Kwetsbaar

Onverwachts kan de bestaande regelgeving problemen opleveren. Zo is het soms moeilijk om toestemming te krijgen om smalle straten te maken: de verordeningen op kruispunten, straatbreedtes en bochten zijn immers afgestemd op de behoeften van auto's, niet van voetgangers. Critici wijzen er op, dat deze "dorpen' weliswaar autoluw zijn, maar dat ze daarmee niets veranderen aan de auto-afhankelijkheid in de "echte' wereld. En voor aansluiting op het openbaar vervoer zijn de knusse stadjes uiteindelijk afhankelijk van de goede wil en financiële draagkracht van de lokale politiek.

Als aan een aantal van deze voorwaarden tegelijk niet wordt voldaan, blijven deze dorpen net zulke introverte eilandjes als de doorsnee naoorlogse woonwijk. Zo wordt er smalend gesproken van het "New Suburbanism'. Kan het dorpsmodel iets voor de steden betekenen? ,,Zonder meer'', zegt Plater-Zyberk. ,,Wij zijn nu bezig met een project in de vervallen inner city van Cleveland. Een flink deel van de buurt was al gesloopt, en wij kregen het verzoek er iets voor terug te bouwen met de leefbaarheid van Seaside - maar met nog geen fractie van het inkomen per capita. We hebben het stratenpatroon veranderd om de blokken kleiner te maken, en in plaats van flatblokken eengezinswoningen zoals ze er vroeger stonden: dicht tegen de straat aan, met veranda's aan de voorkant en de garage achter. Het lijken details, maar ze hebben wel degelijk invloed op het leven op straat.''Van de ruim twintig projecten die Peter Katz in zijn boek over New Urbanism beschrijft ligt meer dan de helft in of bij steden.

Plater-Zyberk is ervan overtuigd dat de samenleving baat heeft bij een zorgvuldige regie van de openbare ruimte, ook als die regie in handen is van de markt, zoals in de VS. Zij bespeurt bij veel mensen het verlangen om weer deel uit te maken van een gemeenschap, iets wat de huidige stedebouw bij voorbaat frustreert. ,,De gemiddelde Amerikaan is mobiel tussen zijn zestiende, als hij zijn rijbewijs krijgt, en ruwweg zijn vijfzeventigste. Als je geen auto of geen rijbewijs hebt zit je gevangen. Ook de burger boy uit de binnenstad heeft een auto nodig, want de Burger King is daarbuiten aan de strip of in het winkelcentrum. Zelfs als mensen met de laagste inkomens of uit de getto's erin slagen werk te vinden, moeten ze een auto hebben om er te komen.'' Haar conclusie: ,,Veel van de problemen in de Amerikaanse samenleving zijn nauw verbonden met de fysieke structuur van de metropool.''

Privatopia