Holland Navigator voorlopig luchtkasteel

Mogelijk wordt Nederland een luchtvaart- industrie rijker: Rigid Airship Design, RAD, voor de bouw van luchtschepen. In Lelystad. Misschien.

Menno Steketee

Een impressie van het luchtschip

ZELDEN ZAL een commercieel idee zoveel scepsis hebben ontmoet als het plan van Rigid Airship Design, KRAD, om honderden luchtschepen te bouwen. Luchtkastelen heette lange tijd het belangrijkste product te zijn van de Schotse ondernemer Ian Alexander. Het idee had te veel weg van een spectaculair plan van een andere Schot, die aan het begin van de jaren tachtig voorstelde om op Hollandse werven voor honderden miljarden duwbakken voor de Derde Wereld te laten bouwen. Van deze charlatan-entrepreneur is nooit meer iets vernomen.

Het koor van criticasters die telkens een keel opzetten wanneer het woord zeppelin klonk, is intussen grotendeels verstomd. RAD heeft steun gekregen van serieus te nemen ondernemingen en instellingen. En ook in het buitenland beginnen gelijksoortige initiatieven gestalte te krijgen. Concrete klanten zijn er nog niet, maar de belangstelling groeit.

Alexander, die volgens het van bedrijfswege verstrekte curriculum ,,zijn hele leven [heeft] gewijd aan luchtschepen en meegewerkt aan de totstandkoming van eerdere succesvolle projecten'', richtte RAD in 1996 op. Het hoofdkantoor is gevestigd in een kasteel in 's-Graveland. Rigid Airship Design is een naamloze vennootschap waarvoor verschillende Nederlandse bedrijven het kapitaal leveren. Dit zijn onder andere RDM Aerospace van Joep van den Nieuwenhuyzen, Stork, M. Caransa en enkele participatiemaatschappijen. RDM Aerospace is met 42,3 procent de belangrijkste aandeelhouder. De faculteit Lucht- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit Delft assisteert met technische expertise.

Intussen zou al meer dan tien miljoen in het project zijn gestopt. Maar vast staat dat dat lang niet genoeg is. De totale begroting zou 120 miljoen bedragen.

Volgens een marktonderzoek, dat RAD zelf heeft laten uitvoeren, zouden de komende twintig jaar zo'n duizend luchtschepen over de hele wereld kunnen worden verkocht. Maar RAD heeft nog geen concrete orders in portefeuille.

Intussen heeft RAD een prototype in de maak. Het proefmodel heeft als werktitel RA-180 gekregen, maar ook de meer aansprekende naam Holland Navigator wordt gebruikt. De RA-180 kan - op papier - 240 passagiers vervoeren, Het luchtschip heeft veel weg van de klassieke zeppelins die ook een 'rigide' geraamte hadden. De nieuwe in de RA-180 toegepaste materialen en technieken maken het model van RAD daarentegen stukken lichter dan de grote Duitse 'sigaren'. Het nieuwe luchtschip wordt ondersteund door een raamwerk van aluminium spanten en dwarsliggers.

Het Nederlandse luchtschip is ook minder brandbaar: het inferno dat de Hindenburg in 1937 in de Verenigde Staten in de as legde was onder meer te wijten aan het gebruik van waterstofgas, de RA-180 is gevuld met het inerte edelgas helium. Het gas is opgeslagen in twintig compartimenten. Raakt er één lek, dan gaat slechts 5 procent van het draagvermogen verloren. Het slechte imago wat betreft veiligheid lijkt niet langer geldig.

De RA-180 wordt aangedreven door twee propellermotoren in vaste opstelling en met vier kantelbare motoren waarmee het 180 meter lange luchtschip kan stijgen en dalen. Gewone roeren maken zijwaarts manoeuvreren mogelijk. De maximale snelheid is zo'n 150 kilometer per uur. Het volume van de toekomstige Holland Navigator die in 2001 zijn luchtdoop moet ondergaan, is 78.000 kubieke meter. Dat betekent dat het luchtschip een draagvermogen van 78 ton heeft, maar daar moet het gewicht van de motoren, de gondel, de brandstof en andere onderdelen van worden afgetrokken.

Veel positieve vooruitzichten dus en aan optimistische persberichten is bij RAD ook geen gebrek. In april van dit jaar werd met veel fanfare aangekondigd dat de gemeente Lelystad was uitverkoren voor de bouw van een gigantische zeppelinfabriek. Geplande productie: twintig luchtschepen per jaar. Het verwachte aantal arbeidsplaatsen: 1.300. Ook zou het hoofdkantoor per september naar de locatie vlakbij de Flevocentrale worden verplaatst.

Ontwerp van de zeppelinhaven in Lelystad, met twee masten voor rigide luchtschepen (de gesloten cirkels geven de landingszones aan) en ruimte voor blimps (frameloze zeppelins

Maar zo'n vaart loopt het niet. De gemeente Lelystad zegt desgevraagd het bestemmingsplan voor het bedoelde bedrijventerrein nog niet te hebben afgerond. Een bouwvergunning is dan ook nog niet afgegeven. Maar dat is niet het enige oponthoud. RAD, aldus een woordvoerder van de gemeente, heeft ook nog geen bouwaanvraag ingediend, terwijl dat wel allang had gekund. Tot de eerste RA-180 in Lelystad de reusachtige fabriekshangar uitzweeft, blijft de nieuwste generatie zeppelins wat deze tot op heden was: een luchtkasteel.