Geruisloos toezicht

De politie overweegt luchtschepen in te zetten bij surveillances. Te beginnen volgend jaar bij het EK voetbal in Rotterdam. Het experiment wordt met interesse gevolgd.

Gerben van der Marel

OM ONGEREGELDHEDEN met supporters te voorkomen wil de Rotterdamse politie tijdens de Europese Kampioenschappen voetbal volgend jaar een zeppelin inzetten. Het is de belangrijkste testcase van een Rotterdams experiment met luchtschepen dat in het voorjaar begint en een jaar zal duren. Het boven de Kuip cirkelende luchtschip zal worden uitgerust met geavanceerde videoapparatuur die geruisloos haarscherpe videobeelden van de supportersbewegingen moet maken. Het commandocentrum van de politie zal live meekijken en kan onmiddellijk besluiten meer mankracht in te zetten tegen relschoppers.

De Rotterdamse politie is zeer enthousiast over de mogelijkheden van zeppelins en heeft grootse plannen. ,,Als de proef goed verloopt, willen we de komende jaren regelmatig luchtschepen inzetten bij surveillances. Te denken valt aan handhaving van de veiligheid bij festivals en grote evenementen, maar ook het in kaart brengen van verkeersstromen, drugsrunners en het opsporen van illegale lozingen'', aldus Willem Verweij, hoofd luchtvaartondersteuning van de politie Rotterdam-Rijnmond. Het luchtschip moet een aanvulling zijn op de helikopters en kleine vliegtuigen. Want een achtervolging met een luchtschip, dat niet sneller gaat dan honderd kilometer per uur, is volgens Verweij niet haalbaar.

Met een reguliere inzet van een zeppelin heeft de Rotterdamse politie een Europese primeur. Niet eerder werd in Europa een zeppelin met camera's gebruikt om continu toezicht te houden op de orde en veiligheid. Zeppelins werden wel al ingezet bij grote evenementen zoals de Olympische Spelen in Los Angeles (1984) en Atlanta (1996), en de Wereldkampioenschappen voetbal in de Verenigde Staten (1994). Ook de Britse politie zette een luchtschip in om de veiligheid bij een congres van de Conservatieve partij te waarborgen.

Het idee om zeppelins in te zetten voor surveillances komt van Verweij (45), die twintig jaar met politiehelikopters surveilleert en regelmatig klachten krijgt over de geluidsoverlast die dat veroorzaakt. De herrie blijkt ook vaak agressie op te wekken bij relschoppers. Toen Verweij tien jaar geleden midden in de nacht een reclameschip geruisloos zag overvliegen, kwam hij op het idee de zeppelin voor surveillances in te zetten. Het voorstel van Verweij werd in januari beloond met de Korps Innovatie Award.

In de Europese kampioenschappen voetbal zag hij een goede aanleiding om een proef te te beginnen. ,,We zijn nog in onderhandeling met verschillende Europese luchtschipbouwers, maar het is voor 80 procent zeker dat de politie een luchtschip zal inzetten'', zegt een collega van Verweij, Jos Nijhof van het projectteam luchtschepen van de politie Rotterdam-Rijnmond. Het team werkt al twee jaar aan het plan. In het najaar wordt het definitieve besluit genomen over de inzet van luchtschepen.

Luchtschepen hebben volgens Verweij en Nijhof grote voordelen in vergelijking met de helikopter. Niet alleen kan een luchtschip veel langer in de lucht blijven. Zeppelins varen geruisloos op grote hoogte en kunnen ongemerkt filmmateriaal verzamelen. Zolang er maar niet te veel wind staat, want bij windkracht zeven kan het luchtschip niet opstijgen.

Een groot nadeel van het luchtschip zijn de kosten. Aanschaf van een luchtschip kost al snel zo'n vijftien miljoen gulden. Er is een grote ploeg nodig voor de ondersteuning bij het opstijgen en landen. Om de kosten beheersbaar te houden wil de Rotterdamse politie per inzet een luchtschip huren. Gedacht wordt aan een luchtschip dat twaalf mensen kan vervoeren. Rotterdam dient bij de Europese Unie een verzoek in voor subsidie.

De proef in Rotterdam wordt met grote interesse gevolgd in binnen- en buitenland. Zoals door de politie Haaglanden die een luchtschip zou kunnen inzetten bij demonstraties op en rond het Binnenhof. Duitsland wil de zeppelin inzetten bij controles aan de Poolse grens en Spanje overweegt milieudelicten op te sporen met een luchtschip. Maar voorlopig wacht iedereen het verloop van het Rotterdamse initiatief af.

In de Verenigde Staten zet de politie zeppelins in bij reguliere controles. Regelmatig worden de luchtschepen beschoten vanaf de grond. De Amerikaanse politie telt jaarlijks bijna dertig kogelgaten in de ballon. Maar het luchtschip vaart gewoon door met kogelgaten en kan na de landing geplakt worden net als een fietsband. Over de kwetsbaarheid maakt Nijhof zich geen zorgen. ,,Pas als relschoppers luchtafweergeschut inzetten moeten we oppassen. Deze kans acht ik echter zeer gering'', aldus Nijhof.