|
|
 afleveringen MET UW WELNEMEN MARTEN TOONDER PERSONAGES BOMMELDINGEN OEUVRE BOVENSTE TIEN INTERVIEWS DICHTBUNDEL KOOKBOEK BEGRIPPEN  |
Joost kan niet koken: Kookboek
Joep Habets
Heer Bommel voegt zich bij groten der aarde als koningin Elizabeth, president Clinton en prinses Diana. Ook hij heeft moeten ervaren dat ondergeschikten confidenties over het privéleven naar buiten brengen. Heer Bommels trouwe bediende Joost heeft de eetgewoontes op Bommelstein beschreven in het eind vorig jaar verschenen boek De keuken op Slot Bommelstein. Dit soort loslippigheid heeft vaak een boemerangeffect. De informatie die Joost verstrekt, lijkt niet erg betrouwbaar en noopt zelfs tot het plaatsen van vraagtekens bij zijn culinaire en facilitaire vaardigheden. Werkelijkheid en fictie blijkt hij moeilijk uit elkaar te kunnen houden. De menu's en recepten in het boek zijn zelden in overeenstemming met de daarbij getoonde visuele informatie. Het begint al op het omslag. Bommel eet spaghetti, maar het recept is in het boek niet terug te vinden. Ook van de vaak in het boek afgebeelde, zo kenmerkende royale puddingen met een gletsjerachtige bekroning en kersengarnering ontbreekt de bereidingswijze. Node wordt het recept gemist van de intrigerende droppudding die in het avontuur De dropslaven figureert. Daarentegen moeten andere recepten falsificaties zijn zoals de theepunch à la Hubrecht Duijker. De gedekte tafels roepen eveneens twijfels op. Op een van de plaatjes zien we de trouwe bediende met een soepterrine binnenkomen, maar op de tafel liggen geen lepels. Elders is de tafel gedekt zonder wijnglazen, terwijl het bijbehorende menu melding maakt van Tavel als vineuze begeleider van de spijzen. Verschillende malen zien we, zelfs bij diners waar drie wijnen op het menu staan, dat sommige gasten helemaal geen glazen hebben en anderen slechts een enkele drinkbeker. Joost kan niet dekken. Naast de dinertafel waar zojuist lamsbout gesavoureerd zou zijn, ligt een karkas dat zeker niet van een lam is. Het hoort eerder thuis op een plaatje van de situatie na een schranspartij van Obelix, waarbij hele ossen in het geding zijn. Een van de menu's maakt melding van koude soep. Op het plaatje ernaast stijgen duidelijk warme dampen van de soep omhoog. Joost kan niet koken. Om echt iets te weten te komen van de eetgewoontes op Bommelstein is het beter niet af te gaan op wat ons via Joost bereikt. Laten we ons beperken tot de feiten die aan het einde van elk avontuur worden getoond. Op de plaatjes is te zien dat een avontuur doorgaans wordt besloten met een eenvoudige doch voedzame maaltijd. Dat blijkt lang niet altijd het copieuze diner te zijn dat in het collectieve bewustzijn leeft. De aanduiding 'eenvoudige doch voedzame maaltijd' is niet áltijd een understatement, maar vaak een adequate beschrijving van wat aan Bommels eettafel wordt voorgeschoteld. In het verhaal Ik wist niet dat ik het in mij had! zet Joost zijn principaal zelfs beschuiten met kaas voor. De Grote Onthaler wordt besloten met slechts een glas water. Daar is alle aanleiding voor, want een eerder door Bommel genoten copieuze maaltijd was bepaald niet goed gevallen. Vernieuwing en traditie blijken complementaire begrippen bij de bestudering van de eet- en tafelgewoontes op Bommelstein. De vernieuwing zit vooral in de entourage. De eetzaal op Bommelstein moet in permanente staat van verbouwing zijn geweest. Ook de decoratie en het meubilair zijn aan veel veranderingen onderhevig. Soms doet de ambiance middeleeuws aan, dan weer bespeuren we Franse en Duitse invloeden uit latere eeuwen. Als we Joost zien manoeuvreren met zo'n overdadig beladen dienblad dat ver naast en boven hem uitsteekt, dan is het een godswonder dat hij nooit is gestruikeld over de trapjes en treetjes die er, afhankelijk van de grillen van de verbouwers, soms wel en soms weer niet blijken te zitten bij de entree van Bommelsteins eetzaal. Deze voortdurende vernieuwing van de entourage staat in contrast met de serveerstijl. Op Bommelstein blijkt men te hangen aan de zogenoemde service à la Française. Deze wijze van opdienen was tot het begin van de negentiende eeuw in zwang. Kenmerkend is dat alle schotels tegelijkertijd worden opgediend. In de loop van de tijd is deze wijze van serveren vervangen door de service à la Russe, waarbij de gerechten in verschillende gangen op tafel komen. De Russische prins Kourakin introduceerde deze culinaire revolutie omstreeks 1830 in Parijs. De serveerwijze is snel algemeen gebruikelijk geworden. Behalve ten huize van Olivier Bommel, daar zien we bij feestelijke diners een enorme verzameling schalen, cloches, schotels en soepterrines tegelijkertijd op tafel verschijnen. Zelfs de epaterende pudding staat klaar. In dat opzicht is Bommel een respectabel hoeder van de traditie.
|
NRC
Webpagina's
|
