DE JAARLIJKSE toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede is een prestigieus eerbetoon, maar herbergt nog geen garantie in zich voor duurzame vrede. Eerdere prijswinnaars als Aung San Suu Kyi (1991), Yasser Arafat en Shimon Peres (die in 1994 werden beloond, samen met de vermoorde Israelische premier Yitzhak Rabin) en de Noord-Ierse onderhandelaars John Hume en David Trimble (1998) kunnen daarover meepraten. In die zin is de Nobelprijs eerder te beschouwen als een aanmoedigingsprijs voor goedwillende leiders, dan als een bekroning voor bereikte resultaten. Alleen daarom al zorgt de toekenning voor een steeds terugkerende discussie over het nut van de Nobelprijs.

De Nobelprijs voor de Vrede is de hoogste politieke eer in de wereld, maar nog geen vrijkaartje voor de hemel, zeiden critici jaren geleden al. Dat geldt zeker ook voor de prijswinnaar van dit jaar, de Zuid- Koreaanse Kim Dae-jung. Hoewel hij zich sinds zijn aantreden in februari 1974 onmiskenbaar heeft gemanifesteerd als een politieke en economische vernieuwer van zijn land, moet zijn hoogste prijs nog komen: de hereniging van de beide Korea's. Afgaande op de detente die dit jaar zichtbaar is geworden - met als voorlopig hoogtepunt zijn reis in juni naar de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang - gaat het met Kims 'zonneschijnbeleid' de goede kant op. Er dient zich na decennia van onderling antagonisme een Koreaanse lente aan die nu eindelijk ook het schiereiland uit de schaduw van de Koude Oorlog haalt. Het historische belang daarvan overtreft het Koreaanse schiereiland.

MAAR OOK IN het geval van Kim Dae-jung mogen we niet te vroeg juichen. De man die mede is gevormd door jarenlange opsluiting in de kerkers van Zuid-Koreaanse militaire dictatuur en hardnekkig heeft vastgehouden aan zijn ideaal van een democratisch en de rechten van de mens respecterend Korea, is voor het uiteindelijke slagen van zijn missie volstrekt afhankelijk van zijn communistische tegenvoeter, de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-il. De ommezwaai die deze Kim de afgelopen tijd heeft gemaakt in de beeldvorming van de internationale diplomatie, is ronduit opzienbarend. Van een stalinistische leider, wiens naam direct is gekoppeld aan in het verleden begane terreurdaden, is hij een leider geworden met wie mogelijk serieus kan worden gesproken over normalisering van het land Noord-Korea. Mogelijk gaat zelfs de Amerikaanse president Clinton binnenkort bij hem op bezoek, alsof Kim Jong-il tot op de dag van heden niet de troefkaart van nucleaire en chemische wapendreiging achter de hand houdt in zijn contacten met het Westen.

Het is hoopvol dat aan de noordelijke kant van de 38ste breedtegraad kennelijk een nieuwe Kim is opgestaan die sinds de dood van zijn vader in 1994 nu voldoende binnenlandse macht heeft verworven om zijn aan de bedelstaf geraakte land een opening naar buiten te laten maken. Meer dan hopen lijkt op dit moment evenwel niet verstandig. De geschiedenis van de betrekkingen tussen Noord- en Zuid-Korea heeft geleerd dat periodes van toenadering snel kunnen worden opgevolgd door nieuwe vijandelijkheden. Zolang er geen echte vrede is tussen Noord en Zuid, blijft de Nobelprijs voor Kim Dae-jung niet meer dan een welverdiende aanmoedigingsprijs.

DAT ZIJN NOORDELIJKE gesprekspartner die prijs ooit toegekend zal krijgen, is overigens ondenkbaar, ook als toenadering in de toekomst een feit zou worden. Een dictator onder wiens bewind duizenden mensen de hongerdood zijn gestorven, verdient geen enkele prijs. Ook niet als hij door de omstandigheden gedwongen tot inkeer is gekomen.

Zie ook:

Nobelprijs vrede voor president Zuid-Korea (13 oktober 2000)
Gao versmelt oost en west (13 oktober 2000)
Gao krijgt Nobelprijs literatuur (12 oktober 2000)
Nobelprijs economie voor twee Amerikanen (11 oktober 2000)
Nobelprijs voor drie IT-pioniers (10 oktober 2000)
Onderzoek zenuwcellen met Nobelprijs bekroond
(9 oktober 2000)

Doorbraak op top van beide Korea's(14 juni 2000)
Ontmoeting leiders van beide Korea's (13 juni 2000)
De Korea's (11 april 2000)
Top-overleg Noord- en Zuid-Korea (10 april 2000)
Voedselnood dwingt N-Korea tot opening (10 april 2000)

( a d v e r t e n t i e s )