts van diverse dierenbeschermingsorganisaties die zich hebben verenigd in S.O.S. Dier. De collectes zijn telkens voor een bepaalde organisatie, maar de vrijwilligers helpen elkaar en reiken folders en buttons uit van alle aangesloten actiegroepen. De caravan reist met de verschillende collecte-acties mee en is behalve informatie- en verkooppunt de uitvalsbasis voor de collectanten. Tijdens de sinterklaascollecte staat dit mobiele actiecentrum schuin tegenover cosmeticawinkel Ici Paris XL.

In de deuropening van de parfumerie slaat een verkoopster de drukte rondom de caravan gade. Dat de actiegroep tegen dierproeven nu net voor de zaak moet staan is geen probleem, zegt ze summier. ,,De gemeente heeft ze die plek toegewezen, daarmee is alles gezegd.''

Ook de klanten van de parfumeriezaak lijken zich niet te storen aan de collecte. Een vrouw die verstrooid in haar tas rommelt als ze de cosmeticazaak komt uitlopen, schrikt even op als ze wordt aangesproken door een collectant. Ze geeft een gulden. ,,Ik kreeg toch korting op de make-up.'' En dierproeven? ,,Ik heb zelf een hond, ik ben ertegen. En deze op dieren geteste aankopen dan? ,,Dat zijn cadeautjes voor vanavond. Voor mijn schoonzus. Die geeft niet zoveel om dieren.''

De collecte van Proefdier Vrij op zaterdag 5 december heeft 1.014 gulden opgebracht. Dat is ondanks het koude weer een recordopbrengst.

NRCWebpagina's
10 DECEMBER 1998