Privacy
NIEUWS | TEGENSPRAAK | SUPPLEMENT | AGENDA | ARCHIEF | ADVERTENTIES | SERVICE 



Overzicht eerdere
afleveringen


BALKAN
GESCHIEDENIS
GESCHIEDENIS IN KAART
TWISTEN
SERVIË
BOSNIË
KROATIË
SLOVENIË
MONTENEGRO
MACEDONIË
HONGARIJE
ALBANIË
BULGARIJE
ROEMENIË
GRIEKENLAND
TURKIJE
HOOFDROLSPELERS
HISTORISCH MISVERSTAND
BOEKEN
INTERNET

Twisten en Historie


De aaneenschakeling van conflicten op de Balkan dateert pas van de laatste honderdvijftig jaar. Tot het midden van de negentiende eeuw was die regio geen kruitvat.

Zuiden
Het zuidelijk deel van het schiereiland was al een eeuw of vijf bezet door de Turken. Onbekend gebied, onontdekt, onbeschreven. De allengs zwakkere Turken heersten over een bonte verzameling van grotendeels orthodoxe volkeren die grotendeels vrij werden gelaten in hun godsdienst. Maar politieke opstanden moesten ze met draconische sancties bekopen en hun zoons moesten ze afstaan voor het Janissarenkorps van de sultan.

Noorden
Ten noorden van het Turkse gebied had je Kroatië en Slovenië. Katholieke landen, horend bij het Habsburgse Rijk. Kroatië hoorde al sinds 1102 bij het Hongaarse koninkrijk. Slovenië viel onder Wenen.

Grenslanden
De orthodoxe gebieden Walachije en Moldavië waren schatplichtige grenslanden, buffers. Zoals ook de Krajina een buffer was, in het noorden van Bosnië en het zuiden van Kroatië. Grensland, bevolkt met krijgshaftige boerensoldaten van orthodoxen huize die we nu Serviërs noemen. Destijds bewaakten ze de grens tegen de Turken voor de Katholieke Habsburgers in ruil voor belastingvrijdom. Hun afstammelingen kwamen in 1991 in opstand tegen de Kroaten.

Ook de Banat was grensland. Moeras, door Maria Theresia en haar zoon Jozef II drooggelegd en bevolkt met kolonisten van her en der, vooral Hongaren. Een bevolkingsgroep die anno 1999 zoveel last heeft van de 'etnische zuivering' 'door de Serviërs'.

Twisten


Elke natie op de Balkan heeft de laatste anderhalve eeuw voortdurend met haar buurlanden overhoop gelegen. Steeds weer ging het om gebiedsdelen die werden opgeëist, veelal met gebruikmaking van aanspraken die stamden van ver voor de Turkse tijd. Een kleine greep uit die twisten.

Roemenië
Twistte met Hongarije om Transsylvanië. Want, zeggen de Roemenen, wij woonden daar het eerst, al sinds de Romeinse tijd. Dat er al zo lang zoveel Hongaren woonden, mocht verder geen argument zijn. Dat de Roemenen zelf in de loop van twintig eeuwen uit het zuiden noordwaarts waren gekomen was ook onbelangrijk.

Bosnië
Vóór de Turkse tijd een trots koninkrijk. Werd als noordelijke voorpost van het verzwakte Turkse rijk in 1878 door de Oostenrijkers bezet en in 1908 simpelweg geannexeerd. In 1918, na de ondergang van het Habsburgse rijk, werd Bosnië even simpel bij het nieuw ontstane Koninkrijk van de Serviërs, Kroaten en Slovenen gevoegd. Later werd Bosnië tot twistappel tussen Kroaten en Serviërs.

Kosovo
Nog zo'n twistappel. Serviërs waren er de baas toen hun koninkrijk, uitgerekend daar, bij de Slag op het Merelveld in 1389 ten onder ging tegen de Turken. Tegenwoordig wonen er nog maar weinig Serviërs. Maar het heilige verleden geeft de Serviërs naar eigen inschatting dezelfde rechten op Kosovo als de Bulgaren op Macedonië doen gelden, en de Roemenen op Transsylvanië. Het is de mentaliteit waarmee de Serviërs zeggen dat ,,Kosovo Servisch is, al woont er geen enkele Serviër meer'', en waarmee Slobodan Milosevic zei: ,,Servië, dat is waar Servische graven liggen.

NRC Webpagina's
1 APRIL 1999

   Bovenkant pagina


NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl) APRIL 1999