Nonplaatsen

De populariteit van het New Urbanism komt voort uit een groeiend onbehagen met de nadelen van de American way of life, die volgens velen is vastgelopen in files en steeds langere reistijden, milieuvervuiling en onderling vervreemding en isolement. De ongebreidelde expansie die nog maar kort geleden werd gezien als "typisch Amerikaans' en de motor achter de groei en de grootheid van het land, wordt in toenemende mate beschouwd als een bedreiging voor zowel de kwaliteit van leven als de economie. Uit een opiniepeiling in 1989 bleek dat nog maar één vijfde van de bevolking nog in een stad wil wonen; de voorkeur van de meeste mensen gaat uit naar een small town (34%), een buitenwijk (24%) of een boerderij (22%). In zijn boek The Geography of Nowhere: The Rise and Decline of America's Man-Made Landscape verzet de journalist en romancier James Howard Kunstler zich tegen het verpesten van het landschap met wat hij "nonplaatsen' noemt. ,,De grote bouwgolf rond de steden is voorbij'', schrijft hij boos en bezorgd. ,,De woonsituatie die de meeste Amerikanen normaal vinden, betekent zowel ons persoonlijk als ons bestuurlijk faillissement. Nu we het uitgedijde stelsel hebben gebouwd van ver uit elkaar liggende huizen, kantoren en goedkope weidewinkels die door snelwegen worden verbonden, kunnen we ons niet meer veroorloven erin te wonen. We hebben ook niet voorzien welke sociale problemen we aan het creëren waren toen we onze dorpen en steden naar de verdoemenis lieten gaan.'' In dit verkiezingsjaar voelen de politici die stemming haarfijn aan. Beide partijen profileren zich dan ook graag als voorvechters van community values. De Republikeinen kwamen zelf met de leus: weg van Wall Street, terug naar Main Street.

Behalve aan de Oostkust hebben de steden in Amerika nooit dezelfde belangrijke culturele rol gespeeld als die in Europa. Al vroeg in de vorige eeuw keerden de rijken de stad de rug toe en vestigden zich aan de randen. De suburbs als woonoorden voor de massa van de middenklasse kwamen vooral op na de Tweede Wereldoorlog. Het bekendste voorbeeld in Levittown, een project uit 1948 van de gebroeders Levitt, die op aardappelvelden zo'n twintig mijl buiten New York rijen identieke, goedkope prefab-huizen neerzetten voor teruggekeerde soldaten en hun jonge gezinnen. Naarmate er meer mensen over een auto beschikten werden de wijken steeds ruimer en uniformer van opzet. Het straatbeeld wordt bepaald door de blinde muren van garages voor twee of zelfs drie auto's aan de voorkant van eengezinshuizen, ieder pontificaal midden op het eigen perceel en een gazon rondom. Netwerken van straten - zoals gezegd zonder trottoir - maakten plaats voor straten in de vorm van lussen die het verkeer naar verbindingswegen voeren en vandaar naar de snelwegen, die als spaghettislierten de verschillende onderdelen van de samenleving aan elkaar knopen.

De winkels zitten in een heel ander deel van de stad of wijk dan de woningen, dus zelfs voor een pak melk of een brood moet je met de auto naar de supermarkt mijlen verderop. (Daarom hebben Amerikanen grote ijskasten en doen ze één keer per week boodschappen). Een kind of zelfs een tiener die met een vriendje wil spelen, moet door een volwassene met de auto worden gehaald en gebracht, want de snelweg is vaak de enige verbinding tussen de wijken - ook al liggen ze in vogelvlucht maar een mijl van elkaar. Op straat is er niets te beleven: als je thuis komt rij je de garage in en dan loop je via een tussendeur het huis in. Andres Duany wijst op het enorme verschil tussen de binnen- en de buitenwereld: ,,Van binnen is het Amerikaanse huis het beste ter wereld. We hebben meer badkamers, meer huishoudelijke apparaten en zachter tapijt dan wie ook. Maar zodra je je privé-gebied verlaat betreed je het minst geraffineerde publieke domein ter wereld.''

Redneck Riviera